Robert Stouthuysen

‘Veel burgers begrijpen niet dat de staatssttructuren na een halve eeuw sleutelen nog altijd niet werken’

Robert Stouthuysen Erevoorzitter van Voka en Janssen Pharmaceutica

‘Zouden onze politici niet beter een communautair pact sluiten zodat ze zich kunnen buigen over een toekomstgericht beleid’, schrijft Robert Stouthuysen, erevoorzitter van VOKA, als reactie op het voorwoord van hoofdredacteur Bert Bultinck in Knack.

Over twee jaar loopt de invriesperiode van het communautair debat ten einde. Hoe moet het nu verder? Een vraag die nu al hardop in de partijhoofdkwartieren gesteld werd naar aanleiding van de institutionele CETA-crisis en de harde internationale kritiek op ons manke staatsbestel.

Ik hoor en lees over twee denkpistes. Één: de verlenging van de communautaire stop, gekoppeld eventueel aan de voortzetting van de huidige regeringscoalitie.

Twee: de heropening van het communautair debat (of gekibbel) met als inzet: (1) het defederaliseren/herfederaliseren; (2) het confederaliseren en (3) het opdelen van België; met als voorspelbaar gevolg het zevende, achtste, of zoveelste compromis. Mag ik als burger een derde denkpiste aanreiken: een communautair pact tussen uw partijen.

‘Burgers begrijpen niet dat de staatssttructuren na een halve eeuw sleutelen nog altijd niet werken’

Deze denkpiste is mij ingegeven door twee criteria, zijnde effectiviteit en efficiëntie. De staatshervorming heeft immers als doel om aan België en zijn gewesten democratische, effectieve en duurzame structuren te geven met het oog op een beter leven van zijn burgers, kinderen en kleinkinderen.

Na een halve eeuw staatshervormen fungeert België als een federatie sui generis, hoewel het in feite een confederatie is tussen de twee grote gemeenschappen van Vlamingen en Walen. Federaal België, daarover zijn velen het eens, werkt niet. Het staat krom van constructiefouten, zit vol grendels en niet-homogene bevoegdheidspakketten, als resultaat van vele ‘compromissions’ uit het verleden.

Onontwarbaar kluwen

Heel wat burgers zijn het staatshervormen beu. Ze wantrouwen de politieke partijen omdat ze niet begrijpen dat, na een halve eeuw sleutelen, de staatsstructuren nog altijd niet werken. Naar aanleiding van het Waals verzet tegen het CETA-vrijhandelsakkoord viel de halve wereld over ons heen en omschreef onze staat als een ‘onontwarbaar kluwen’. Grondwetsspecialisten noemen ons federaal bestel: “een labyrinth van Daedalus”. Niet te verwonderen dat de burger het hoofd meewarig schudt als hij politici bezig hoort over het hervatten van het communautair debat.

En toch, toch moet het proces van staatshervormen worden voortgezet. Want verkeerde en gebrekkige structuren verhinderen België en zijn gewesten om de burger te behagen en buitenlandse markten te veroveren.

– Zolang België de juiste structuur mist, zal het niet in staat zijn om de zeer hoge belastingdruk en de zeer hoge schuldenlast te verlagen, en zijn aanbod van publieke goederen en diensten op hoger niveau te tillen.

– Zolang de Waalse regering geen structurele ingrepen aanvaardt zal de precaire financiële toestand van Wallonië nog verergeren.

– Zolang Brussel de hervorming blijft weigeren tot één modern en financieel-gezond geheel, zal het blijven worstelen met enorme sociale, educatieve en economische problemen en haar cosmopolitische roeping missen.

Patstelling

Ondertussen zitten de politieke partijen in een patstelling. Aan de ene kant zijn zowel centrumlinkse als centrumrechtse regeringen, gehinderd door slecht werkende structuren, gedoemd tot halfwerk. Zelfs in tijden van renteloze leningen stijgen de reeds torenhoge staatsschuld en de begrotingstekorten. Vanuit het parlement klinkt de roep om verdere staatshervorming. Aan de andere kant zijn de kiezers het eindeloos gekibbel over en geknoei met structuren beu en eisen ze van de politici dat ze zich prioritair bezighouden met hun problemen en met de toekomst van hun kinderen en kleinkinderen. De kloof tussen de partijen en de kiezers wordt altijd maar groter wat leidt tot extremisme, normloosheid, onrust en polarisatie.

Communitaire hypotheek

De partijen nu staan voor de keuze. Ofwel gaat nog eens 40 jaar lang onredelijk veel tijd, energie, politiek talent, welvaart, welzijn en toekomst verspelen aan communautaire dossiers, in een wereld van stijgende onzekerheid, armoede, haat en wapengekletter.

Ofwel haalt het gezond verstand het, en lichten de partijen samen de communautaire hypotheek door het sluiten van een communautair pact tussen uw partijen en concentreert u het politiek debat op toekomstgericht beleid.

De communautaire stop tot 2019 is een unieke “window of opportunity” om te een pact te sluiten. Wat houdt dat in?

Uw partijen sluiten een akkoord om de hervorming van de staat toe te vertrouwen aan een gemengde commissie die bestaat uit door gekozen parlementsleden en externe experten; met als enige opdracht een blauwdruk te maken tegen eindjaar 2020. In het pact worden duidelijk omschreven de omvang van de opdracht met uitsluiting van de piste tot opdeling van België, de voorwaarden waaraan de blauwdruk moet beantwoorden, de werkwijze, timing, opvolging beslotenheid en budget van de commissie, enzovoort.

Dit hervormingswerk in luwte en zakelijkheid zal rust brengen in de politieke wereld, en zal u vooral toelaten de komende verkiezingen op lokaal, regionaal en federaal vlak tot te spitsen op pro-actief sociaal economisch beleid. Verkiezingscampagnes zullen dan een zuivere competitie worden tussen uw partijen om de meest creatieve beleidsoplossingen. En het vertrouwen van de burger in de politiek zal hersteld worden

Als slot sluit ik me aan bij de woorden van Knack-hoofdredacteur Bert Bultinck: “Mogen we astublieft een staat die goed draait”?

Robert Stouthuysen, erevoorzitter Janssen Pharmaceutica en VOKA

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content