Ludo Bekkers

‘Stephan Vanfleteren beeldhouwt met licht en camera’

Ludo Bekkers Kunst- en fotografierecensent

Ludo Bekkers is onder de indruk van de tentoonstelling Surf Tribe van Stephan Vanfleteren, die wegens succes werd verlengd. ‘Men moet verdomd een gedreven psycholoog zijn om via de cameralens tot in de ziel van iemand te kunnen kijken.’

Wie tijdens de warme dagen met vakantie was in Knokke, dacht niet meer aan de periode daarvoor met zijn kille Noordenwind. Die deed toen de zee schuimbekken en stuurde straffe golven naar het strand. Ideaal weer voor zeesurfers die met handige manoeuvres van lijf en leden hun planken het watergeweld bezworen.

Wie toen de strandturbulenties wou ontwijken, kon zijn hart ophalen aan surfers die door fotograaf Stephan Vanfleteren geportretteerd werden all over the world waar watersurfen meer dan een sport maar tot een levensdoel werd verheven.

Met zijn donkere portretfotografie verwierf de beeldkunstenaar meer dan nationale beroemdheid. De uitgekiende belichting van zijn modellen, het niet verhullen van leeftijdstekens of andere beschadigingen in de aangezichten droegen er toe bij om wat met noemt karakteristieke koppen tot heuse kunstwerken te maken. Beeldhouwen met licht en camera kan men dit noemen.

Surfen en Vanfleteren zijn geen synoniemen want zegt hij, een echte surfer zak ik nooit zijn, zelfs geen goede. En dat is verdomd jammer. Ik ben absoluut een fotograaf wat niet belet dat hij een jonge fotograaf, Thomas Sweetvaegher, gepatroneerd heeft om een fotoboek samen te stellen van een jonge straatsurfer die hij van het begin af gevolgd heeft met zijn camera tot het succesvolle verloop van zijn carrière.

Maar terug naar de magistrale reeks foto’s die Vanfleteren, wereldwijd, maakte van alle categorieën mannen en vrouwen, oud en jonger, die hun leven gewijd hebben aan deze niet ongevaarlijke sport. Ze is nog geen olympische discipline maar de prestaties die deze sporters, eenzaam, leveren in hun gevecht met de woeste oceanen overtreffen minstens de realisaties die in een olympisch stadion neergezet worden.

Freaks

Vanfleteren zocht zijn modellen in alle geledingen van de maatschappij. Het zijn atleten, durvers, waaghalzen die maar één doel hebben, de ontembare zeeën onder hun plank te overwinnen. Snelheid, evenwicht en lef zijn de bestanddelen van hun sport die eng verbonden werd met hun leven. Het zijn freaks, bezeten door de uitdaging en kennen geen angst. Maar gevaar is er altijd, ze lopen kwetsuren op, verliezen soms een arm of oog maar de passie drijft hen verder. Ze zijn van alle leeftijden en rassen, ze zijn verbonden door het unieke gevoel van een passie voor het water, de verslaving aan een golf, het domineren van een natuurverschijnsel.

De fascinatie die hen drijft lokte de fotograaf en dat wilde hij vastleggen in unieke portretten, niet in hun geliefde omgeving, de oceaan, maar in de witte stilte van een geïmproviseerde studio. Die neutrale omgeving met een blanke achtergrond haalt de modellen uit hun sporthabitat en legt de nadruk op de personen, weliswaar met hun attribuut, de plank, die hij op een inventieve manier laat samenvallen met zijn modellen. Maar niet altijd want de fotograaf van gezichten kan zichzelf niet wegcijferen en dan ontstaan échte portretten van mannen en vrouwen , imponerend, schalks, introvert, extrovert, genereus, eenzelvig, het hele spectrum van de mens zoals hij is, surfer of niet. Vanfleteren is ook een regisseur, vraagt om een attribuut zus of zo mee in beeld te brengen maar ook zonder dat element toont hij opnieuw zijn meesterschap in het weergeven van fysionomieën en hun karakters. En gewillig spelen zijn actoren het spel mee zonder te weten wat de bedoeling is van de fotograaf en zonder het eindresultaat ook maar te vermoeden.

Mensjeskijken

Dat is de sterkte van Stephan Vanfleteren : een portret realiseren dat het diepe onderbewustzijn van zijn model aan de oppervlakte brengt. Men moet verdomd een gedreven psycholoog zijn om via de cameralens tot in de ziel van iemand te kunnen kijken.

Op de tentoonstelling zijn de vierkante foto’s in zwart-wit eenvoudig ingelijst zodat die niet afleiden van de crux, de foto zelf. De toeschouwer heeft wel wat geduld nodig om de talrijke portretten in zich op te nemen, ze te analyseren en er vertrouwd mee te worden. Maar wie houdt nu niet van “mensjeskijken”. In dit geval wordt men er genereus door beloond.

Niet te vergeten, er hoort een monumentaal boek bij waarin alle en nog andere foto’s zijn opgenomen en voortreffelijk geproduceerd door uitgeverij Hannibal. (ISBN 978 94 9267 736 5)

Tentoonstelling : “Stephan Vanfleteren Surf Tribe”, Knokke, Cultuurcentrum Scharpoord nog tot 17 juni. www.surftribe.be/nl

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content