Enkele academici schrijven hun ontgoocheling neer over de SP.A, al willen ze de partij niet de rug toekeren. ‘Wij wensen dat de SP.A samen met Groen en de PVDA de handschoen opneemt.’
Voor velen is de SP.A-voorzittersverkiezing een non-evenement geworden. De inhoudelijke verschillen tussen Bruno Tobback en John Crombez zijn moeilijk terug te vinden: beiden zijn niet tegen een basisinkomen. Beiden willen de partij (verder) vernieuwen en dichter bij de mensen brengen. Beiden hebben wel oog voor de superdiversiteit die onze samenleving rijk is. Maar beiden zijn ook zeer schuchter op tal van vlakken. Wat met quota tegen genderongelijkheid en racisme bij aanwervingen? Wat met Europese Unie en hoe om te gaan met een constructie die haar eigen sociaal model ontmantelt, permanente besparingen bepleit of oplegt en grootschalige privatiseringen voorstaat? … Beiden zeggen ook niet veel over de klimaatcrisis en de nood om economie anders te laten sporen, weg van de destructieve groei. En geen van beiden durft duidelijk stellen dat besparingen welvaart en welzijn van ons afduwen. Natuurlijk zijn er ook verschillen maar het is alsof bij de SP.A de interne verkiezingen ook in het centrum moeten gewonnen worden…
Op naar de G1000 van een roodgroene alliantie
En dat is spijtig want het geeft de indruk dat het enkel over persoonlijke ambities gaat waarbij de individuele talenten tegen elkaar afgewogen. Bijgevolg hebben de voorzittersverkiezingen een belangrijk deel van hun inzet verloren. Niet alleen voor partijleden maar ook voor vele anderen ter linkerzijde. Deels is dit ook te wijten aan de talrijke ontgoochelingen en verloocheningen van de laatste jaren. De SP.A stond soms aan de verkeerde kant of maakte te weinig het verschil. De combinatie van beide is waarschijnlijk nog dodelijker voor een politieke partij.
Ook wij werden door de SP.A ontgoocheld. Maar desondanks willen wij deze partij niet de rug toekeren. Al blijft er maar één rit op het tramticket over, dan nog moet deze gebruikt worden. Omdat we ons de luxe niet kunnen permitteren van de SP.A verder te zien verrechtsen en te verzwakken. De huidige regeringscoalities gaan zeer ver inzake ‘gepamper naar boven en gestamp naar omlaag’, zoals Tom Lanoye het magistraal heeft verwoord. Ze maken brandhout van sociale verworvenheden en zijn bereid tot een uitverkoop van overheidsdiensten. In de strijd tegen dit beleid mag niemand ontbreken, ook de SP.A niet. De SP.A is nodig, net zoals Groen en de PVDA dit zijn.
Roodgroene alliantie met Groen en PVDA,
Onze voorkeur gaat uit naar wie de SP.A niet enkel een nieuw gezicht kan geven maar ook bereid is te kiezen voor een roodgroene alliantie met Groen en PVDA, zonder de burgerbewegingen te vergeten. De krachtmeting met een rechtsconservatief blok kan enkel aangegaan worden door een breed progressief blok. Maar om het verschil te maken is er meer nodig. Terecht wordt er verwezen naar Syriza in Griekenland en Podemos in Spanje. Er zijn belangrijke verschillen, de sociaaleconomische crisis is er veel diepgaander en de corruptie is, voor zover we weten, hier minder wijdverbreid. Maar de aard van de verwachtingen jegens de politiek verschilt niet fundamenteel ten opzichte van wat in de lage landen broeit.
Deze nieuwe linkerzijde die in Zuid-Europa tot ontwikkeling komt, onderscheidt zich op één belangrijk punt van de alle formaties, ook ter linkerzijde. Zij ijvert niet enkel voor noodzakelijke urgentiemaatregelen maar durft de instellingen in vraag te stellen en streeft naar nieuwe spelregels. Barcelona En Comù, de alliantie met de zegevierende Ada Colau als boegbeeld, steunt op politieke crowdsourcing. Reclaim the city en ‘stop de besparingen’ waren de hoofdassen van een brede eenheidscampagne gesteund door allerlei linkse krachten, van Podemos tot de ecologisten en burgercomités. Niet alleen de inhoudelijke eisen maar ook een code of conduct werden via openbare discussies uitgewerkt. Afzetbaarheid van verkozenen en maximumverloning van de mandatarissen stonden bijgevolg op het programma. Aldus overtuigt men kiezers die zich van het politiek bestel als dusdanig hebben afgekeerd. Aldus bouwt men de grendels in om te vermijden dat politici, eenmaal verkozen, vervallen in een business as usual .
‘Bart De Wever heeft lak aan de gewone mensen’
Het regeerbeleid zoals ons dat wordt opgelegd, past naadloos op de beschrijving van Joris Luyendijk: ‘Democratie lijkt steeds meer een systeem waar kiezers bepalen welke politici gaan uitvoeren wat de financiële sector dicteert.’ Eenzelfde vaststelling wordt gemaakt door Tariq Ali die de huidige consensus over de noodzaak soberheidsbeleid beschrijft als “extreme” centrumpolitiek. Het Antwerpse “extreme centrumbeleid” van Bart De Wever toont aan dat hij lak heeft aan de gewone mensen en de middenklasse zeer selectief en elitair definieert. Zijn racistische demagogie heeft tot doel de tegenstelling tussen volkse pretenties en elitaire beleidskeuzes te verdoezelen. De Wever is geen volksnationalist maar een autoritaire nationaal-liberaal die de one percenters al te graag bedient.
Het “extreme centrumbeleid” , dat niet beperkt blijft tot Antwerpen maar ook de boventoon voert op regionaal en federaal niveau, is echter gebotst op het sociaal verzet. Dat we met een kibbelregering te maken hebben moet niet op conto van de christendemocratie geschreven worden. Het gekibbel is het resultaat van de druk die dat sociaal verzet heeft weten uit te oefenen op één vleugel van één partij van de regeringsploeg.
Vandaag weten we dat er meer nodig is. Het sociaal verzet heeft een politiek verlengstuk nodig anders wordt het stil. Het heeft ook een inhoudelijk alternatief nodig. En dit is er nog niet. Daarom doen wij een oproep: niet alleen aan de toekomstige voorzittersploeg van de SP.A, maar ook aan Groen en de hopelijk zich verder vernieuwende PVDA.
‘Nood aan écht democratisch en roodgroen politiek project’
Er is nood aan een écht democratisch en roodgroen politiek project dat het verzet niet alleen politiek kan verwoorden maar ook voortstuwen. Partijen dragen een verantwoordelijkheid maar zijn steeds minder het instrument waarmee op collectieve basis aan politiek wordt gedaan. Politiek is immers het quasi monopolie geworden van mandatarissen, markerteers en spindoctors. Bovendien engageren vele burgers zich makkelijker in burgerbewegingen of actiecomités dan in partijen. Daarom is een verandering van voorzitter een goede zaak voor de SP.A maar om succesvol te zijn zal politiek ook van onderuit moeten gevoerd worden, samen met en onder de mensen.
De houdbaarheid van een politiek project hangt in belangrijke mate af van de vraag of ze de contouren die zijn uitgezet door de Europese soberheidspolitiek aanvaardt of in vraag durft stellen. De spectaculaire achteruitgang van de Europese sociaaldemocratie kan hier als toetssteen dienen. Kiest de SP.A om zich verder te verbinden met het eeuwige soberheidsbeleid – of kijkt ze naar zusterpartijen – zoals de Portugese sociaaldemocraten die wel degelijk de soberheid in vraag stellen- én naar de nieuwe krachten zoals Syriza en Podemos?
De Davids tegen de Goliaths
De uitslag van de Spaanse gemeenteraadsverkiezingen bewijst dat het kan.
Natuurlijk zijn ook de positionering van Groen en de PVDA van belang. Groen laat tot dusver niet in haar kaarten kijken. Dat ze de uitgestoken hand van een voorzitter-in-nood weigert, zal misschien liggen aan het gebrek aan geloofwaardigheid van de sociaaldemocratische demarche. Maar ten gronde moet Groen kiezen. Wil ze de handen vrij houden om met eender wie een coalitie aan te gaan? In dat geval dreigt de partij een nieuw debacle mee te maken, zoals na haar regeringsdeelname in de eerste ‘paarse’ regering van Verhofstadt. Groen moet de progressieve burger in de ogen durven kijken. Kiezen voor een progressieve alliantiepolitiek zal veel van haar inhoudelijke dubbelzinnigheid wegnemen. Een succesvolle alliantiepolitiek, zo leert ons het voorbeeld van Barcelona, is geen kwestie van verkiezingskartels, afgesloten tussen partijkaders, maar stoelt op een breed gedragen alliantie tussen de partijbasis en burgerbewegingen in het sociale verzet. En een dergelijke progressieve samenwerking hebben we in Vlaanderen nog niet gezien.
Ook de PVDA draagt een verantwoordelijkheid, al is haar ideologische impact groter dan de electorale ‘kavel’. Is zij bereid tot samenwerking en vooral, is ze in staat de ingeslagen vernieuwingsoperatie te consolideren dankzij het 9de congres dat kortelings wordt afgerond? Zal de PVDA zich verder versterken door een meer open en transparante werking?
De uitslag van de Spaanse gemeenteraadsverkiezingen bewijst dat het kan. De overwinning van de Davids tegen de Goliaths bewijst dat er geen fataliteit bestaat inzake politieke uitslagen. Rechts heeft in Vlaanderen tot dusver weten te kapitaliseren op het angstgevoel. Maar het tij is beginnen keren. Wij wensen dat de SP.A samen met Groen en de PVDA de handschoen opneemt en dat zij samen met sociale bewegingen en burgerplatforms een democratisch en sociaalecologisch alternatief uitwerken voor de crisis. Noemt het de G1000 van een roodgroene alliantie of de Staten-Generaal van de linkerzijde, het doet er niet toe. De essentie is dat er zowel op een andere manier aan politiek wordt gedaan als een heel andere politiek wordt nagestreefd.
Pascal Debruyne
Jan Blommaert
Stephen Bouquin
Eric Goeman
Vincent Scheltiens-Ortigosa
Jelle Versieren
Dominique Willaert
Karim Zahidi
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier