VN-rapport: ‘Verregaande en ongeziene’ ingrepen nodig om klimaatdoelstelling te halen

Het is nog steeds mogelijk om de klimaatopwarming te beperken tot 1,5 graden, maar dan zijn wel “snel verregaande en ongeziene veranderingen” nodig. Dat zeggen klimaatonderzoekers in een nieuw rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC).

Twee maanden voor de volgende VN-klimaatconferentie brengt het IPCC een nieuw rapport uit. Daarin wordt gewaarschuwd voor de gevolgen als de klimaatdoelstelling niet gehaald wordt.

De effecten van een opwarming met 1 graad zijn nu al te zien, luidt het: extreem weer, het stijgende zeeniveau en smeltende ijskappen. Maar het rapport schetst ook een erg somber beeld over een opwarming van 2 graden tegenover pre-industrieel niveau. Dat is de bovengrens in het klimaatakkoord van Parijs uit 2015.

Maar als het ambitieuzere scenario van 1,5 graden gehaald wordt, zal het zeeniveau volgens de experts met 10 centimeter minder stijgen. En het is in dat geval ook veel minder waarschijnlijk dat de Noordelijke IJszee ijsvrij wordt in de zomer. Bovendien zouden de koraalriffen niet zo goed als helemaal verdwijnen, wat bij een stijging met 2 graden het geval zou zijn.

‘Elk klein beetje extra opwarming speelt een rol’ zegt Hans-Otto Pörtner van het IPCC in een verklaring. Hij waarschuwt voor ‘langdurige of onomkeerbare veranderingen’ bij een overschrijding van de drempel van 1,5 graden opwarming. Het rapport besluit dat drastische bijsturingen in verschillende beleidsdomeinen nodig zijn.

‘Belgisch beleid moet vijf versnellingen hoger’

Naar aanleiding van het rapport roept de Belgische milieubeweging eerste minister Charles Michel en minister-presidenten Geert Bourgeois, Rudi Vervoort en Willy Borsus op om de klimaatdoelstellingen stevig te verhogen en onze samenleving op weg te zetten naar een duurzame transitie.

‘Het klimaatbeleid moet vijf versnellingen hoger om een opwarming van meer dan 1,5 graden Celsius te vermijden’, stellen de milieubewegingen Bond Beter Leefmilieu, IEW, Greenpeace en WWF in een reactie op het nieuwe rapport van het IPCC.

Dat verslag geeft volgens de organisaties de meest volledige en betrouwbare wetenschappelijke evaluatie van de impact die een klimaatopwarming van 1,5°C boven pre-industriële niveaus zal hebben, en van de noodzakelijke maatregelen om onder deze grens te blijven.

De milieubeweging waarschuwt dat als we het klimaatbeleid niet dringend een paar versnellingen hoger schakelen, we afstevenen op een klimaatopwarming van 3,5 graden Celsius of meer. ‘Dit zou een onomkeerbare impact tot gevolg hebben: verlies van biodiversiteit, de gedwongen migratie van miljoenen mensen, snel smeltende poolkappen en stijgende zeespiegels’, klinkt het.

Het rapport stelt dat de netto-CO2-emissies op mondiaal niveau nul moeten zijn tegen 2050. Daarvoor moeten de ontwikkelde landen koolstofneutraliteit bereiken rond 2040. De ambities voor 2030 van België (-35 procent CO2) en Europa (-40 procent CO2) moeten volgens de organisaties dus stevig naar boven worden bijgesteld.

‘Onmiddellijke politieke maatregelen zijn noodzakelijk om deze maatschappelijke verandering in te zetten’, klinkt het. ‘De regionale en federale Energie- en Klimaatplannen 2030 die nu op tafel liggen, zijn duidelijk niet op maat van deze uitdaging. Zowel de ambitie als de concrete maatregelen moeten dringend versterkt worden.’

De milieubeweging zegt dat klimaatverandering nu vooral een onderwerp is van de premier in zijn toespraken voor de Verenigde Naties of het parlement. ‘Dat is niet genoeg: het hoort de prioriteit te zijn van elke daad van zijn regering. Bovendien biedt de overstap weg van fossiele energievormen unieke economische mogelijkheden’, aldus de milieuorganisaties. Volgens hen kan gevaarlijke klimaatverandering maar afgewend worden door maatschappelijke doelstellingen voor een meer rechtvaardige en veerkrachtige wereld hoger op de agenda te plaatsen dan economische groei.