Een van de ‘IS-Beatles’ verandert pleidooi en pleit schuldig

Alexanda Kotey (37), een van de ‘Beatles’ van Islamitische Staat, die in Syrië terreur zaaiden onder buitenlandse gegijzelden, heeft voor een Amerikaanse rechtbank over de hele lijn schuldig gepleit.

Tot dusver hadden hij en een andere ‘Beatle’, zijn medegevangene El Shafee Elsheikh (33), hun onschuld volgehouden. Elsheikh blijft voor zover bekend onschuldig pleiten, maar Kotey pleitte donderdag schuldig en verbond zich ertoe om alle informatie die hij heeft door te geven. Hij zal levenlang in de gevangenis blijven zonder mogelijkheid om vervroegd vrij te komen. Hij wordt wel niet verplicht tegen Elsheikh te getuigen. Zijn officiële straf wordt pas begin volgend jaar bepaald, en zou eventueel meerdere keren levenslang kunnen inhouden.

Kotey kondigde donderdag zijn veranderd pleidooi aan voor de federale rechtbank in Alexandria, in de Amerikaanse staat Virginia. Hij deed dat in aanwezigheid van de nabestaanden van vier Amerikaanse gegijzelden die omgebracht werden in Syrië.

Kotey verklaarde, in wat The New York Times omschrijft als een ‘kalme en emotieloze’ tussenkomst, dat hij niet zelf aanwezig was toen de beruchte IS-propaganda-video’s met de executie/onthoofding van gegijzelden werden opgenomen. Maar hij wist wel wat zou gebeuren met de gegijzelden als hun regeringen of familieleden niet ingingen op de eisen tot losgeld, die hijzelf naar de families mailde. Dat ‘zou uiteindelijk resulteren in ofwel eindeloze gevangenschap van die buitenlandse gevangenen of hun terechtstelling’.

In het akkoord dat de procureur met Kotey sloot, is voorzien dat hij na 15 jaar in Amerikaanse gevangenschap kan verhuizen naar een Britse cel, waar hij dan de rest van zijn straf kan uitzitten, en eventueel een Brits proces krijgt, rond de Britse slachtoffers. Groot-Brittanië heeft nog niet beslist of het Kotey wil opnemen. Maar ook als een straf in Groot-Brittannië lichter zou uitvallen, blijft de levenslange straf uit de VS volgens het akkoord van kracht.

Kotey verbindt er zich ook toe om met de nabestaanden van de slachtoffers te praten, ten minste als zij dat willen.

Die nabestaanden hebben volgens tv-zender NBC hun instemming gegeven aan het akkoord dat de procureur met Kotey heeft gesloten.

Kotey noch zijn advocaat gaven redenen voor het veranderd pleidooi.

Gruwelen

De ‘Beatles’ van Islamitische Staat hadden twee bedoelingen: geld aftroggelen van buitenlanders die ze konden kidnappen, en propaganda verzorgen voor IS. De bijnaam ‘Beatles’ werd gegeven door de buitenlandse gegijzelden die, omdat hun jihadistische beulen met vier waren, en een Engels accent hadden, alvast twee dingen met de popgroep gemeen hadden. Maar waren de echte Beatles vrolijk en vredelievend, dan kan dat allerminst gezegd worden van de ‘IS-Beatles’, die hun gijzelaars sloegen, martelden, onderwierpen aan elektrische schokken en aan schijnexecuties. De minst fortuinlijken onder de gijzelaars werden echt geëxecuteerd, onthoofd. De filmpjes van hun gruwelijke dood werden een propaganda-instrument voor IS.

De Amerikaanse journalisten James Foley en Steven Sotloff ondergingen dat lot in 2014. Andere slachtoffers: de Amerikaanse hulpverlener Peter Kassig, de Britse taxichauffeur Alan Henning die hulpgoederen naar Syrië bracht en de Schotse hulpverlener David Haines. Ook twee Japanners werden omgebracht. Een andere hulpverlener, de Amerikaanse Kayla Mueller, werd volgens bronnen van The New York Times op bevel van wijlen IS-baas Abu Bakr al-Baghdadi om het leven gebracht. De procureur in Alexandria stelt dat al-Baghadi haar voordien gebruikte als seksslavin.

De leider van de ‘Beatles’, Mohammed Emwazi , alias ‘Jihadi John’, kwam in 2015 om na een drone-aanval die de CIA had georganiseerd. Een vierde ‘Beatle’, Aine Lesley Davis, werd in 2017 in Turkije op beschuldiging van terrorisme tot 7,5 jaar gevangenis veroordeeld. Nadat hij zijn Turkse straf heeft uitgezeten, hoopt de VS op een uitlevering, mede op basis van informatie die Kotey nu belooft.

Touwtrekken

Alexanda Kotey en El Shafee Elsheikh werden, terwijl ze naar Turkije probeerden te vluchten, in 2018 gevangen door een Koerdische groep in Syrië. Sindsdien was er een internationaal touwtrekken rond wie hun proces hoorde te organiseren. De twee waren in 2012 naar Syrië getrokken. Groot-Brittannië had hun staatsburgerschap ingetrokken. Zijzelf hadden geen zin in een proces ter plekke, in Syrië of Irak, wat bijna zeker de doodstraf zou opleveren. Ze probeerden de intrekking van hun Brits staatsburgerschap aan te vechten. De VS waren vragende partij voor een proces, maar daar wilden de Britten alleen aan meewerken als de doodstraf van tafel genomen werd. Zo geschiedde.

Kotey en Elsheikh werden in de VS onder meer beschuldigd van het nemen van gijzelaars met de dood tot gevolg, samenzwering om Amerikaanse burgers in het buitenland te vermoorden, en samenzwering om terroristen te ondersteunen. Het ging in totaal om acht aanklachten waarvoor Kotey nu schuldig pleit.

De twee beschuldigden ontkenden in eerste instantie, onder meer in een interview met de BBC, ongeveer alle betrokkenheid bij de resem gruwelijke misdrijven die aan de ‘Beatles’ werden toegeschreven. Of ze wilden er in ieder geval niets over zeggen ‘om juridische redenen’. Tijdens een volgend interview, dat de Amerikaanse zender NBC uitzond, waren ze al meer geneigd gruwelen toe te geven. Ze zeiden dat ze ongeveer alle gevangenen geslagen had. Een Deense gevangene had Kotey speciaal zwaar in de borst geslagen zodat een foto van de wonde indruk zou maken op diens naasten, van wie een losgeld geëist werd.

Tijdens het BBC-interview hadden de twee gezegd dat ze Kayla Mueller niet kenden, dat ze geen contact hadden met vrouwen die geen moslima waren. Maar in het gesprek dat NBC uitzond, zei Kotey dat Mueller in een aparte ruimte werd vastgehouden. Elsheikh voegde toe dat hij het e-mailadres van haar ouders bemachtigd had zodat IS ruim 6 miljoen dollar aan losgeld kon eisen. De e-mail die IS verstuurde, liet haar ouders weten dat ze konden kiezen tussen dokken of een foto van haar lijk ontvangen.

Maar ze hadden niet gemarteld, en niet meegewerkt aan de executies, hielden de twee in het NBC-gesprek nog vol. Het was niet duidelijk waar ze de grens legden tussen martelen en slaan.