Alain Van Hiel

‘Uit het nieuwe Nederlandse lexicon: asieltuig, asielplaag, asielhopper en invasie’

Alain Van Hiel Professor sociale psychologie aan de UGent.

Sociaal psycholoog Alain Van Hiel vreest dat de migratiecrisis verzandt in een integratiecrisis. ‘Wat als een debat over de asielcrisis begint, dreigt uit te draaien op negatieve meningen over Nederlanders en Belgen van Noord-Afrikaanse afkomst, die hier geboren en getogen zijn.’

Er is bij onze noorderburen flink wat ophef ontstaan nadat de Telegraaf – de meest gelezen krant in Nederland – ronkende titels boven een aantal artikelen over asielzoekers had gezet. Een voorbeeld uit de krant van vorig weekend: ‘Kansloze asielplaag ongehinderd verder’. Als eyecatcher kan dit wel tellen. Andere woorden die gebruikt werden in de week na kerstmis zijn ‘asieltuig’ (dit woord duikt op in maar liefst drie koppen), ‘asielhopper’ en ‘invasie’.

Linkse bon ton, rechtse weerstand en opstand

Over de inhoud van die artikelen zelf is er weinig ophef, enkel over de titels. Progressieve Nederlanders betogen dat heel wat mensen enkel de kop lezen en hierdoor een (nog) negatieve(re) kijk op asielzoekers zouden ontwikkelen.

‘Uit het nieuwe Nederlandse lexicon: asieltuig, asielplaag, asielhopper en invasie’

Ook de rechtse kant laat zich niet onbetuigd. Die kant lijkt de migratie (of een deel ervan) spuugzat te zijn. Ze zijn het moe, voelen zich getergd en onbegrepen. Ze hebben zelfs geen zin meer om het nog eens uit te leggen. Er heerst kwaadheid.

Wat mij opvalt, is de toon van dit debat. Het naast elkaar praten, de premisse van het eigen grote gelijk en het idee dat roepen naar elkaar beter is dan een beschaafd debat.

Ivoren toren versus gewone mensen: Niet echt een geslaagd huwelijk

Wat beleidsmakers, politici, academici, opiniemakers enzovoort- al dan niet in een ivoren toren – ook mogen denken en beslissen, uiteindelijk zijn het toch ‘de mensen’ die beslissen of ze al dan niet meegaan in het verhaal.

Want laat ons wel wezen, het sentiment tegenover massamigratie is negatief. Misschien is de asielcrisis van 2015-2016 wel de druppel in een overvolle emmer die dit alles verduidelijkt heeft. Er is een kloof tussen het beleid dat decennialang tamelijk wat migratie toegelaten heeft en de houdingen van de gemiddelde burger.

Wat denkt het volk?

Even wat feitenmateriaal. Bijna de helft van de Belgen, Nederlanders en Europeanen vindt dat er te veel migranten van niet-EU-origine in hun land aanwezig zijn. Je kunt niet van hen beweren dat ze per definitie tegen migratie zijn, want 70 procent oordeelt dat migratie onze cultuur heeft verrijkt. Niet migratie op zich, maar massamigratie wekt ongenoegen op.

‘Er is een kloof tussen het beleid dat decennialang tamelijk wat migratie toegelaten heeft en de houdingen van de gemiddelde burger’

Een ander cijfer dat hierop wijst. Slechts 10 procent van de burgers wil de migratiepoorten nog wagenwijd openzetten. Gezien het electoraat van linkse partijen boven die tien procent uitstijgt, wil dit ook meteen zeggen dat er nogal wat linkse kiezers zijn die vinden dat de poorten van een slot moeten worden voorzien.

De ‘gemiddelde burger’ heeft altijd gelijk, vroeg of laat

Even terug naar de Telegraaf. De artikelen onder de opzienbarende titels hadden betrekking op Marokkaanse en Algerijnse asielzoekers, die zich tussen de oorlogsvluchtelingen uit Syrië, Irak en Afghanistan bevinden. Het zijn deze mensen die voor overlast en criminaliteit zorgen.

Het grote probleem met mensen die in de slipstream van de vluchtelingencrisis hier aanspoelen, is volgens de Telegraaf dat hoewel ze geen enkele kans maken op een officieel verblijf in onze landen, het uiterst moeilijk blijkt te zijn om hen terug naar hun land van herkomst te sturen.

Dit is in feite de manifestatie van het feit dat de deur wel wagenwijd openstaat, niet op slot kan, of minstens dat het slot gemakkelijk te forceren is. Het is dit soort toestanden waarmee het overgrote deel van de burgers problemen heeft.

‘Volgens mij schuilt hierin het grote gevaar, dat een migratiecrisis uitmondt in een integratiecrisis’

Het publiek wil van de politiek oplossingen horen. De directe uitwijzing van mensen die niet in aanmerking komen als politiek vluchteling, is alvast een startpunt. Maar dan niet als ‘kansloze asielhoppers’ die procedure na procedure doorlopen in tal van Europese landen, maar wel aan de hand van een onmiddellijke repatriëring naar het land van herkomst.

We hebben met z’n allen op bepaalde momenten moeten constateren dat de Europese buitengrenzen zo lek als een mandje waren. Het is eigenaardig dat diezelfde buitengrens voor diezelfde mensen in de omgekeerde richting wel van staal en beton lijkt.

Migratie en integratie

Waarschijnlijk zullen deze gebeurtenissen met de Noord-Afrikaanse asielzoekers afstralen op de multiculturele maatschappij. Wat als een debat over de asielcrisis begint, dreigt uit te draaien op negatieve meningen over Nederlanders en Belgen van Noord-Afrikaanse afkomst, die hier geboren en getogen zijn.

Volgens mij schuilt hierin het grote gevaar, dat een migratiecrisis uitmondt in een integratiecrisis. Dat mensen geloven dat integratie van bepaalde groepen hopeloos is en ook niet meer nagestreefd moet worden.

We kunnen alleen maar hopen dat de tirade van de Telegraaf aan het adres van de Noord-Afrikaanse asielzoekers geen nieuwe manier van spreken uitlokt over alle mensen met Marokkaanse, Algerijnse en Tunesische wortels.

Iedereen racist, van Alain Van Hiel, sociaal psycholoog aan de UGent. Lannoo Campus, 302 blz., 24,95 euro

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content