De polemiek van de afgelopen dagen is precies de reden waarom de openbare omroep het songfestival moet blijven uitzenden’, schrijft Geert Hoste.
Wat is een Eurovisiesongfestival zonder rel? De editie van 2025 stelde wat dat betreft niet teleur. Venijn en verwensingen kwamen uit alle hoeken van het land. Niet de bezettingen van universiteiten en verontwaardigde deskundigen in talkshows, maar het songfestival zette uiteindelijk regeringen in beweging. Als mensenrechtenambassadeur zeg ik daarom: lang leve het songfestival.
Want deze liedjeswedstrijd, met de diepgang van een doorkijkbloesje, speelt een belangrijke rol in onze samenleving. Juist vanwege de maatschappelijke discussies die hand in hand gaan met dit festijn.
Meestal beginnen de onenigheden al ruim voor het festival zelf. Dit jaar ging het over de deelname van Israël.
Vorig jaar viel de last op de brede schouders van Joost ‘Europapa’ Klein.
Eerder waren er schandalen rond de vrouw met de baard, Conchita Wurst, en dreigde het einde van de wereld omdat Sandie Shaw op blote voeten zong. Of er werd ‘Schande!’ geroepen, omdat Nederland ons geen twaalf punten had gegeven.
Alles samen zijn het er te veel om op te noemen. De soundtrack bij dit alles is het boegeroep om mannen in strings… Altijd prijs. De rellen blijven langer hangen dan de meeste liedjes.
Naast de traditionele publiciteitsrellen komt er steeds meer plaats voor politieke discussies. En dat brengt mij bij de belangrijkste reden waarom het evenement moet blijven bestaan. Want Clouseau, Stef Bos, Ingeborg en Sandra Kim zouden zonder dat festival ook wel hun boterham hebben verdiend. Maar politieke discussies worden met uitsterven bedreigd.
Dit jaar ging het protest niet over iets als het kleedje van Ann Christy of een kniezwengel van Kate Ryan. Er werd gediscussieerd over oorlog, terreur, hongersnood, kindersterfte, corruptie…
De polemiek werd uitgebreid gevoerd in de media. Ik zag showbizz-influencers standpunten innemen en de mensenrechten verdedigen. Niet de bezettingen van universiteiten en deskundigen in talkshows, maar het songfestival zette uiteindelijk onze eigen regering in beweging. Al is het standpunt van ons land een equivalent geworden van dreigen met een gasboete en een opgetrokken wenkbrauw, de bal is aan het rollen op Europees vlak.
Er is steeds minder plaats voor protest in de samenleveing. Niet alleen in autocratieën, maar ook in België komt de vrijheid van betogen in gevaar. Het recht op protest wordt gegarandeerd door het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en door de Belgische Grondwet.
Maar vaak gedragen burgemeesters zich als een Trump van de Dorpsstraat. Ze proberen bepaalde personen preventief te verbieden om te betogen, wanneer ze vermoeden dat de persoon in kwestie de orde dreigt te verstoren.
De mogelijkheid om burgers de mond te snoeren wordt al te makkelijk gebruikt. Is het niet door een overheid, dan door de algoritmes van de sociale media. Deze trend smoort in heel Europa openbare kritiek.
Precies daarom moeten VRT en RTBF het Eurovisiesongfestival blijven uitzenden. Liever met veelkleurige vlaggen, carnavaleske mode en televoting oorlog voeren. Ik verkies liedjes als ’J’ aime la vie’ en ‘Ein bischen Frieden’ boven bommen en drones.
Geert Hoste is stand-up comedian en mensenrechtenambassadeur.
(Geert Hoste is plaatsvervangend lid van de raad van bestuur van het Federaal Instituut van de Rechten van de Mens en Ambassadeur van Amnesty International Vlaanderen. En schrijft af en toe een opinie in eigen naam.)