Waarom maken wij onze democratische mogelijkheden niet tot inzet van de verkiezingen?

Sarah Van Liefferingen van de Piratenpartij legt zich niet neer bij de gedwongen keuze tussen links of rechts, tussen het PS- of het N-VA-model. ‘Waarom maken wij, burgers, onze democratische mogelijkheden niet tot inzet van de komende verkiezingen?’

Onze parlementaire democratie is op sterven na dood. Onze politici draaien verwoed aan de knopjes van een controlepaneel dat niet meer verbonden is met de realiteit. Goedbedoeld misschien, maar het ontbreekt hen aan macht om te wegen op zaken die er écht toe doen. Die politieke en economische beslissingen liggen in handen van niet verkozen Europese instellingen en het IMF. Bovendien leveren de partijen geen volksvertegenwoordigers meer, maar beroepspolitici die braaf de partijstandpunten stemmen. ‘Zonen en dochters van …’ domineren de particratie. Ideologie en langetermijnvisie daarentegen, die kwijnen weg.

In de particratie is de burger geen betrokken partij, maar een passieve toeschouwer. We kijken schaapachtig naar de politieke steekspelletjes die de media ons serveren. De personencultus wordt aangewakkerd en de waan van de dag regeert. We worden gedwongen om te kiezen tussen links of rechts, tussen het PS- of het N-VA-model. En daar stopt onze verantwoordelijkheid.

We worden warm én bang gemaakt voor ‘de moeder aller verkiezingen’ (alweer?), zogenaamd een democratisch festijn. Wat een schromelijke vergissing. Het stemmen voor partijen en hun coryfeeën is voorbijgestreefd. In de 21ste eeuw willen we onze stem niet langer weggeven, maar ze benutten om frisse ideeën en toekomstplannen te steunen, om projecten waarin we geloven waar te maken. Maar daarvoor is er geen ruimte in de oubollige verkiezingscampagnes.

De digitale (of derde industriële) revolutie verandert onze wereld ingrijpend. Eerst brachten internetpiraten de macht van de grote platen- en distributiemaatschappijen aan het wankelen. Die reageerden krampachtig met miljoenenclaims in een poging om het downloaden te stoppen, terwijl iTunes vernuftig een nieuw model introduceerde. Daarna ondermijnden onafhankelijke bloggers, journalisten, fotografen en documentairemakers de autoriteit van gevestigde media- en krantenhuizen.

Onvermijdelijk zal ook het gezag van onze beroepspolitici steeds vaker uitgedaagd worden door mondige en kritische burgers en burgerbewegingen. In eerste instantie proberen de politieke partijen hun macht te bestendigen, door bijvoorbeeld een kiesdrempel in te voeren, in plaats van de nieuwe realiteit te omarmen en op zoek te gaan naar innovatieve politieke modellen.

Elke verandering komt van onderuit. Wij burgers beseffen dat een regeringswissel niet de nodige hervormingen op vlak van politiek, economie, ecologie en maatschappij zal brengen. Dus experimenteren we zelf met alternatieven voor het kille vrijemarktdenken dat langzaamaan onze planeet en onszelf leegzuigt. Denk maar aan repair-cafés en weggeefwinkels, of aan autodelen. Vaak botsen we daarbij op overdreven regelgeving en bureaucratie. Zoals het weerzinwekkend idee om couchsurfen strafbaar te maken. Het lijkt wel alsof onze overheid ons wil aanzetten tot wantrouwen in onze medemens.

De initiatieven die opborrelen zijn hoopgevend, maar volstaan niet. Om de democratie in ere te herstellen en de macht naar de burger te brengen, zullen we ambitieuzer moeten zijn. Waarom is de bancaire en financiële sector nog steeds niet gereguleerd? Waarom zijn de loonlasten nog steeds te hoog? Waarom duurt het tientallen jaren om Justitie en Onderwijs te hervormen? Waarom is die GAS-wet nog steeds niet herzien? Waarom wordt er in onze steden voorrang gegeven aan luxeprojecten en shoppingcentra, ten koste van meer groen en beter leven? Waarom worden we belogen over de kosten en baten van de Oosterweelverbinding? Jarenlange parlementaire discussies, dure studies, grootse plannen, en dan terug naar discussies: het conflictmodel polariseert en verlamt.

Het is duidelijk dat ons huidig politiek systeem geen antwoorden kan bieden voor de uitdagingen die een gedigitaliseerde en geglobaliseerde wereld met zich meebrengt. Er is te weinig inspraak, te weinig transparantie en een totaal gebrek aan toekomstvisie. Waarom geen elektronisch loket waar burgers wetsvoorstellen kunnen indienen zoals in Finland? Waarom de Grondwet niet door de bevolking zelf laten herschrijven, zoals men in IJsland deed? Waarom berust onze soevereiniteit niet bij het volk (i.p.v. bij het parlement) en bestaan er geen bindende referenda zoals in Zwitserland?

Onze overheid lijkt nog steeds niet begrepen te hebben dat we de oude politieke cultuur grondig beu zijn. Waarom maken wij, burgers, deze democratische mogelijkheden niet tot inzet van de komende verkiezingen? Kaap de verkiezingen, stem piraat!

Sarah Van Liefferinge, voor de Piratenpartij