Als er Europees verbod op de import van Russische olie komt dat enkel geldt voor olie die over zee wordt aangevoerd, dan zal dat een ‘onevenwicht’ creëren tussen de EU-lidstaten dat enkel via een ‘compensatie’ en een ‘nieuw evenwicht’ kan worden opgelost. Dat zegt premier Alexander De Croo maandag, enkele uren voor de Europese top van start gaat.
Zondag raakte bekend dat de onderhandelingen over een Europees embargo op Russische olie op het punt staan dat er aan twee parallelle pistes wordt gedacht. Enerzijds zou er eind dit jaar een volledig verbod ingaan op olie die over zee wordt aangevoerd. Anderzijds zou er een voorlopig, tijdelijk uitstel komen voor olie die over land via de Droezjba-pijpleiding Europa bereikt. Dat zou Hongarije en andere landen die op korte termijn weinig uitwijkmogelijkheden hebben bij de instelling van een importverbod over de streep moeten trekken om de maatregel goed te keuren. De nieuwe sanctie komt maandagmiddag en -avond ter sprake op de top.
Op een persbriefing zei premier De Croo maandagochtend begrip te hebben voor de moeilijkheden waar Hongarije, Slovakije en Tsjechië nu mee te maken krijgen, omdat ze geen zeegrens hebben en hun olie dus enkel via pijpleidingen aangeleverd kunnen krijgen. Maar hij stond erop enkele zaken te verduidelijken.
‘Men zegt dat men een olieboycot wil die men kan steunen, maar we kunnen toch geen boycot invoeren die de facto slechts de helft van Europa raakt?’, zei De Croo. Zo bestaat de Droezjba-leiding uit meerdere vertakkingen en wordt via het noordelijke gedeelte ook olie aan Duitsland en Polen geleverd. Op die manier zouden die twee landen ontsnappen aan de impact van een embargo dat enkel de invoer van over zee betreft.
Daarom, zei De Croo, ‘moeten we bekijken of we compensatiemechanismen kunnen organiseren die voor een nieuw evenwicht en een level playing field zorgen’ tussen de Europese landen die olie via pijpleidingen blijven ontvangen en andere, zoals België, die wel volledig afgesneden zullen zijn van de Russische olie-import.
Voor de gevraagde compensatie en de monitoring van de impact van het embargo kijkt De Croo in de richting van de Europese Commissie. Alle andere elementen van het voorliggende zesde sanctiepakket tegen Rusland kan België steunen. Maar voor een volgend, zevende pakket, lijkt de premier in de huidige context minder warm te lopen. ‘Wat de sancties betreft, komen we stilaan op een eindpunt. We zitten niet meer in de logica van bijkomende pakketten, tenzij de situatie (op het terrein in Oekraïne, red.) sterk verandert’, zei hij.
Het lijkt daarom weinig waarschijnlijk dat er op korte termijn een embargo op Russisch gas komt, maar de bevoorrading met deze energiebron en grondstof blijft wel de discussies beheersen. Niet alleen is er het REPowerEU-plan, waarmee de Commissie Europa tegen 2027 onafhankelijk wil maken van Russisch gas, de Europese leiders zullen het straks opnieuw hebben over opties om de oplopende gasprijzen onder controle te krijgen.
De piste van een tijdelijk prijsplafond (‘price cap’) ligt op tafel, net als de invoering van een heffing op de import van aardgas dat via pijpleidingen wordt aangevoerd. Die maatregel zou dan niet gelden voor vloeibaar aardgas (LNG) dat via tankers Europa bereikt en waarvoor de EU op onder andere de Verenigde Staten en zijn schaliegas rekent.
