2087 vluchtelingen stierven voorbije halfjaar op zee: ‘Frontex is een brutaal en duister instituut’

56 op zee geredde migranten komen aan op het Canarische eiland Fuerteventura (17/06/2021). © iStock

Spaanse mensenrechtenactiviste Helena Maleno Garzón trekt met haar organisatie Caminando Fronteras (walkingborders) aan de alarmbel. De voorbije zes maanden lieten 2087 migranten het leven in de Middellandse Zee op weg naar Spanje. Onder hen 341 vrouwen en 96 kinderen.

96 procent van de slachtoffers verdwijnt in zee zonder dat hun lichaam teruggevonden wordt. De organisatie van Helena Maleno Garzón volgt de evoluties op de voet. In hun rapport schrijft Maleno Garzón over de slachtoffers en de gevaren die ze op de verschillende routes lopen. ‘Elke nacht bellen migranten in nood mij. Ik kan niet anders dan hen proberen te helpen’, aldus Maleno Garzón.’

De eerste zes maanden van dit jaar stierven er bijna evenveel migranten op de Middellandse Zee op weg naar Spanje als in heel 2020. Bent u zelf van dat aantal geschrokken?

HELENA MALENO GARZÓN: Met onze organisatie waarschuwen we Spanje al meer dan vijf jaar over de stijgende stroom migranten die de overtocht wagen. Toch doet de Spaanse overheid ontzettend weinig. Het is uitermate pijnlijk voor ons om te moeten vaststellen dat Spanje en Europa het leven van migranten onbelangrijk lijken te vinden. Er moet toch een mogelijkheid zijn om het recht op leven te vrijwaren en tegelijk de migratieproblematiek aan te pakken? De landen rondom de Middellandse Zee zijn verplicht om het leven van migranten te redden. Het is een gevaarlijk precedent om het recht op leven te verweven met het recht op migratie. Het kan niet zijn dat we mensen laten sterven, als vorm van migratiebestrijding.

De Spaanse politie en Frontex hebben me al van mensensmokkel beschuldigd.

In een van uw laatste Twitterberichten schrijft u ‘Tragedie: er gaan 64 mensen sterven, waaronder 38 vrouwen en 10 kinderen. Ze sturen al sinds gisterennacht hulpsignalen uit, maar er komt geen respons’.

MALENO GARZÓN: Bijna dagelijks krijg ik zulke berichten te horen. Ik ben ondertussen zo gekend bij de vluchtelingen, dat ze bijna allemaal mijn gsm-nummer in hun gsm hebben staan. Van zodra ze in de problemen komen, contacteren ze mij en de leden van mijn organisatie via WhatsApp. Per nacht komen er zo’n zestal oproepen binnen van verschillende boten. We noteren telkens die informatie en sturen die vervolgens door naar de politie in Spanje, Marokko, Tunesië of Italië, afhankelijk van welk land het dichtst bij hen in de buurt is. We proberen ook vaak hulp te coördineren tussen verschillende landen. Maar aan onze oproepen wordt jammer genoeg vaak geen gehoor gegeven. Dat is vreselijk. Meestal zijn we ook in contact met de familieleden van die vluchtelingen. Het leed dat hen wordt aangedaan als een zoon, dochter, vader of moeder op zee verdrinkt is immens.

Best vreemd dat u in contact staat met die bootvluchtelingen. Heeft u dan geen schrik om van mensensmokkel beschuldigd worden?

MALENO GARZÓN: Wij zijn dag en nacht, zeven dagen per week bereikbaar. U bent niet de eerste persoon die de link legt met mensensmokkel. De Spaanse politie en Frontex hebben me daar al van beschuldigd en hebben aan de Marokkaanse politie gevraagd om een onderzoek tegen mij te starten. Zo hebben ze een dossier gemaakt waarbij op de eerste bladzijden een opsomming stond van mijn verschillende partners. In die lijst stond ook een naam van een vrouw vermeld. Toen de Marokkaanse rechter mijn dossier opende, was zijn conclusie dat ik zowel een hoer als een lesbische vrouw moest zijn. Dat zijn twee feiten die strafbaar zijn in Marokko. Met die aanklachten hoopten de Spaanse politie en Frontex mij te kunnen opsluiten.

Ik moest daarbij ook voor de Spaanse rechtbank verschijnen. Die rechter moest haast lachen met hetgeen in mijn dossier stond en heeft me onmiddellijk vrijgesproken.

De Europese Unie hanteert maffiapraktijken.

Kunt u na deze vrijspraak verder vrij uw werk doen?

MALENO GARZÓN: Helaas niet. Toen de Spaanse politie en Frontex geen gelijk kregen in de rechtbank, zochten ze naar andere middelen om mij tegen te houden. Zo hebben ze ze mijn huis en mijn bureau laten onderzoeken. Ze hebben mijn gsm afgetapt, mijn rekeningen onderzocht, mij geïntimideerd, mij gescheiden van mijn dochter voor enkele weken en mijn familie bedreigd.

Zowel Amnesty International, Human Rights Watch en de commissie van mensenrechten van de VN erkennen mij als een politieke vluchteling. Ze hebben mijn internationaal paspoort afgenomen en dat is ook de reden waarom mijn dossier op dit moment bij de VN ligt. Ik heb al verschillende prijzen van Spaanse instellingen mogen ontvangen voor mijn strijd voor die mensen, maar de Spaanse politie en Europa doen er alles aan om mijn werk te saboteren.

Wat zijn volgens u de tekortkomingen aan het beleid van Frontex?

MALENO GARZÓN: Frontex is een brutaal en duister instituut. Op basis van repressie en onderdrukking proberen ze mensen af te schrikken om te migreren. Het budget van Frontex is vijf maal groter geworden, maar dat geld wordt niet gebruikt om migranten te helpen. Europa is een blok geworden dat veraf staat van zijn de principes van solidariteit.

De Europese Unie sponsort de wapenindustrie. We zien dat er veel middelen naar de Marokkaanse overheid gaan, die met dat geld militaire voertuigen koopt. Ook in landen zoals Niger en Mali is de militaire aanwezigheid vanuit Europa verhoogd. De Europese Unie hanteert maffiapraktijken. Ze steunen milities in Libië en geven geld aan de opbouw van gevangenissen waar nadien mensen gefolterd worden. Europa doet er alles aan om Afrikaanse migranten tegen te houden.

Het hele migratiedebat is verhard, waardoor de polarisatie in de Europese maatschappij is toegenomen.

Wat zou uw advies zijn om het migratieprobleem dan wel op te lossen?

MALENO GARZÓN: Het allerbelangrijkste is om te begrijpen dat je geen problemen kan oplossen als je voor brutaal beleid kiest. Je moet samenwerken met landen en met verschillende organisaties. Je moet een horizontaal in plaats van een verticaal beleid installeren. Organisaties van de Europese Unie hebben standaarden uitgewerkt inzake humaan migratiebeleid. Maak daar gebruik van. Zorg voor wetten waarop mensen kunnen terugvallen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content