De vier belangrijkste conclusies uit het impeachment-rapport van de Democraten

De inlichtingencommissie van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden heeft dinsdag zijn eindrapport gepubliceerd in het impeachment-onderzoek naar president Donald Trump. Volgens de Democraten heeft de president duidelijk de normen van zijn ambt overschreden en is er aanleiding tot impeachment.

Het ruim 300 pagina’s tellende rapport is gebaseerd op de interviews en hoorzittingen die de commissie de afgelopen weken heeft gehouden met voormalige en huidige medewerkers van de regering-Trump. Volgens de Democraten is duidelijk geworden dat de president ‘zijn eigen persoonlijke en politieke belangen boven de nationale belangen van de Verenigde Staten heeft geplaatst’. Dit zijn de belangrijkste conclusies:

1. Trump zette druk op Oekraïne om twee onderzoeken te starten

Na de verkiezing van Volodymyr Zelensky als president van Oekraïne, had Trump volgens het rapport van de Democraten één belangrijk doel: ervoor zorgen dat Zelensky zou aankondigen dat hij twee onderzoeken ging opstarten. Eén naar Burisma, een gasbedrijf waar Hunter Biden, de zoon van voormalig vicepresident Joe Biden, bij betrokken was geweest. En één naar een mogelijke Oekraïense rol in het manipuleren van de Amerikaanse verkiezingen van 2016.

Beide onderzoeken zouden Trump persoonlijk goed zijn uitgekomen. Joe Biden heeft zich kandidaatgesteld voor de presidentsverkiezingen van 2020 en wordt gezien als een van de grootste kanshebbers op de Democratische nominatie. Door Biden in verband te brengen met corruptie in Oekraïne, zou Trump alvast ammunitie verzamelen voor een eventuele strijd tegen de ex-vicepresident.

Een onderzoek naar Oekraïense verkiezingsmanipulatie – gebaseerd op een ongefundeerde theorie die tot voor kort alleen door complotdenkers werd besproken – zou kunnen afleiden van het feit dat Rusland wel degelijk heeft geprobeerd om de verkiezingen van 2016 te beïnvloeden, in het voordeel van Trump.

‘Deze onderzoeken hadden als doel om een potentiële politieke opponent van president Trump te beschadigen en om de binnenlandse positie van de president ten goede te komen’, schrijven de Democraten.

2. Een bezoek aan het Witte Huis werd als onderhandelingsmateriaal ingezet

Om de Oekraïense onderzoeken van de grond te krijgen, had Trump een aantrekkelijk lokkertje voor Zelensky: een bezoek aan het Witte Huis. Uit sms-verkeer tussen regeringsmedewerkers – en later ook uit hun getuigenissen – is gebleken dat Zelensky alleen op bezoek zou mogen komen bij Trump als hij een aankondiging zou houden over de twee onderzoeken.

Voor Zelensky was een ontmoeting met Trump belangrijk om ‘ervoor te zorgen dat de Russische president Poetin de vredesinspanningen van president Zelensky serieus zou nemen’, zei een medewerker van de Amerikaanse ambassade in Kiev. Nadat het impeachment-onderzoek werd opgestart en de Amerikaanse media begonnen te schrijven over de pogingen van de regering-Trump om de twee onderzoeken te laten opstarten, is het nooit tot een bezoek van Zelensky gekomen. Wel heeft hij Trump dit jaar ontmoet aan de zijlijnen van de algemene vergadering van de Verenigde Naties.

3. Trump hield militaire hulp in

Als tweede smeermiddel voor de lancering van de Oekraïense onderzoeken, gebruikte Trump 391 miljoen dollar aan militaire hulp aan het land. Die hulp, die al door het Congres was toegewezen, werd zonder aankondiging en zonder opgave van reden ingehouden door de ministeries van Defensie en Buitenlandse Zaken.

Volgens het rapport van de Democraten is duidelijk geworden dat alleen de persoonlijke eisen van Trump achter die gang van zaken kunnen zitten. Onder ambtenaren in de verantwoordelijke ministeries was er unaniem weerstand tegen het politieke spel met de militaire hulp.

Volgens de Democraten is duidelijk dat Trump vooral oog had voor zijn persoonlijke belangen, terwijl de militaire hulp essentieel was voor de verdediging van Oost-Oekraïne tegen Rusland. Door de hulp in te houden, tenzij de onderzoeken zouden worden aangekondigd, ‘ondermijnde hij Amerikaans beleid dat anti-corruptie-hervormingen en de rechtsstaat in Oekraïne steunt, en ondermijnde hij de nationale veiligheid van de Verenigde Staten’, klinkt het in het rapport.

4. De regering-Trump werkte het impeachment-onderzoek op alle vlakken tegen

Toen het impeachment-onderzoek werd opgestart, werd al gauw duidelijk dat het Witte Huis van Donald Trump daar niet aan zou meewerken. Medewerkers werden opgedragen om dagvaardingen van het Congres te negeren, en documenten bleven achter slot en grendel.

Dat is volgens Democraten uniek in de (weliswaar beperkte) geschiedenis van impeachment. ‘Zelfs president Richard Nixon – die het Congres tegenwerkte door belangrijk bewijs achter te houden – accepteerde de bevoegdheid van het Congres om een impeachment-onderzoek te houden en stond zijn medewerkers en adviseurs toe om documenten aan te leveren en te getuigen voor commissies van het Congres.’

Nadat verschillende medewerkers van ministeries toch besloten te verschijnen voor het Congres, viel Trump hen aan via Twitter en in de media. Bovendien riep hij op om een anonieme klokkenluider te ontmaskeren, terwijl die volgens de wet het recht heeft om anoniem te blijven, en bovendien beschermd moet worden voor represailles.

Volgens de Republikeinen is er niets aan de hand

Al voordat het rapport van de Democraten verscheen, maakten de Republikeinen hun eigen conclusies wereldkundig. In een korter rapport van ruim honderd pagina’s doen zij het impeachment-onderzoek af als een partijdig politiek proces dat helemaal geen bewijs heeft kunnen vinden dat aanleiding zou kunnen zijn tot impeachment of afzetting van de president.

Trump heeft simpelweg een ‘diepgeworteld, oprecht en redelijk scepticisme voor Oekraïne, vanwege zijn geschiedenis van alomtegenwoordige corruptie’, klinkt het. Ook Stephanie Grisham, de woordvoerster van het Witte Huis, sprak dinsdag van een ‘eenzijdig schijnproces’, waarin de Democraten hun ‘frustraties’ uiten.

Impeachment lijkt onvermijdelijk

Nadat de inlichtingencommissie haar rapport dinsdag heeft goedgekeurd, lijkt het onvermijdelijk dat het volledige Huis van Afgevaardigden daadwerkelijk zal stemmen over impeachment. Vermoedelijk zullen er genoeg stemmen zijn, al lijkt direct ook voor de hand te liggen dat een stemming volledig volgens partijlijnen zal plaatsvinden.

Eerst is het nog de beurt aan de juridische commissie om enkele hoorzittingen te houden. Daarin zullen experts aan het woord komen over de bevoegdheden van het Congres en de richtlijnen die de Amerikaanse grondwet heeft vastgesteld rond het afzettingsproces.

Vervolgens moeten de zogenoemde articles of impeachment, de daadwerkelijke aanklachten tegen de president, worden opgesteld. Mogelijk komt het nog voor het eind van het jaar tot een stemming, gevolgd door een proces in de senaat aan het begin van volgend jaar. Voor het Witte Huis wacht mogelijk een zwarte kerst.