Donald Trump wil The Wall Street Journal en de hoogbejaarde uitgever Rupert Murdoch op de knieën dwingen. Maar in dit conflict heeft hij een tegenstander van zijn eigen formaat gevonden.
Toen de kersverse Amerikaanse president begin februari hof hield in het Oval Office, zat er op een stoel bij de muur een oude man met een zwaar gegroefd gezicht. Met gevouwen handen keek hij zwijgend toe op zijn plek naast het gouden gordijn, een figurant die niet in het bombastische schouwspel leek te passen.
Pas na tien minuten onderbrak Donald Trump zijn monoloog over vroegere en toekomstige successen, wees achteloos op de gast en zei: ‘Trouwens, daar zit de legendarische Rupert Murdoch.’ Hij prees hem als ‘een ongelofelijke vent’ en ‘een klasse apart’, waarna hij zich opnieuw over de geopolitiek uitliet.
Waarom de mediamagnaat die dag in het Witte Huis was, werd niet bekend. Maar één ding werd overduidelijk: wie hier de plak zwaaide.
Enkele maanden later is dat veel minder duidelijk.
De 94-jarige Murdoch heeft Trump de grenzen van zijn macht getoond. Ondanks een persoonlijke tussenkomst van de president publiceerde The Wall Street Journal een scoop over Trumps nauwe banden met de veroordeelde zedendelinquent Jeffrey Epstein, die in 2019 dood werd aangetroffen in zijn cel. Wellicht pleegde hij zelfmoord.
‘Ik ga hem juridisch de broek afstropen, en zijn derderangskrant ook’, dreigde Trump.
Voor Epsteins vijftigste verjaardag zou Trump een schunnige bijdrage geleverd hebben aan een cadeauboek, meldde de krant. Trump beweert dat de brief vervalst is. Hij heeft een schadeclaim van tien miljard dollar ingediend – tegen Murdochs bedrijf én tegen Murdoch zelf. ‘Ik ga hem juridisch de broek afstropen, en zijn derderangskrant ook’, dreigde Trump. Maar zijn tegenstander lijkt niet onder de indruk. ‘Ik ben 94 jaar oud en ik laat me niet intimideren’, zou Murdoch tegen vertrouwelingen gezegd hebben.
Vijftig jaar rivaliteit en afhankelijkheid
Het is een machtsstrijd tussen twee titanen zoals je die zelden ziet.
Murdoch is emeritus voorzitter van News Corp., de moedermaatschappij van onder meer het gerespecteerde zakenblad. Formeel staat zijn zoon Lachlan aan het hoofd van zowel de krantenpoot als Fox Corp., maar niets gebeurt zonder goedkeuring van de patriarch. Dus belde Trump ook niet Lachlan, maar diens vader – tevergeefs.
Trump en Murdoch kennen elkaar al sinds de jaren zeventig, toen de Australiër de New York Post kocht en Trump zich van die krant bediende om als vastgoedontwikkelaar in de aandacht te blijven, onder meer door de roddelrubriek te spijzen . Zo ontstond een belangenverstrengeling die in 2016 uitmondde in de symbiotische relatie tussen Murdochs rechtse zender Fox News en de MAGA-president. Trumps verkiezingsoverwinning opende voor Murdoch de deuren van het Witte Huis. Minstens één keer per week belde hij rechtstreeks naar de West Wing en naar Trump zelf. ‘Murdoch hier’, klonk het, zonder omweg via de stafchef.
Maar echte vriendschap werd het nooit, ook al deden ze in het openbaar alsof, en omhelsden ze elkaar af en toe. ‘Rupert haat Donald Trump’, beweert journalist Michael Wolff, die over beide heren boeken schreef.
‘Wanneer houdt Donald Trump ermee op zijn vrienden — en het hele land — te beschamen?’ vroeg Murdoch op Twitter.
Een reeks incidenten toont aan dat de mediatycoon, die zijn imperium strak controleert, weinig waardering heeft voor de realityshow-organisator die zich tot politicus transformeerde. Toen Trump in 2015 het toneel van de presidentsverkiezingen betrad met aanvallen op vermeend criminele Mexicaanse immigranten, maakte Murdoch zijn afkeer duidelijk. ‘Wanneer houdt Donald Trump ermee op zijn vrienden — en het hele land — te beschamen?’ vroeg hij toen op Twitter. Het enthousiasme van Fox News-kijkers voor de outsider onder de Republikeinse kandidaten dwong de oprichter van de zender echter tot een koerswijziging. Dat patroon herhaalde zich sindsdien. Sinds Trumps herverkiezing zoekt Murdoch, die intern na de bestorming van het Capitool in 2021 de instructie gaf om Trump tot een ‘onpersoon’ te maken, opnieuw toenadering. Slechts een paar dagen voor The Wall Street Journal de ‘Epstein-bom’ liet ontploffen, werden Rupert en Lachlan Murdoch gespot in de viploge van de president in het MetLife-stadion in New York, tijdens de wereldbekerfinale van voetbalclubs.
Een persoonlijke aanval van Trump
Murdoch is in de eerste plaats zakenman. ‘De belichaming van realpolitik’, noemt Wolff hem. Maar hij is ook een gepassioneerd nieuwsman. ‘In zijn hart is hij een serieuze journalist’, zei ex-Fox-manager Preston Padden tegen The Guardian.
Die sérieux is een kernwaarde van The Wall Street Journal. Volgens insiders laat Murdoch zijn journalisten hun werk doen – zelfs als dat zijn belangen schaadt. Toen de zakenkrant het schandaal rond bloedtestbedrijf Theranos onthulde, greep hij niet in, ook al had hij zelf 125 miljoen dollar in Theranos geïnvesteerd. Elizabeth Holmes, oprichtster van Theranos, probeerde het verhaal tegen te houden, maar Murdoch zou haar geantwoord hebben: ‘Ik kan dat niet tegenhouden.’ Niet in de zin van ‘ik mag het niet’, maar ‘ik wil het niet’.
‘Rupert Murdoch geeft geen moer om Donald Trump.’
Dat Murdoch Trump heeft laten afdruipen, blijkt ook uit de furieuze reactie van de president. Die eist niet alleen een absurde schadevergoeding, maar wil Murdoch ook nog snel onder ede doen getuigen, wegens zijn leeftijd en gezondheid. Een opvallend persoonlijke aanval, waarin de president suggereerde dat Murdoch op sterven ligt. Juridisch maakt Trump weinig kans. Ex-News Corp-jurist Joseph Azam zegt dat The Wall Street Journal doorgaans uiterst nauwgezet te werk gaat om vervalsingen en uitschuivers te vermijden. Volgens hem wil Trump vooral het verhaal domineren. ‘In de VS moet je bij een lasterzaak niet per se eerlijk of accuraat zijn’, sneert Azam. Bovendien heeft Trump in het verleden vaak gelijk gekregen alleen al door te dreigen met een rechtszaak.
Sinds zijn herverkiezing blijkt die tactiek efficiënter dan ooit. Zijn advocaten haalden miljoenen op bij moederbedrijven van X, ABC, CBS en Facebook, zelfs in zwakke dossiers. Maar News Corp. is andere koek, zegt Azam: ‘Als je het opneemt tegen Rupert Murdoch en The Wall Street Journal, dan neem je het op tegen enkele van de beste media-advocaten ter wereld.’
Dreigen, chanteren, overleven
De voormalige Trump-medewerker Anthony Scaramucci, intussen een felle criticus, voorspelt dat Trump de zaak zal laten vallen. ‘Hij is helemaal niet geïnteresseerd in bewijsvoering’, aldus Scaramucci, die vermoedt dat Trump nog meer genante details vreest.
Toch beschikt Trump over andere middelen. Zijn regering kan ondernemers het leven zuur maken met regelgeving. Murdoch profiteerde er ooit van toen toezichthouders vlot instemden met de verkoop van zijn filmbedrijf 21st Century Fox aan Disney – op voorwaarde dat hij Fox News behield. Trump vond dat prima. ‘Veel geluk, maat’, zei hij toen, volgens NPR-journalist David Folkenflik.
‘Succession’ in het echt: mediamagnaat Rupert Murdoch in rechtszaak met kinderen over opvolging
Fox News en The Wall Street Journal zijn moeilijker onder druk te zetten dan netwerken als ABC. Maar als de president zand in de machine wil strooien, zal hij een manier vinden.
Eindstrijd of verzoening?
Sommigen verwachten dat de twee alfamannetjes elkaar uiteindelijk weer zullen vinden. ‘Ze hebben er allebei baat bij dat hun relatie functioneert’, zei een ex-Trumpmedewerker aan The Washington Post.
Hun lange, wispelturige band wijst in die richting. Toch is escalatie niet uitgesloten. De president treedt steeds autoritairder op, alsof hij absolute macht bezit. Maar Murdoch, die in 73 jaar aan het roer van zijn imperium generaties wereldleiders zag komen en gaan, is er nog steeds. ‘Murdoch geeft geen moer om Donald Trump,’ zegt Scaramucci droogweg.
Schrijfster Tina Brown vindt het ‘ironisch’ dat uitgerekend de ‘Darth Vader van de media’, nu de persvrijheid moet verdedigen tegen Trump.
Zijn grootste nederlaag kwam niet van een vijand, maar van zijn eigen familie. Murdoch wilde drie van zijn kinderen – James, Elisabeth en Prudence – buitenspel zetten in de opvolgingsstrijd. Alleen Lachlan, met wie hij politiek het meest op één lijn zit, zou het imperium besturen. Maar een rechtbank hield dat tegen. Het Succession-drama is daarmee een nieuwe fase ingegaan.
‘Schertsvertoning’: Rupert Murdoch mag oudste zoon niet kronen tot opvolger voor media-imperium
Intussen voert Murdoch een strijd die groter is dan zijn eigen belangen. Schrijfster Tina Brown gelooft niet dat ‘de oude krokodil’ zal plooien zoals anderen voor hem deden. Volgens haar is het ‘ironisch’ dat uitgerekend de ‘Darth Vader van de media’, de Jedi die ooit naar de donkere kant overliep, nu de persvrijheid moet verdedigen tegen Trump.
