‘Kernwapens zijn van de radar verdwenen, maar ze zijn er nog.’ Professor Tom Sauer pleit voor een kernwapenvrije wereld.
Barack Obama pleitte in april 2009 tijdens een toespraak in Praag tegen kernwapens en in september van dat jaar keurde de Veiligheidsraad een resolutie goed waarin werd opgeroepen tot een kernwapenvrije wereld. In Europa trok Duitsland de kar en werd tot in het regeerakkoord van christendemocraten en liberalen gevraagd dat de Amerikaanse kernwapens in Europa zouden worden teruggetrokken. De Benelux en Noorwegen sloten zich vorig jaar op een top van de NAVO bij die vraag aan.
Ondertussen lijkt het debat weer stil gevallen en liggen er in Europa nog altijd een 200 verouderde Amerikaanse bommen. ‘Kernwapens zijn van de radar verdwenen, maar ze zijn er nog wel,’ zegt de Antwerpse professor Tom Sauer. Een kernwapenvrije wereld is, volgens hem, een haalbare politieke doelstelling. ‘Veel mensen die niet tot de klassieke vredesbeweging behoren hebben de switch gemaakt. Henry Kissinger schreef in 2007 al in The Wall Street Journal dat een kernwapenvrije wereld in het belang van de VS is. Het is geen kwestie meer van ideologie of naïviteit: wij maken een kosten-baten-analyse, en dan blijkt dat de voordelen niet opwegen tegen de nadelen.’
Het voordeel van kernwapens is de perceptie dat ze oorlogen kunnen voorkomen, zegt Tom Sauer. ‘Maar er zijn genoeg historische voorbeelden waarbij de nucleaire afschrikking heeft gefaald. Denk aan de Falklandoorlog of de Yom Kippoeroorlog. Het grootste nadeel is de proliferatie naar instabiele regio’s zoals het Midden-Oosten: als ik kernwapens heb, wil mijn buurman er ook. Je weet niet waar het stopt. Het gevaar is reëel dat kernwapens in handen vallen van terroristen.’
Tegelijk hebben de kernwapens die in Europa opgeslagen zijn, geen enkel militair nut meer. Tom Sauer: ‘Het is een anachronisme, een restant van de Koude Oorlog. Amerika is ook nog de enige kernmogendheid die kernbommen heeft op andermans grondgebied. Wat zouden wij ervan vinden als, bijvoorbeeld, China dat ook zou doen?’
Toch blijft het moeilijk om daarover te praten. Joschka Fischer probeerde het in Duitsland en Guy Verhofstadt in België. ‘De diepvriezer ging even open en meteen weer dicht,’ zegt Tom Sauer. ‘Na het ongeluk met de kerncentrale in Japan betoogden in Duitsland 250.000 mensen tegen kernenergie – niet tegen kernwapens. Moet er dan eerst een ongeluk gebeuren met een bom, voor we weer mensen op straat krijgen? De VS zegden al dat ze een signaal uit Europa willen dat die bommen weg mogen. Het is nu aan onze politieke leiders om hun nek uit te steken en het voorbeeld van Obama in Praag te volgen.’ (PP/HvH)
Lees het volledige interview in de Knack van deze week.
