‘Waar op 11 juli met geen woord over is gerept: de zorg voor Vlamingen’

Een nieuwe staatshervorming betekent weinig voor die Vlamingen die het moeilijk hebben, schrijft John Crombez. ‘Is het op een dag als 11 juli niet gepaster om een échte drang te ontwikkelen naar zorgzamer beleid in plaats van een symbolische drang naar extra bevoegdheden?’

De zesde staatshervorming heeft de Vlaamse bevoegdheden historisch groot gemaakt. Nooit eerder in de geschiedenis kon een Vlaamse regering – onder leiding van een Vlaamse nationalist – aan de slag met zoveel middelen. Maar nooit eerder hadden zoveel Vlamingen het moeilijk. Het is dan ook vreemd om vast te stellen dat 11 juli niets meer werd dan een een-tweetje tussen politici en journalisten. Snedige oneliners, dat wel, maar over de essentie – de staat van een samenleving – ging het allerminst.

Resultaten zijn een optelsom van jaren, maar daarom nog geen excuus om de ogen te sluiten voor wat er vandaag écht aan de hand is. Vlaanderen breekt vandaag records: voedselbanken, kinderarmoede of onbetaalde schoolfacturen: ze pieken allemaal. Veel te weinig wordt over die Vlamingen die het moeilijk hebben bericht, nog minder wordt over hen gepraat. En het einde is nog niet in zicht.

‘Vlaanderen piekt, in negatieve zin’

De federale collega’s van de minister-president denken er nu aan de sociale uitgaven te bevriezen, een miljard te besparen in de pensioenen of nog enkele honderden miljoenen extra in gezondheidszorg te snijden om een manke begroting te stutten. Dat steeds meer ouderen de factuur van hun rusthuis niet meer kunnen betalen of hun pensioen te klein is om de toegenomen water-, gas- en elektriciteitsfactuur te betalen, is geen issue. Tot daar het welzijn van de Vlamingen waar de minister-president op 11 juli met geen woord over repte.

Ook wat de zorg betreft, piekt Vlaanderen in negatieve zin. Steeds meer ervaren hulpverleners in de jeugdzorg geven er de brui aan, omdat te veel kinderen in nood niet het passende kader krijgen die ze verdienen. Een Vlaanderen waarin zware besparingen in de wijkgezondheidscentra de eerstelijnszorg fnuiken of psychologische hulp voor jongeren best met wat minder kan, zonder dat de Vlaamse minister-president Maggie De Block tot de orde roept.

Een Vlaanderen ook waarin de persoonsvolgende financiering voor mensen met een beperking niet gefinancierd is, wat leidt tot drama’s voor ouders die proberen zoveel mogelijk zelf te doen, én voor gespecialiseerde instellingen die niet langer kunnen rekenen op een structurele financiering. Tot daar de zorg van de Vlamingen waar de minister-president op 11 juli met geen woord over repte.

‘Vraag naar meer bevoegdheden help geen sikkepit’

De vraag naar meer bevoegdheden helpt op dit moment geen sikkepit om al deze pijnlijke vaststellingen recht te zetten. Sterker nog, het is precies in welzijn en zorg dat de bevoegdheden en de begroting het meest zijn gegroeid dankzij de zesde staatshervorming. In welke wereld biedt een nieuwe staatshervorming kinderen in armoede, gezinnen die facturen niet kunnen betalen, of ouderen voor wie het rusthuis te duur werd meer zekerheid?

De enige échte waarheid is dat het om keuzes gaat. Keuzes van door ministers in regeringen. Sinds wanneer is een discussie over meer of minder bevoegdheden een excuus om het enige juiste niet te doen? Intussen wordt de publieke dienstverlening ook nog eens sluipenderwijs geprivatiseerd, maar in afwachting van wat?

Zo kondigde de federale regering bij haar aanstelling aan dat ze de wet op een menswaardig bestaan wilde schrappen. Het past in de strategie om OCMW’s – vandaag een Vlaamse materie – vanaf 2019 ‘in te kapselen’ in het lokale beleid. Het huidige model – gemeente enerzijds, OCMW anderzijds – wordt dan gretig afgeschilderd als niet efficiënt en geldverslindend. Of hoe in één pennentrek mensen cijfers worden.

‘Aan privatisering van sociale dienstverlening hangt een prijskaartje’

Het ‘recht op een menswaardig bestaan’ gaat voor deze regeringen verder dan de zoveelste efficiëntie-oefening. Overheidsgeld dat naar sociale dienstverlening gaat, ze krijgen er de kriebels van. Maar ze vergeten wél een ding: aan privatisering van sociale dienstverlening hangt een prijskaartje.

Wanneer de rusthuisbewoner de ligdagprijzen exponentieel ziet stijgen en de rekening niet meer kan betalen, dan moet iemand bijpassen. Dan moet iemand de schuld van de vrije markt ophoesten. En op termijn zijn dat u en ik, de samenleving.

Is het op een dag als 11 juli niet gepaster om een échte drang te ontwikkelen naar zorgzamer beleid in plaats van een symbolische drang naar extra bevoegdheden? Is het zoveel gevraagd om solidariteit te handhaven als een kostbaar goed, en de doelstelling te verzekeren dat iedereen een menswaardig bestaan garandeert in dit land? Is het uiteindelijk dat niet waar een samenleving over 100 jaar wordt op afgerekend?

Veel meer dan grote verklaringen en politieke eisen heeft Vlaanderen die doelstellingen nodig. Een Vlaanderen dat als welvarende regio durft te zeggen dat ze niét zal besparen in zorg of welzijn. Kortom, een Vlaanderen dat op haar feestdag luidop zegt dat ze wil zorgen. Maar mogen we dat nog, zorgen voor elkaar?