Von der Leyen opent deur naar tijdelijk algemeen gasprijsplafond, regering-De Croo voorzichtig tevreden

De Europese Commissie lijkt dan toch bereid te zijn om een algemeen plafond op de gasprijs voor te stellen, als tijdelijke maatregel. Dat heeft voorzitter Ursula von der Leyen woensdag aangegeven in het Europees Parlement.

Over de invoering van een prijsplafond wordt al weken gebakkeleid. Vijftien EU-landen, waaronder België, pleiten voor de invoering van een algemeen prijsplafond, maar onder meer Duitsland en de Commissie blijven sceptisch. Tijdens een debat over de energiecrisis in het Parlement in Straatsburg, ging Commissievoorzitter Von der Leyen dieper in op de kwestie.

Ze legde uit hoe de TTF-markt, die cruciaal is voor het bepalen van de gasprijs, te veel gewicht geeft aan (Russisch) pijplijngas, en dat een nieuwe index moet worden ontwikkeld die beter het toegenomen aandeel van lng in de Europese gasbevoorrading weerspiegelt.

‘Het invoeren van een algemeen plafond op de prijs van gas is een tijdelijke oplossing, tot we een nieuwe Europese prijsindex hebben ontwikkeld, die voor een beter marktwerking zorgt’, zei Von der Leyen. ‘En de Commissie is haar werkzaamheden daarover al gestart.’ Hoe dan ook moet een prijsplafond zo ontworpen worden dat de Europese gasbevoorrading niet in het gedrang komt, zei ze.

De Commissievoorzitter zal haar voorstellen om de energiemarkt te hervormen in de context van de huidige crisis verder toelichten in een brief aan de Europese staatshoofden en regeringsleiders, die vrijdag voor een informele top bijeenkomen in de Tsjechische hoofdstad Praag.

In afwachting van de brief duidde de woordvoerder van Von der Leyen woensdagmiddag dat de voorzitter in Straatsburg geen algemeen prijzenplafond op de import heeft aangekondigd. De toespraak bevatte volgens hem twee elementen met betrekking tot plafonds: op de prijs van gas dat wordt gebruikt voor elektriciteitsproductie en op de handel op de Europese markt. ‘Dit is niet rechtstreeks gekoppeld aan de prijs die we betalen voor import. Dit is op de Europese markt’, zei hij. 

In het Parlement zei Von der Leyen alvast van plan te zijn met bevriende gasimporteurs als Noorwegen harder te gaan onderhandelen om de prijs van geïmporteerd gas te drukken. ‘Als Europese Unie zijn we een grote marktspeler. Veel van onze leveranciers willen dan ook akkoorden met ons sluiten, die voordelig zijn voor beide partijen’, klonk het. Von der Leyen kondigde ook een versterking van het Europees platform voor groepsaankopen aan. ‘Na de winter zullen we onze voorraden opnieuw moeten aanvullen. Dat de lidstaten weer tegen elkaar zouden opbieden en de prijzen zo opdrijven, is niet houdbaar. Daarom moeten we gezamenlijke aankopen doen.’

Ze waarschuwde voor fragmentatie van de Europese interne markt als elke lidstaat zelf ten strijde trekt tegen de hoge energieprijzen. Ze noemde geen namen, maar eerder deze week kwam er al veel kritiek op Duitsland, dat een ‘afweerscherm’ van 200 miljard euro optrekt voor zijn burgers en bedrijven. “Het is van het allergrootste belang dat we voor iedereen in de Europese Unie een gelijk speelveld behouden”, zei von der Leyen.

Als het van de Commissievoorzitter afhangt, wordt ook het energieplan REPowerEU, waarover de lidstaten dinsdag nog een akkoord sloten, aanvullend gefinancierd met ‘gemeenschappelijke Europese middelen’. Hier is evenmin duidelijk wat von der Leyen precies bedoelt, want voor REPowerEU wordt al 20 miljard euro aan Europese subsidies gecreëerd, die de lidstaten kunnen gebruiken voor hun energietransitie. België zou daarvan zo’n 282 miljoen euro ontvangen.

De Croo tevreden

Premier Alexander De Croo is tevreden dat de Europese Commissie de deur lijkt te openen voor de tijdelijke invoering van een algemeen plafond op de gasprijzen. ‘Dit is een belangrijke stap vooruit, maar nu moet het echt wel concreet worden’, zo reageerde hij. Ook minister van Energie Tinne Van der Straeten spreekt van ‘een stap vooruit’.

‘Wij maken al langer het punt dat er een noodzaak is om tussen te komen op de gasmarkt, om alle andere markten en de samenleving te beschermen. Dit is een belangrijke stap vooruit, maar nu moet het echt wel concreet worden’, reageerde premier De Croo op de toespraak van Von der Leyen. 

Minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) spreekt van ‘een stap vooruit in ons pleidooi voor Europese actie tegen de hoge gasprijzen’. De flexibele prijscorridor voor gas die België samen met veertien andere Europese lidstaten voorstelt ‘is essentieel om de gasprijs te temperen en tegelijkertijd de bevoorrading te verzekeren’, zegt ze. Van der Straeten overlegt de komende dagen verder met haar Europese collega’s.