Wat heeft MR nog te verliezen?

Nu de Waalse en Brusselse regering zijn gevormd, blijven er voor MR nog drie opties over.

September 2011. Na maandenlange onderhandelingen over de splitsing van BHV, is er eindelijk een akkoord bereikt tussen de traditionele partijen aan beide kanten van de taalgrens. De Franstalige liberalen van MR komen echter niet zonder kleerscheuren uit die onderhandelingen. Voor kartelpartner FDF is de bereikte overeenkomst onaanvaardbaar en een aanfluiting van de rechten van de Franstalige inwoners in de Vlaamse rand rond Brussel. De partij trekt zich terug uit het kartel MR, en gaat als afzonderlijke fractie verder. Her en der wordt gefluisterd dat er een voorakkoord is afgesloten tussen MR en PS: als MR het FDF laat vallen om BHV gesplitst te krijgen, dan zullen de Franstalige socialisten MR mee aan boord nemen van de Waalse regering, na de verkiezingen van 2014, in een paarse coalitie.

Als er van die geruchten ook maar iets zou kloppen, dan staat MR nu met de broek tot op de knieën. Alweer valt de partij uit de boot op Waals en Brussels niveau, voor de derde deelstaatverkiezingen op rij.

Charles Michel en Didier Reynders moeten er stilaan wanhopig van worden. Wat MR ook onderneemt, zolang PS en CDH zich aan elkaar blijven vastklitten (een traditie die ook na het tijdperk-Milquet duidelijk blijft voortbestaan) maakt het weinig uit of de Franstalige liberalen de verkiezingen winnen of verliezen: in de oppositie belanden ze toch.

Nu de Waalse en Brusselse regering zijn gevormd, blijven er voor MR nog drie opties over:

De eerste mogelijkheid is dat de Franstalige liberalen zich terugtrekken uit de federale onderhandelingen, en aan informateur De Wever (en aan zijn opvolgers in de formatie) laten weten dat ze niet langer beschikbaar zijn voor de vorming van een federale regering. Het lijkt een weinig waarschijnlijk scenario, maar het zou wel in de lijn liggen van de boodschap die de partijtop vóór de verkiezingen uitstuurde: ofwel op alle niveaus meebesturen, ofwel op geen enkel.

Een tweede mogelijkheid is dat MR gaat smeken bij PS en CDH (of bij de Vlaamse collega’s van Open Vld, als die wel worden uitgenodigd voor verdere onderhandelingen) om op federaal niveau mee aan boord te worden gehesen. Al zou de broek van voorzitter Michel, als ze nu al ter hoogte van zijn knieën hangt, dan helemaal tot op zijn enkels moeten zakken.

Biedt één van beide opties een garantie op succes bij de verkiezingen van 2019? Neen, integendeel. In een klassieke tripartite zal de invloed van MR, dat dan in het beste geval twee à drie ministers/staatssecretarissen zal mogen leveren, even gering zijn als in de voorbije regering. En een strategische terugtrekking (in de hoop om in 2019 groter te worden dan de PS) biedt evenmin een garantie. Zoals vermeld, zolang PS en CDH elkaar niet loslaten, maakt het niet uit of MR vijftien of 35% van de stemmen behaalt in Wallonië.

Dan is er natuurlijk nog een derde optie, één die evenmin een garantie biedt op succes in 2019, maar de partij wel een aantal zekerheden zou opleveren in de komende jaren. MR zou, na deze zoveelste vernedering door de PS, zowat de grootste middelvinger in de parlementaire geschiedenis van ons land kunnen opsteken naar haar Franstalige collega’s, en beslissen om met een Franstalige minderheid van 20 zetels in een federale coalitie te stappen met N-VA, CD&V en Open VLD.

Kunnen de Franstalige liberalen daarvoor worden afgestraft in 2019? Misschien, maar de andere opties bieden evenmin een garantie op succes, integendeel.

De rekening is vrij snel gemaakt: als MR de derde optie zou overwegen, kan ze in de komende vijf jaar het premierschap opeisen, staan er zes-zeven ministerposten (eventueel aangevuld met staatssecretarissen) te wachten, en kan ze een rits politieke benoemingen naar zich toe trekken. Haar invloed in zo’n coalitie zou onnoemelijk veel groter zijn dan in een klassieke tripartite, waarin MR zou moeten samenwerken met partijen die haar wederom hebben vernederd bij de vorming van de deelstaatregeringen.

Mogelijke terughoudendheid bij CD&V (in het ACW-hoofdkwartier zal er wellicht niet op de tafels worden gedanst voor een coalitie met enkel N-VA en de liberalen) kan eventueel worden opgelost met een derde mandaat voor Kris Peeters als Vlaams minister-president, als pasmunt.

Het zou één van de grootste verrassingen zijn in onze parlementaire geschiedenis, maar het is een optie die alleszins te overwegen valt voor de Franstalige liberalen. Een kat in het nauw kan rare sprongen maken, en zeker na bepaalde strategische overwegingen.