Het zomert weer volop in het fraaie Middelheimmuseum in Antwerpen met de gratis toegankelijke thematische groepsexpo “Nieuwe Monumenten”.
Het is een wel bizarre gedachte om in de groene en meer dan mooie beslotenheid van een openluchtmuseum kunstenaars aan een monument te laten werken om de eenvoudige reden dat “monument” in de buurt komt van het begrip “standbeeld” en dat dit soort kunst in eerste instantie verwijst naar gebeurtenissen of verdienstelijke burgers die in steen of brons worden herinnerd of geëerd op openbare pleinen of daartoe speciaal aangelegde grasperkjes.
Het is opvallend dat niet minder dan drie kunstenaars Nick Ervinck, Gert Verhoeven en Michel François (als reactie?) kunstwerken presenteren in de veilige context van het Braem-paviljoen. Hierdoor rammelt al het concept van de tentoonstelling en blijft het jammer dat de andere kunstenaars niet de mogelijkheid krijgen om in dit paviljoen hun ontwerpstudies en ander studiemateriaal te presenteren; een beetje zoals dat bijvoorbeeld wel gebeurt tijdens de tienjaarlijkse stadstentoonstelling “Skulptur Projekte” in het Duitse Münster.
De kunstenaars in het Middelheimpark maakten werk dat qua kwaliteit erg wisselvallig is; een vaststelling die illustreert dat een thematische expo toch wel moet vertrekken van een zeer goed uitgewerkt concept.
Het is overduidelijk dat in Middelheim het begrip “monument” ook heel eng wordt ingevuld als een vrijstaande “sculptuur” op uitzondering van Jan De Cock en Angel Vergara die hun interventies in het teken plaatsten van een kritische reflectie op de hedendaagsheid én relevantie van het begrip “monument”. Wat deze tentoonstelling alleszins uitlokt is op zijn minst een grondige discussie en dat kan niet bij de meeste tentoonstellingen worden vermeld.
De selectie van de kunstenaars beperkte zich tot in ons land verblijvende en werkende kunstenaars zodat deze expo kan bezien worden als een tussentijdse “scan” van wat hier reilt en zeilt op het vlak van de beeldhouwkunst.
Kendell Geers presenteert de kleinsculptuur “Fuck Monument for the 20th Century” als een beeld in brons dat refereert aan de “eindeloze zuil” van Brancusi en waarin het meermaals in zijn oeuvre terugkerende woord “fuck” hier in spiegelschrift versmolten zit in de sculptuur.
Johan Creten deed zijn best om een verborgen “plekje” te vinden waar hij in een rustige context een enorme zuil plaatste met “open” associaties naar een octopus of een gezicht.
Wesley Meuris realiseerde een fake-entrée voor Middelheim via een “verplaatsbare” poort als een toch wel weinig tot de verbeelding sprekende ontdubbeling van de bestaande Middelheim-poort.
Caroline Coolen schittert met een fantastische uitwaaierende gelige vlag van kunststof die als een monumentale getolde “non-identiteit” sculptuur wordt. Ze is één van de weinige kunstenaars die hier een zijdelings politieke insinuatie opvoert in een beeld die het politieke denken overlaat aan de toeschouwer. Sven ’t Jolle is een kunstenaar die altijd vanuit een scherp links politiek profiel het via zijn plastisch werk opneemt voor de positie van de werkende klasse.
In Middelheim ligt een blauwe overall van kunsthars in het malse gras en worden in beton afgegoten transportkisten dé dialectische plaats voor een tot nadenken stemmende “schafttijd”.
De van oorsprong Spaanse kunstenaar Angel Vergara plaatste een circustent naast het mooie Middelheimkasteel. Op zich is dat al een statement van formaat waar de positie van de kunst hier in de buurt komt van de kunstenaar als “nar”. In de tent die ter beschikking staat van “initiatief nemend” publiek worden video’s getoond waar beelden van leeuwen worden afgewisseld met mondige Belgische politici die momenteel druk bezig zijn “territoria” af te bakenen, op te eisen of te vrijwaren van vreemde invloeden.
Veruit de meest interessante interventie is van Jan De Cock die werkte met het depot van Middelheim waar beschadigde monumenten uit ” ’t Stad” wachten op restauratie, opfrissing of op een nieuwe bestemming.
Jan De Cock onderzoekt als het ware de status van het monument in “onze” tijd waar het in onze stedelijke context nog amper een glimp wordt gegund…
De bijdrage van Jan De Cock is een synthese van plaatsgevoelige “Museum-commentaren” in dialoog met een relatief nieuwe beeldtaal waarin witte muren het geheel verbinden als een “rode draad” en bepaalde “accumulatieve” sculpturen zijn voorliefde in de verf zetten voor het modernisme en de repetitieve kunst van Costantin Brancusi.
Een nieuw element in zijn artistieke productie is het massief gebruik van kunsthars dat hier de vorm aanneemt van een grillige grot die Jan De Cock een beetje al te transparant (en metaforisch) beschouwt als een doorgang naar een nieuwe wereld (van het kijken).
Deze uitgebreide installatie wringt zich perfect op een perifere plek van Middelheim en laat alsnog echte monumenten in een rekbare dialoog treden met de concepten van een hedendaags kunstenaar.
Jan De Cock redt op zijn eentje de thema-expo ‘Nieuwe Monumenten” in Middelheim…
Luk Lambrecht
“Nieuwe Monumenten” nog tot 19 september in het Middelheimmuseum in Antwerpen.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier