Publiekbevraging Energiepact: ‘Het is gissen naar de zin van deze bevraging’

Energiespecialiste An Beazar van de Vrijdaggroep neemt de publieksbevraging Energiepact 2050 rond de energietransitie onder de loep: ‘Er worden de burger opties voorgesteld, waar er helemaal geen keuze meer is.’

An Beazar

We wachten al jaren op een stevige toekomstvisie voor ons energiebeleid. De uitdagingen zijn legio. En er hangt heel wat van af. Worden we een regio die autonoom voor een groot deel kan instaan voor haar verbruik, of zullen we vooral afhankelijk zijn van het buitenland en bijgevolg meer betalen voor onze energie?

Op twee vlakken ben ik alvast gerustgesteld. Na jaren van kibbelen en tijd verliezen ziet het er vandaag naar uit dat de gewesten eindelijk de handen in elkaar zullen slaan en samenwerken in het energiepact. En die visie, die komt er ook! Alleen is daar eerst de input van de bevolking voor nodig. Fair enough. Bevraging van stakeholders is een beproefde techniek om veranderingen een grotere kans op slagen te geven. Al is de kans gering dat er zoveel te kiezen valt. Het wordt sowieso pompen of verzuipen met alle middelen die er zijn om gewoon nog maar de klimaatdoelstellingen van 2020 te halen.

Maar goed, hij is er nu, de vragenlijst. En er valt één en ander op aan te merken. Maar als goede huismoeder-burger wilde ik zeker mijn steentje bijdragen. Op www.energiepact2050.be kan u dat ook.

De bevraging start met de bevoorradingszekerheid. Hernieuwbare energie betekent minder voorspelbare productie. De zon en wind zetten we niet zomaar aan of af. Zijn we bereid te accepteren dat elektriciteit af en toe uitvalt, en dat ze op momenten van hoge vraag en lage productie een pak duurder wordt? Wat hopen de ministers uit die vragen te halen? Argumenten om de kerncentrales nog wat langer aan de praat te houden?

Verwacht in de vragenlijst alvast geen voorzichtig polsen naar mogelijke beleidsoplossingen. Eerder probeert men van de burger antwoorden te krijgen op vragen als ‘kunt u leven met een tekort aan investering in bevoorradingszekerheid?’. Geen elektriciteit tijdens windstille nachten? Toch maar liever een plan om dit te vermijden.

Het volgende onderwerp gaat over wie de energietransitie gaat betalen. Een van de suggesties luidt: de vervuiler betaalt. Er wordt ook gevraagd of het opportuun is een heffing in te voeren op CO2. Eindelijk! Zou het stiekem al in het beleidsplan zijn opgenomen – je kan namelijk vijf keer een variatie op ‘ja’ antwoorden? Neen is ook een optie, maar dan gaat het over ‘ingewikkelder te implementeren middelen’. We houden ze eraan. De energie-intensieve industrie wordt via de emissierechten al jarenlang extra belast voor hun CO2-uitstoot. Meer uniformiteit zou welkom zijn.

Dan is duurzaamheid aan de beurt. Dat duurzame energie steun zal genieten is een feit. Maar of we dat doen via het belasten van fossiele energie, of het steunen van hernieuwbare energie: dat mag u kiezen. De moeilijkste vraag hier was toch ‘In 2030 verwarmen we onze gebouwen overwegend met….’ Mazout, gas, elektriciteit of groene warmte (warmtepompen, zonneboilers, pelletketels, aardwarmte) zijn uw opties. Dit moet de schiftingsvraag zijn. Enkel wie daar groene warmte kiest, mag nog meedoen.

Vervolgens wordt u een lijstje stellingen voorgeschoteld waarbij u moet aangeven in welke mate u akkoord gaat met elke stelling.

• ‘Volledige, algemene afschaffing van alle stimuleringsmaatregelen voor het gebruik van fossiele energie.’ Wie het hier niet eens is, krijgt wellicht steekpenningen van de steenkool- of gasindustrie.
• ‘De overheid moet zijn eigen gebouwen zo energiezuinig mogelijk maken’ en ‘De overheid moet het gebruik van vervuilende energiebronnen ontmoedigen’. Check.
• En ga zo maar door. De keuzemogelijkheden zijn eigenlijk overbodig. Enkel ‘volledig akkoord’ volstaat.

In het algemeen valt op dat er aan de burger opties worden voorgesteld, waar er eigenlijk helemaal geen keuze meer is. Of er komen onderwerpen aan bod waar de overheid weinig of geen impact op heeft. Kortom, het is gissen naar de zin van deze bevraging.

Tenzij we de vragenlijst interpreteren als het hengelen bij de bevolking naar een beleidsmandaat. Eentje met op de agenda niet enkel het opgeven van fossiele brandstof, maar ook een CO2-belasting, meer openbaar vervoer, een zuiniger verbruik, burgercoöperaties en innovatie rond energie. In dat geval: ga ervoor beste politici!

An Beazar is ingenieur, ondernemer, energiespecialiste en lid van de Vrijdaggroep, een beleidsplatform voor jongeren van diverse pluimage ondersteund door de Koning Boudewijnstichting.