EU-akkoord over ‘do’s and don’ts’ voor grootste onlineplatforms

Onderhandelaars van het Europees Parlement en van de lidstaten hebben donderdagavond laat een akkoord bereikt over een nieuwe wet inzake digitale markten (Digital Markets Act, DMA). Die voert nieuwe verplichtingen en verbodsbepalingen (‘do’s and don’ts’) in voor de grootste onlineplatforms – de zogenaamde ‘big tech’.

De Europese Unie werkt al een hele tijd aan geactualiseerde regels voor bedrijven die vooral online actief zijn. Samen met de wet inzake digitale diensten (Digital Services Act, DSA) moet de DMA daarvoor het kader scheppen. Over de digitale diensten lopen de onderhandelingen tussen het Parlement en de Raad nog, over de digitale markten werd nu een akkoord bereikt. De wet zal van toepassing zijn op onder meer browserdiensten, berichtendiensten en sociale media – denk aan Google en Meta – die ‘kernplatformdiensten’ aanbieden en vatbaar zijn voor oneerlijke handelspraktijken.

Het gaat meer bepaald om de ‘poortwachters’: grote technologiebedrijven die door hun omvang sleutelposities innemen op de markt. Volgens het akkoord zijn dat bedrijven die maandelijks minstens 45 miljoen particuliere eindgebruikers in de EU tellen en jaarlijks minstens 10.000 zakelijke gebruikers. De beurswaarde van hun moederbedrijf moet minstens 75 miljard euro bedragen, of moet een jaarlijkse omzet van 7,5 miljard euro hebben.

De grootste berichtendiensten, zoals Whatsapp, Facebook Messenger en iMessage, zullen ervoor moeten zorgen dat ze interoperabel zijn met kleinere diensten, als die dat willen. Op die manier moeten gebruikers hun berichten, documenten en videogesprekken tussen verschillende dienstverleners kunnen uitwisselen. Sociale netwerken moeten voorlopig niet interoperabel zijn. Bedrijven zullen de persoonsgegevens die ze van hun gebruikers hebben verzameld alleen maar mogen gebruiken voor doelgerichte advertenties als die daar de expliciete toestemming voor hebben gekregen.

Wat de poortwachters ook niet meer zullen mogen doen, is hun eigen producten of diensten hoger rangschikken dan die van hun concurrenten. Aan app-ontwikkelaars zullen ze niet meer mogen vragen dat die bepaalde diensten gebruiken als voorwaarde om in de app-store opgenomen te worden. Door voor bedrijven duidelijk op te lijsten aan welke regels ze zich moeten houden, wil Europa een einde maken aan de praktijk dat ze pas vervolging riskeren wanneer oneerlijke handelspraktijken worden vastgesteld.

Daardoor hollen de Europese en nationale regulatoren nu vaak nog achter de feiten aan. Poortwachters die de regels niet naleven, zullen boetes kunnen krijgen die oplopen tot 10 procent van hun wereldwijde jaaromzet, en tot 20 procent bij herhaalde inbreuken. Omdat Europa de ambitie heeft om met zijn regels voor ‘big tech’ internationale standaarden te stellen, hechten de betrokkenen veel belang aan de DMA en de DSA. Dat over dat eerste nu een akkoord gevonden is, stelt dan ook de Franse minister voor Digitale Zaken Cédric O heel tevreden.

‘De Europese Unie heeft de voorbije tien jaar recordboetes voor schadelijke handelspraktijken opgelegd aan grote digitale spelers’, reageert hij. ‘De DMA zal deze praktijken bij voorbaat aan banden leggen en een eerlijker en meer competitieve economische ruimte creëren voor nieuwe spelers en Europese bedrijven.’

In het Europees Parlement volgde Tom Vandenkendelaere (CD&V) de onderhandelingen van nabij op. ‘Dit is een cruciale doorbraak voor Europa’, vindt ook hij. ‘Dit is de belangrijkste herziening van Europese wetgeving om perk en paal stellen aan de onbeteugelde macht van ‘big tech’ in de afgelopen twintig jaar. Onder druk van het Europees Parlement krijgt de Digital Markets Act echt tanden om het monopolie van ’s werelds grootste technologiebedrijven te doorbreken. De grootste techbedrijven zullen kleinere spelers niet meer uit de markt kunnen duwen en concurrentie in de kiem smoren.’

De laatste technische details van het akkoord moeten nog worden uitgewerkt, waarna de tekst voor formele goedkeuring zal voorgelegd worden aan het Parlement en de Raad.