Onafhankelijke experts aangesteld door de Verenigde Naties hebben de Verenigde Staten maandag opgeroepen om de militaire gevangenis van Guantanamo te sluiten. Die instelling waar ‘onophoudelijk schendingen van de mensenrechten plaatsvinden’ werd na de terreuraanslagen van 11 september 2001 geopend in het kader van de ‘war on terror’ die Washington toen afkondigde.
‘Twintig jaar van arbitraire detenties zonder proces, vergezeld van foltering of mishandeling is gewoonweg onaanvaardbaar voor elke overheid, zeker een overheid die zegt dat ze de mensenrechten beschermt’, aldus de twaalf experts die werden aangesteld door de VN, maar niet in naam van de organisatie spreken.
De gevangenis op een Amerikaanse basis op Cuba ontving op 10 januari 2002 zijn eerste gedetineerden. De experts spreken van een ‘schandvlek’ op het engagement van de VS om de rechtsstaat te verdedigen.
De VS maken sinds 2022 deel uit van de VN-Mensenrechtenraad en het is dan ook belangrijk dat ze “dit vreselijke hoofdstuk van constante mensenrechtenschendingen afsluiten”, aldus de experts. Ze pleiten ervoor de gevangenen te repatriëren of ze naar veilige derde landen te sturen, en voor reparatiemaatregelen voor de folteringen en de willekeurige opsluitingen. Ze benadrukken ook dat sinds 2002 negen mensen gestorven zijn in de gevangenis, zeven vermoedelijk door zelfdoding, zonder dat daar juridische gevolgen aan zijn gegeven. De verantwoordelijken van de mishandelingen moeten zich voor de rechtbank verantwoorden, klinkt het nog.
In totaal werden zowat 780 mensen opgesloten in Guantanamo. De meesten werden ondertussen vrijgelaten, sommigen na meer dan 10 jaar opsluiting zonder vervolging. Vandaag zitten nog 39 gevangenen vast, van wie er 13 kunnen vrijgelaten worden maar waarvoor nog geen opvangplaats werd gevonden. Nog eens veertien anderen hopen later vrijgelaten te worden, tien gevangenen moeten nog berecht worden, twee anderen werden veroordeeld.
Woordvoerder van het Pentagon John Kirby bevestigde dat de Amerikaanse regering Guantanamo Bay nog steeds wil sluiten. ‘We onderzoeken welke weg we moeten volgen’, zei hij.
Ex-president Barack Obama had van de sluiting van Guantanamo Bay een van de belangrijkste punten van zijn verkiezingscampagne gemaakt, maar slaagde er niet in die belofte ook in te willigen. President Donald Trump was niet van plan de gevangenis te sluiten, de Biden-administratie wil dat wel.
