Deze week vindt in New York de jaarlijkse bijeenkomst van wereldleiders plaats in het kader van de Verenigde Naties (VN). De vraag dringt zich op hoe België, vanaf januari voor twee jaar lid van de Veiligheidsraad, zich in de toekomst zal positioneren tegenover de unilaterale houding van de Verenigde Staten.
De Veiligheidsraad is het orgaan van de Verenigde Naties (VN) dat instaat voor internationale vrede en veiligheid. Ze bestaat uit vijf permanente leden met vetorecht (China, de Verenigde Staten, Rusland, Groot-Brittannië, en Frankrijk) en tien niet-permanente leden die om de twee jaar worden herverkozen.
Vandaag, woensdag, staat een bijzondere sessie gepland waarop niet de ministers of diplomaten, maar de premiers en presidenten het land komen vertegenwoordigen. Het jaarlijks roterend voorzitterschap wordt momenteel uitgeoefend door de Verenigde Staten. Dit betekent dat niemand minder dan Donald Trump deze zitting zal voorzitten. Dat klink wellicht spectaculairder dan het is, aldus professor Internationale Politiek David Criekemans: ‘Het voorzitterschap is louter procedureel en wordt nauwkeurig voorbereid door het VN-secretariaat. Het is natuurlijk niet uitgesloten dat Trumps persoonlijkheid het verloop van de sessie beïnvloedt, maar dat lijkt weinig aannemelijk.’
Het is de derde keer sinds haar oprichting in 1945 dat de Veiligheidsraad door een Amerikaans president zal worden voorgezeten. Barack Obama leidde eerder twee bijeenkomsten. Volgens de ambassadeur van de Verenigde Staten bij de VN, Nicky Haley, zal het gaan het om één van de meest bekeken bijeenkomsten in de geschiedenis van de organisatie.
België aan zet
Naast de officiële conferenties en bijeenkomsten vinden er ook heel wat bilaterale ontmoetingen plaats. Bij België, dat in januari aantreedt als nieuw niet-permanent lid van de Veiligheidsraad, zal gepeild worden naar posities in tal van sleuteldossiers op internationaal niveau. Naast een hele resem diplomaten zijn ook premier Charles Michel (MR), minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR), minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo (Open VLD), en minister van Volksgezondheid Maggie De Block (Open VLD) aanwezig. Premier Michel zal woensdag ook aanwezig zijn op de zitting van de Veiligheidsraad. Het is standaardprocedure dat een toekomstig lid vooraf al enkele bijeenkomsten bijwoont om de overgang naar het volwaardig lidmaatschap te vergemakkelijken.
België gaat naar iedereen luisteren en vooral achter de schermen heel actief zijn.
België was de laatste keer lid in 2007-2008. Ons land zou door een aantal andere landen gevraagd zijn om zich dit keer kandidaat te stellen. Het is ondertussen de zesde keer dat België mee aan tafel mag schuiven. Dat maakt het één van de meest ervaren niet-permanente leden van de Veiligheidsraad. De belangrijkste troef is volgens Buitenlandse Zaken de rol als ‘bruggenbouwer tussen landen’ en ‘het streven naar compromis’. ‘België heeft ook het potentieel om veiligheidsproblemen te herdefiniëren, omdat het een traditie heeft van een brede kijk op veiligheid, waarbij verschillende economische en ecologische oorzaken in rekening worden gebracht’, zegt professor Criekemans. Het zou zich vooral sterk opstellen op humanitair vlak, en meer specifiek wat betreft de bescherming van vrouwen en kinderen in gewapende conflicten.
Hoe België zich moet opstellen tegenover de houding van de Verenigde Staten binnen de Verenigde Naties wordt voor België een belangrijke vraag. Ons land wordt vaak gezien als een voortrekker van het multilateralisme. Dit staat in schril contrast met de unilaterale houding die de Amerikaanse president aannam door zich terug te trekken uit het klimaatakkoord van Parijs, UNESCO, en de nucleaire deal met Iran. Professor Criekemans legt uit: ‘Het verdedigen van het multilateralisme wordt een enorme opgave voor België. We zullen daar zowel op menselijk als financieel vlak een tegengewicht moeten bieden.’
De professor denkt aan samenwerking met Japan, Canada, en meer coördinatie binnen de Europese Unie dan onder het lidmaatschap van Nederland. ‘België zal vooral gaan voor die pendeldiplomatie, zoals Zweden al eerder heeft gedaan, niet voor isolement van de Verenigde Staten. Het gaat naar iedereen luisteren en vooral achter de schermen heel actief zijn. Het is de enige manier voor een klein land om op de besluitvorming te wegen, en wel op twee manieren: ze gaan de agenda proberen te bepalen en voorzichtig een aantal ideeën testen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
