Bloedige straatprotesten in Colombia: ‘President Duque probeert een geleidelijke staatsgreep te plegen’

In Colombia escaleert het protest tegen de regering van president Ivan Duque. Daarbij zijn al 24 doden gevallen. ‘We leven haast terug in een oorlogssituatie’, zegt senator en ex-FARC-strijder Juan Gallo Cubillos.

Al acht dagen op rij wordt er betoogd in verschillende steden van Colombia. De politie reageert met harde hand: waterkanonnen, rubberen kogels en zelfs kogels worden ingezet. Er is intussen sprake van 24 doden, 900 gewonden en 50 vermisten.

Wat begon met betogingen tegen belastinghervormingen, is ontaard in onvrede over de Colombiaanse overheid, vertelt senator en ex-FARC-strijder Julián Gallo Cubillos aan Knack.

Julian Gallo Cubillos: Op 28 april riepen verschillende vakbonden en organisaties op om te betogen tegen de belastinghervormingen van president Ivan Duque. Zijn sociale en economische beleid is rampzalig en de coronacrisis heeft de pijnpunten ervan op scherp gezet. De ongelijkheid in Colombia blijft toenemen. Enkele families behoren tot de rijkste mensen van Latijns-Amerika, maar de grote meerderheid van Colombianen heeft het moeilijk om in zijn basisbehoeftes te voorzien. Veel Colombianen kunnen de ziekenhuisfacturen van naasten die door covid-19 in het hospitaal zijn beland, niet betalen en dat terwijl verschillende privéziekenhuizen het voorbije jaar enorme winsten hebben gemaakt.

Colombianen willen een overheid die hen beschermt en hen vooruit helpt, maar net nu vraagt president Duque van de gewone bevolking extra inspanningen door de belastingen op alle basisgoederen te verhogen. De overheid doet niets om de problemen door de coronacrisis op een structurele manier aan te pakken. Er zijn geen compensaties voor werklozen en de vaccinatiecampagnes verlopen moeizaam.

Bovendien zijn onder president Duque al meer dan 1200 sociale leiders en 323 ex-FARC-leden vermoord. Op plaatsen waar wij vroeger met de FARC actief waren, zijn er paramilitairen gekomen die de bevolking onderdrukken en afpersen. Niet alleen ex-FARC-leden, maar ook studenten, sociale bewegingen, arbeiders en gewone burgers blijven meer dan vier jaar na het vredesakkoord ontgoocheld en verbitterd achter.

President Duque heeft verschillende van zijn beloftes niet kunnen realiseren. In het najaar van 2019 was er al veel onrust in Colombia en buurlanden. De strenge lockdowns in 2020 hebben de mensen thuis gehouden, maar nu trekken ze de straten op. Helaas reageert de president ontzettend repressief en gewelddadig op deze betogingen. Er zijn al 24 doden gevallen en een vijftigtal mensen zijn nog vermist. Op basis van filmpjes van familieleden weten we dat deze mensen door de politie zijn gearresteerd, maar we vinden ze niet terug.

Lees verder onder de tweets

https://twitter.com/AnonymousOpCOL/status/1390195826648129536Anonymous Colombiahttps://twitter.com/AnonymousOpCOL

Police in the streets, in sheaves and with weapons, they believe be gods, but in cyberspace they are a piece of shit or simply nothing pic.twitter.com/kbbWCF48xG

— Anonymous Colombia (@AnonymousOpCOL) May 6, 2021

Cali en este momento, desconozco el barrio

RT RT RT pic.twitter.com/Dr0d90iFg4

— 𝓔𝓵 𝓙𝓲𝓳𝓾𝓮𝓹𝓾𝓽𝓪 𝓮𝓼𝓮 (@elesgar1985) May 7, 2021

De regering heeft nu zijn wetsvoorstel voor de belastinghervorming teruggetrokken en minister van Financiën Alberto Carrasquilla heeft ontslag genomen, maar dat zal de protesten en betogingen niet doen stoppen. De bevolking is woest over het geweld dat de regering heeft ingezet op vreedzame betogers.

Zelfs de Verenigde Naties en Amnesty International hebben hun bezorgdheid over het gewelddadig politieoptreden in Colombia geuit. Is dat een hart onder de riem voor de Colombiaanse bevolking?

Gallo Cubillos: De steun van deze organisaties betekent veel voor de Colombianen. Toch vrees ik dat president Duque zich niet snel gewonnen zal geven. Hij probeert al enige tijd om een geleidelijke staatsgreep te plegen. Zo staat in de Colombiaanse grondwet dat gouverneurs en burgemeesters zelf verantwoordelijk zijn voor de veiligheid van hun inwoners. Toch heeft de regering van Duque op dit moment burgemeesters en gouverneurs overruled en het leger ingezet om de ordehandhaving te garanderen.

Het leger vormt de bron van het geweld op straat. We leven haast terug in een oorlogssituatie. Op het platteland heeft het leger al ontzettend veel macht. Nu breiden ze hun macht ook uit in de grote steden. Duque probeert om vreedzame betogers te criminaliseren en te omschrijven als terroristen.

Verschillende rechtse partijen roepen president Duque op om de noodtoestand af te kondigen. Dat zou betekenen dat de regering zowel rechters als parlement aan de kant kan zetten en alle macht naar zich kan toetrekken. Duque krijgt dan ook de mogelijkheid om de verkiezingen van volgend jaar nog een jaar uit te stellen. Mogelijks is dit exact wat president Duque wil bekomen. Zijn scores in de peilingen zijn nog nooit zo slecht geweest.

En ondertussen blijft het covid-19 virus ook ongemeen hard toeslaan in Colombia.

Gallo Cubillos: Het gaat momenteel zeer slecht. We zitten nu in de derde piek. We hebben al zeer lange en zeer strenge lockdowns achter de rug. Vorig jaar had de bevolking hier begrip voor, maar deze situatie is voor vele Colombianen onhoudbaar geworden. Zestig procent van de bevolking leeft van de informele economie. Zij moeten terug de straat op, willen ze ’s avonds kunnen eten. Een half miljoen kleine bedrijven zijn al failliet gegaan. Al wie daarvoor werkte, is zijn job kwijt.

Al drie weken op rij sterven er dagelijks gemiddeld 400 mensen aan covid-19. De Braziliaanse variant van het coronavirus zorgt ervoor dat de besmettingsgraad nu veel hoger is dan alle voorgaande maanden. Er zullen nog cruciale weken volgen met vermoedelijk meer zieken, meer doden, meer onrust en wellicht nog meer politiegeweld, verhoogde aanwezigheid van het leger en een regering die zijn bevolking onderdrukt in plaats van ondersteunt.

Enkele dagen geleden hebben jullie met de FARC bekendgemaakt dat jullie tijdens de oorlogsjaren kidnappings hebben gepleegd?

Gallo Cubillos: We zijn daar niet fier op, maar we hebben tijdens de vredesonderhandelingen beloofd om na de oorlog eerlijk ons verhaal te vertellen. Als het moet zullen we hier ook onze verantwoordelijkheid voor opnemen. Helaas kan ik niet zeggen dat de Colombiaanse overheid even rechtuit is over zijn acties uit het verleden. Erger nog is dat ze hun belofte om ex-strijders en sociale bewegingen te beschermen, niet nakomen. Al twee procent van onze leden is de voorbije jaren vermoord. De overheid had ons nochtans beloofd om de veiligheid van onze mensen te garanderen. Ook hun beleid ten aanzien van de cocaplantages is desastreus. Ze sproeien weer met glyfosaat waardoor ontzettend veel flora en fauna vernietigd wordt en veel mensen het risico lopen om kanker te krijgen.

Welke rol speelt de politieke partij van president Duque?

Gallo Cubillos: Het is duidelijk dat oud-president Uribe achter het beleid van president Duque zit. Uribe heeft tijdens zijn presidentschap een doorgeschoten veiligheidspolitiek geïntroduceerd. In ruil voor dode strijders kregen soldaten extra verlofdagen of extra loon. Finaal bleken 6500 van deze slachtoffers gewone burgers te zijn die soldaten van straat hadden geplukt, in guerrillakledij hadden gestoken en doodgeschoten. Nu zijn opvolger Duque zijn legitimiteit bij de bevolking verliest, toont voorganger Uribe zijn ware gelaat. Op televisie en via sociale media roept Uribe het leger en de politie op om hard op te treden tegen de protestanten. Op deze manier steun hij president Duque om Colombia te militariseren.

Zou de Amerikaanse president Joe Biden een bemiddelende rol kunnen opnemen mocht de situatie nog verder escaleren?

Gallo Cubillos: Joe Biden was als vicepresident bevoegd voor de Latijns-Amerikaanse betrekkingen. Ik weet dat hij de vredesonderhandelingen tussen de FARC en de vorige president Juan Manuel Santos op de voet heeft opgevolgd. Hij kent alle details van het akkoord. We weten dat hij ondertussen via zijn ambassadeur in Bogota aan president Duque heeft gevraagd om het vredesakkoord na te leven en te respecteren. Ik hoop dat de Verenigde Staten ons verzet binnen de democratie steunt en het repressieve beleid van president Duque veroordeelt.