‘Politieacties moeten de indruk wekken dat de situatie in Brussel onder controle is’

Bleri Lleshi © Jelle Vermeersch
Han Renard

Liever dan de oorzaken van sociale ongelijkheid te bestrijden, nemen onze politici steeds meer hun toevlucht tot bestraffen, betoogt politiek filosoof Bleri Lleshi in zijn nieuwe boek ‘De neoliberale strafstaat’. ‘Ga je seksisme bij migrantenjongeren echt met GAS-boetes de kop indrukken?’

Leer hem de realiteit van het leven in Brussel kennen. Als linkse intellectueel van allochtone afkomst en jongerenwerker vertolkt Bleri Lleshi wat leeft in de arme migrantenwijken. Lleshi ziet de armoede in de hoofdstad hand over hand toenemen. Maar de meeste politici laten de zaak betijen, vindt hij, of zetten vooral repressieve wapens in om te voorkomen dat de ketel overkookt. In zijn nieuwe boek fileert Lleshi een nieuw samenlevingsmodel dat hij ziet ontstaan: ‘de neoliberale strafstaat’.

Wat bedoelt u precies met die neoliberale strafstaat?

Bleri Lleshi: ‘De onzalige combinatie van een rauw vrijemarktkapitalisme zoals economen als Friedrich von Hayek en Milton Friedman dat voorstonden, en een repressief staatsapparaat dat alleen de symptomen van sociaaleconomische problemen bestrijdt. Met Ronald Reagan in de Verenigde Staten en Margaret Thatcher in het Verenigd Koninkrijk begon de zegetocht van het neoliberalisme. Dereguleringen, privatiseringen, de afbouw van de welvaartsstaat, en een belastingstelsel op maat van multinationals hebben geleid tot ongekende armoede en sociale ongelijkheid. 1,3 miljard mensen moeten het doen met 1 euro per dag, 2,5 miljard met 2 euro per dag, en 1 miljard mensen is chronisch ondervoed.’

‘Multinationals hebben vandaag meer macht dan staten. De ceo van Apple ging op zijn dooie gemak naar de Amerikaanse Senaat vanwege 30 miljard dollar aan niet-betaalde belastingen met de boodschap: ik heb niets illegaals gedaan. De rijke elite wordt ongemoeid gelaten. Het inkomen van de rijkste honderd mensen ter wereld bedraagt 240 miljard dollar, dat is genoeg om de extreme armoede in de wereld vier keer uit te roeien.’

In het geval van de Verenigde Staten en hun gigantische gevangenisbevolking kunnen we ons wel wat voorstellen bij het concept ‘strafstaat’. Maar de situatie hier is toch niet te vergelijken?

Lleshi: ‘Het is niet zo erg als in de VS of in Groot-Brittannië, maar we gaan wel die richting uit. Er zaten nog nooit zoveel mensen in onze gevangenissen. Gevangenen zitten soms met z’n drieën in een eenpersoonscel. We moeten zelfs cellen huren in Nederland. Een strafstaat is bovendien meer dan volle gevangenissen. Wat was het antwoord van minister Annemie Turtelboom (Open VLD) op de zogenaamde rellen in Molenbeek? De grootste politieactie in Brussel ooit, die de indruk moest wekken dat de situatie onder controle is.’

‘Een ander kenmerk van de strafstaat is de wildgroei aan GAS-boetes en veiligheidscamera’s. Denk ook aan de commercialisering van justitie, en aan privatiseringen bij de politie. Het Britse veiligheidsbedrijf G4S, een machtige multinational, staat ook hier klaar om taken van de politie over te nemen. Mensen beseffen wel dat GAS-boetes en bewakingscamera’s geen echte oplossingen bieden voor maatschappelijke problemen, maar omdat we in onzekere tijden leven, zijn ze bereid een en ander te aanvaarden. Ze hebben het gevoel dat op z’n minst hun veiligheid wordt gegarandeerd. Onze politici spelen daar handig op in.’

Lees een exclusieve voorpublicatie van de neoliberale strafstaat van Bleri LLeshi.

Het volledige interview met Bleri Lleshi leest u deze week in Knack.

Neem hier een supervoordelig abonnement op Knack.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content