‘De grootste interne Vlaamse staatshervorming ooit’, zo klopt de Vlaamse regering zich op de borst. Maar waarvoor dient de politiek gevoelige regiovorming?
‘Na twintig jaar burgemeesterschap ben ik nog altijd niet zeker of ik alle samenwerkingsverbanden in Mechelen in kaart kan brengen.’ De ontboezeming van Vlaams viceminister-president Bart Somers (Open VLD) zet de noodzaak van zijn beslissing kracht bij. Via de hertekening van Vlaanderen in 17 regio’s wil de Vlaamse regering een einde maken aan de wirwar aan intercommunales en andere interlokale structuren. Somers heeft het zelfs over de ‘grootste interne Vlaamse staatshervorming ooit’.
Het werd dan ook hoog tijd, zegt de liberaal. In 2012 bleek dat er in Vlaanderen ruim 2.200 samenwerkingsverbanden bestonden. Sindsdien zijn er enkel nog nieuwe bijgekomen. Grosso modo zijn er drie manieren waarop die verbanden tot stand kwamen: door de keuze van de gemeenten zelf, of door een ingreep van de Vlaamse of federale overheid.
Tegen 2025 moeten de Vlaamse en de federale overheid die samenwerkingsverbanden afstemmen op de 17 regio’s. ‘Het komt erop neer dat we de spaghetti aan bovengemeentelijke structuren die de voorbije decennia is gegroeid, drastisch vereenvoudigen’, aldus minister-president Jan Jambon (N-VA).
Op Vlaams niveau worden netwerken zoals de eerstelijnszones en de CLB’s afgestemd met de nieuwe regio’s. En Somers trekt naar de federale regering om te onderhandelen over onder meer de politiezones. De gemeenten zelf krijgen veel meer tijd. Zij moeten hun onderlinge samenwerkingen pas harmoniseren tegen 2031.
Hoewel de oefening een louter administratieve hertekening lijkt, ligt de regeringsbeslissing zeer gevoelig. Niet voor niets werden al enkele ministerraden afgebroken zonder akkoord. Aan de basis lag een fundamenteel meningsverschil tussen enerzijds de CD&V en anderzijds de N-VA en de Open VLD.
Coens steekt duim omhoog
De CD&V vreesde dat de regiovorming het begin van het einde inluidt van de provincie. Door een nieuwe bestuurslaag te creëren, zou het provinciebestuur op den duur overbodig worden. Die vrees was het grootst in Limburg. Het verzet tegen de regiovorming kwam dan ook vooral uit die provincie. Limburg hoopte om als één regio erkend te worden, maar haalde bakzeil. N-VA en Open VLD vroegen dat ook hier regio’s gevormd zouden worden.
Maar zoals te verwachten viel hier een compromis uit de bus. De Limburgers krijgen tot Pasen om de interne oefening te maken welke drie regio’s ze graag willen vormen. Bovendien kreeg de CD&V de belofte dat eigengereide samenwerkingsverbanden nog steeds mogelijk zijn.
Ook voor de opdeling van West-Vlaanderen in vijf regio’s kreeg Somers de duim omhoog van de CD&V. De facto werkt de provincie al met die indeling. Gouverneur Carl Decaluwé (CD&V) is tevreden. ‘De meerderheid van de burgemeesters wilde een bestendiging van wat vandaag bestaat, en die is er ook gekomen.’ Ook CD&V-voorzitter Joachim Coens spreekt van een opdeling die ‘beantwoordt aan de sociologische realiteit’.
Dit is een klassieke Vlaamse verkavelingsoefening tussen CD&V aan de ene kant en N-VA en Open VLD aan de andere.
Verkavelingsoefening
Maar net daardoor noemt de oppositie de hele oefening een slag in het water. ‘De beslissing van vandaag is eerder een politieke deal dan een grondige oefening over hoe we Vlaanderen ordentelijk willen organiseren. Het absurde politieke akkoord in Limburg is een teken aan de wand’, zegt Jeremie Vaneeckhout (Groen). ‘Dit is een klassieke Vlaamse verkavelingsoefening tussen CD&V aan de ene kant en N-VA en Open VLD aan de andere.’
Bovendien vindt de oppositiepartij dat de toekomst van de provincies mee moest worden opgenomen in de discussie. Het Vlaams regeerakkoord verwees dat debat echter naar de diepvriezer: er wordt tijdens deze legislatuur niet geraakt aan de provincies. De gouverneurs mogen dus op beide oren slapen: de provincies blijven nog een tijdje bestaan.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
