Volgens Amerikaanse inlichtingendiensten zou Iran op het punt staan om een atoomwapen te bouwen. De Verenigde Staten en Israël bereiden zich voor op militaire actie, en de Amerikaanse president Donald Trump haalde al straffe taal boven om Teheran op andere gedachten te brengen. ‘Israël wil gericht leiders van het Iraanse regime uitschakelen’, zegt Midden-Oostenexpert Bernard Haykel.
De Amerikaanse president Donald Trump dreigt met militaire actie tegen Iran als het regime in Teheran zijn kernprogramma niet stopzet. ‘Trump wil geen oorlog’, zegt Midden-Oostenexpert Bernard Haykel, die doceert aan de Universiteit van Princeton in New Jersey.
‘Niemand in zijn team wil oorlog. Maar de inlichtingendiensten hier in Washington zeggen dat Iran over enkele weken in staat zou zijn een atoombom te bouwen. Die existentiële bedreiging voor Israël en andere bondgenoten in de regio moet worden uitgeschakeld. Trump wil niet dat de Iraniërs dat wapen hebben.’
Wanneer zou de aanval plaatsvinden?
Bernard Haykel: Amerikaanse inlichtingendiensten spreken over een tijdsbestek van zes maanden voor een militaire operatie. De Israëli’s willen samen met de VS aanvallen. Maar premier Benjamin Netanyahu zou ook alleen tot actie overgaan, als hij daarvoor de nodige wapensystemen van de VS krijgt. De Israëli’s zien de huidige situatie als een unieke kans. De Amerikaanse minister van Defensie heeft inmiddels een groot deel van de B-2-vloot naar de basis Diego Garcia verplaatst, die dichter bij Teheran ligt, en meerdere vliegdekschepen naar de regio gestuurd.
Waarom is dit geschikte moment om aan te vallen?
Haykel: Teheran is zwakker dan het de voorbije 35 jaar, sinds het einde van de Irak-Iranoorlog, is geweest. Het heeft Syrië verloren, en het met Iran verbonden Hamas is door de oorlog in Gaza militair sterk verzwakt. Ook Hezbollah in Libanon is uitgeput. Het gaat er nu om de nucleaire installaties en militaire infrastructuur van Iran te vernietigen.
Hoe zou zo’n oorlog eruitzien?
Haykel: Het zou geen grootschalige oorlog zijn, maar een reeks strategische luchtaanvallen. De Israëli’s zouden de nucleaire installaties van Iran en zo veel mogelijk militaire en strategische doelen en infrastructuur vernietigen. Israël wil ook gericht leiders van het Iraanse regime uitschakelen. Iran wordt verantwoordelijk gehouden voor het bloedbad van 7 oktober 2023. Het moet daarvoor boeten.
Hoe zou het regime in Teheran reageren op zo’n aanval?
Haykel: Het zou enorme schade kunnen aanrichten in de regio. Het kan de infrastructuur van westerse bondgenoten vernietigen: olie-installaties en ontziltingsinstallaties in Saudi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en mogelijk ook in Koeweit. Het kan schepen in de Perzische Golf aanvallen en de Straat van Hormuz blokkeren. Dat zou enorme druk uitoefenen op de wereldhandel en de wereldeconomie.
‘Je moet Trump serieus nemen, maar niet letterlijk.’
Donald Trump heeft gedreigd Iran ‘met de grond gelijk te maken’ als het regime niet wil onderhandelen. Wat wil hij precies bereiken?
Haykel: Je moet Trump serieus nemen, maar niet letterlijk. Ik denk dat hij wil dat de Iraniërs hun kernprogramma beëindigen en hun steun aan Hamas, Hezbollah en de Houthi’s stopzetten. En dat ze de reikwijdte van hun ballistische raketten beperken.
Denkt u dat er onderhandelingen komen?
Haykel: Trump zou zeker graag een grote deal sluiten met de Iraniërs. Een akkoord zou voor iedereen een grote kans zijn, en Trump zou het vooral als een Amerikaanse deal profileren, al was het maar om de Europeanen niet het succes te gunnen.
‘Buigt Iran het hoofd? In het Midden-Oosten zijn alle conflicten met elkaar verstrengeld’
