Pegasus-spyware: telefoon van Belgische neef van Rwanda-criticus gehackt

Paul Rusesabagina in het Hooggerechtshof in Kigali, februari 2021. © Getty
Kristof Clerix

De mobiele telefoon van de neef van Paul Rusesabagina, een Belgisch staatsburger, is in 2020 verschillende keren gehackt met behulp van Israëlische spyware. Dat schrijft The Guardian op basis van een nieuw forensisch onderzoek van The Citizen Lab. Rusesabagina is een prominente criticus van de Rwandese regering en zit momenteel een gevangenisstraf van 25 jaar uit.

De nieuwe onthullingen komen er na eerder onderzoek van Knack, The Guardian en andere partners van het Pegasus Project. Daaruit bleek dat de Amerikaans-Belgische dochter van Rusesabagina, Carine Kanimba, nagenoeg voortdurend in de gaten werd gehouden door een klant van NSO Group, de Israëlische producent van Pegasus, vanaf januari 2021 tot op het moment waarop de hackersaanval halverwege datzelfde jaar door onderzoekers van het veiligheidslab van Amnesty International ontdekt werd.

Het geheel aan bevindingen lijkt er sterk op te wijzen dat de Rwandese overheid, die er al lang van wordt verdacht een klant te zijn van NSO, zowel Kanimba als haar neef Jean-Paul Nsonzerumpa volgde gedurende een periode waarin beiden gesprekken hielden met medewerkers uit de EU en de Verenigde Staten over de zaak van activist Rusesabagina, volgend op diens uitlevering, arrestatie en het proces in Rwanda, en zijn huidige gevangenisstraf.

De nieuwe ontwikkelingen wijzen op een patroon van grensoverschrijdende repressie door Rwanda, dat eerder al in verband gebracht werd met het opsporen van minstens zes dissidenten die in het buitenland leven. Onder hen ook Faustin Rukundo, een Britse burger en lid van een Rwandese oppositiegroep, die uit vrees voor de Rwandese veiligheidsdiensten in ballingschap leeft.

De Verenigde Staten en de Europese Unie lijken bang om in te gaan tegen deze dictatuur, ook al blijft de Rwandese overheid mensen overal ter wereld terroriseren

Jean-Paul Nsonzerumpa

Rusesabagina wordt ook wel eens de ‘Afrikaanse Schindler’ genoemd, onder verwijzing naar de meer dan 1000 mensen die hij tijdens de Rwandese genocide zou hebben gered. Na zijn vertrek uit Rwanda en gedurende zijn verblijf in de Verenigde Staten en België werd Rusesabagina een uitgesproken criticus van de president Paul Kagame, tot hij in 2020 werd gearresteerd door de Rwandese overheid. Na een gedwongen terugkeer naar Rwanda zit hij nu een gevangenisstraf uit van 25 jaar, volgend op beschuldigingen van terrorisme. Iets dat Rusesabagina blijft ontkennen.

Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken bestempelde de zaak recent nog als een ‘onrechtmatige gevangenzetting’. In januari nam de FBI Rwanda mee op in een rapport over grensoverschrijdende repressie jegens slachtoffers die in de Verenigde Staten verbleven. Daarbij werd opgemerkt dat medewerkers van de Rwandese overheid Rusesabagina naar Rwanda hadden gelokt en naar verluidt de telefoons volgden van Rwandese dissidenten die in de VS verbleven.

‘Vorig jaar ontdekten we tot mijn afgrijzen dat de telefoon van mijn nicht Carine was geïnfecteerd met Pegasus spyware. Ik wilde haar en onze familie beschermen, maar wist niet dat de Rwandese overheid ook mijn telefoon had geïnfecteerd en dat we absoluut niet veilig waren’, aldus Nsonzerumpa, die eraan toevoegt dat ‘de Verenigde Staten en de Europese Unie bang lijken om in te gaan tegen deze dictatuur, ook al blijft de Rwandese overheid mensen overal ter wereld terroriseren.’

‘Dat zijn telefoon ook werd gevolgd is niet verbazingwekkend. Waar ik wel van opkijk is dat ze zo veel geld en middelen besteden aan twee mensen uit hetzelfde huishouden’, liet zijn nicht Kanimba in een interview optekenen.

Carine Kanimba, de dochter van Rusesabagina’s, vertelde dat ze, voorafgaandelijk aan de onthullingen, contact had met Britse medewerkers en vertegenwoordigers, waaronder advocate Helena Kennedy. In een verklaring liet ze nog weten dat de conservatieve overheid sindsdien probeert om het Rwandese palmares op vlak van mensenrechten wit te wassen, en de gebeurtenissen zo minder erg te doen lijken.

In een reactie laat een woordvoerder weten van de Rwandese regering weten dat het om ‘verzinsels gaat’. ‘Rwanda beschikt niet over dit soort software en maakt er geen gebruik van. De mensen die deze beschuldigingen uiten, zijn eenvoudigweg op zoek naar aandacht en surfen mee op de campagne van desinformatie over Rwanda.’

Een woordvoerder van NSO Group reageert als volgt op de onthullingen: ‘Politiek geïnspireerde organisaties blijven onverifieerbare claims tegen NSO maken, in de hoop dat ze zullen leiden tot een ban van alle technologieën op basis van cyber intelligence, ondanks hun bewezen succes in het redden van levens.’

Dit is een vertaling van een ingekorte versie van een artikel van The Guardian-journalisten Stephanie Kirchgaessner en Diane Taylor.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content