Jongeren die worstelen met vragen over het katholieke geloof en zingeving kunnen die voortaan ook stellen aan Via, de eerste ‘katholieke ChatGPT’ van Belgische makelij. ‘We beseffen dat we daarmee het probleem van de online radicale content niet oplossen, maar we sensibiliseren wel en halen het geloof uit de taboesfeer’, zegt Sofi Van Ussel, directrice van Kamino.
‘Via’ is de naam van de eerste Belgische AI-chatbot die vragen over het katholieke geloof en zingeving beantwoordt. De ‘katholieke ChatGPT’ komt er op initiatief van Kamino, het jongerennetwerk van de katholieke kerk van Vlaanderen.
‘Enerzijds doen we het omdat we merken dat steeds meer jongeren online op zoek gaan naar zingeving’, zegt Sofi Van Ussel, directrice van Kamino. ‘Anderzijds merken we dat daar ook steeds meer radicaliserende content circuleert. Denk aan extreme influencers, de mano- en de femosphere of de manier waarop bepaalde groepen eigen interpretaties van de Bijbel gebruiken om bijvoorbeeld seksisme te rechtvaardigen.’
Volgens Van Ussel zorgen die evoluties ervoor dat het voor jongeren moeilijker wordt om hun spirituele ontwikkeling op een veilige manier door te maken. ‘Bovendien zijn we als samenleving voor een stuk de taal verloren om met elkaar in gesprek te gaan over zingeving. Een chatbot kan daar wellicht bij helpen.’
Met Via wil Kamino een alternatief bieden voor de radicale boodschappen die online alomtegenwoordig zijn. ‘Niet alleen via influencers komen ze daarmee in contact, ook populaire chatbots zoals ChatGPT worden gevoed met extreme standpunten en verspreiden daarom een dogmatisch narratief’, aldus Van Ussel. ‘En jongeren staan daar niet al te kritisch tegenover.’
https://www.knack.be/nieuws/belgie/maatschappij/jezus-is-trending-jongeren-vinden-steeds-meer-het-geloof-op-sociale-media/
Hoe garanderen jullie dat Via wel veilig is?
Sofi Van Ussel: De content waarmee ons AI-model getraind is, werd grondig gescreend. Op basis van katholieke geloofsbronnen, Bijbelverhalen, officiële kerkelijke teksten en inhoud van Kamino en andere partners geeft Via een genuanceerd en gefundeerd antwoord op maat van de leefwereld van jongeren. We ontwikkelden de bot dan ook samen met een technisch team van AI-experts, jongerenpastors en verschillende theologen.
Welke rol moet de chatbot spelen?
Van Ussel: De chatbot biedt gefundeerde geloofsinformatie en creëert een betrouwbare eerste stap voor wie zoekt naar zingeving. Via zal nooit zeggen wat jongeren moeten doen, maar zet in op dialoog. Het is een tochtgenoot die informatie aanreikt en zegt waar je terechtkunt als je er verder over wilt spreken met een mens van vlees en bloed. In die zin is de chatbot een bruggenbouwer.
‘Bij vragen over gevoelige thema’s is de chatbot getraind om geen mening of oordeel te geven.’
Hoe gaat de chatbot om met controversiële of gevoelige onderwerpen binnen de katholieke leer, zoals abortus, euthanasie en lgbtq+?
Van Ussel: Bij vragen over gevoelige thema’s is de chatbot getraind om geen mening of oordeel te geven. Hij zal dan vooral luisteren, het gevoel van de jongere erkennen en uitnodigen tot een gesprek met een Kamino-begeleider of doorverwijzen naar de bevoegde instanties, zoals de Zelfmoordlijn. Ook diepere, complexe theologische discussies gaat de chatbot niet aan, dan verwijst hij door naar een theoloog.
In zijn laatste boek heeft Paus Franciscus duidelijk aangegeven dat de kerk geen douanekantoor is. Het is niet aan ons om over mensen te oordelen. Wij moeten in de eerste plaats vanuit liefde met mensen op weg gaan.
Als ik de chatbot vraag of ik als gelovige vrouw thuis moet blijven en voor mijn man moet zorgen, krijg ik als antwoord: ‘Dit gaat diep in op kerkelijke rituelen. Voor specialistisch advies verwijs ik je naar een theologie-expert. Wil je een bredere uitleg of doorverwijzing?’ Weegt zo’n korte reactie wel op tegen de content van radicalere influencers, die online sterk resoneert?
Van Ussel: We beseffen dat de chatbot nog niet perfect is, maar we konden hem wel al lanceren. Ik geloof dat de samenleving pas verloren is op het moment dat de mens ervan overtuigd is dat hij niets meer kan veranderen. Zolang er mensen zijn die geloven dat ze kunnen bijdragen aan een positieve transformatie, is er hoop. In die zin ben ik een hoopvol mens en laat ik me niet verlammen door imperfecties. Het lijkt me beter om iets te doen dan met lede ogen aan te zien wat er online gebeurt.
Met onze chatbot bieden we een alternatief narratief aan. We beseffen dat we daarmee het probleem van de online radicale content niet oplossen, en Kamino zal dat op eigen houtje ook nooit waarmaken. Maar we sensibiliseren wel en we halen het geloof uit de taboesfeer. Als we de levensbeschouwelijke dialoog in de publieke ruimte kunnen voeren, dan zouden radicale influencers misschien wel minder aanhang hebben.
Wanneer is Via voor jullie geslaagd?
Van Ussel: Als mensen zich welkom en gehoord voelen. We merken dat er heel wat religieuze schaamte is. Jongeren die met vragen zitten over zingeving en geloof, durven die niet altijd hardop te stellen. Het internet is voor jongeren een laagdrempelige manier om antwoorden te vinden. Voor hen kan praten met een chatbot een goede eerste stap zijn.
De vraag is niet meer of jongeren gelovig zijn of op zoek zijn naar zingeving, de vraag is of we als samenleving bereid zijn om die vragen ernstig te nemen. Als Via een hefboom kan zijn om de maatschappelijke dialoog rond zingeving uit de taboesfeer te halen, dan ben ik een gelukkig mens.
De chatbot uitproberen kan via kamino.be.