In Vlaanderen vliegen duizenden vogels zich elk jaar te pletter tegen ramen. De gevolgen blijven vaak onopgemerkt, maar de dodentol loopt op. Tijd voor actie, vindt Vogelbescherming Vlaanderen. ‘Laat uw ramen gerust wat vuiler worden.’
Een flits, een doffe klap, en dan een verstomde tuin. Het is een scenario dat velen herkennen: alweer een vogel die tegen het raam is gevlogen. Volgens opvangcentra zijn er in Vlaanderen tussen 2014 en 2024 bijna 21.000 raamslachtoffers geregistreerd. ‘Maar dat is slechts het topje van de ijsberg’, benadrukt June Heene van Vogelbescherming Vlaanderen.
Het werkelijke aantal slachtoffers ligt veel hoger, omdat veel vogels meteen sterven of gewond achterblijven. Vooral typische tuinvogels zoals houtduiven, merels en Turkse tortels lopen risico, maar ook nachtelijke trekvogels zijn kwetsbaar. ‘Tijdens hun migratie botsen zij vaak tegen verlichte gevels of grote ramen van flatgebouwen’, legt Heene uit.
Binnenverlichting
Dat ramen gevaarlijk zijn voor vogels is niet nieuw, maar het probleem wordt wel groter. Letterlijk. ‘De ramen in onze huizen worden almaar groter, wat esthetisch aangenaam is voor ons, maar rampzalig voor vogels’, aldus Heene. ‘Voor vogels lijken zulke glaspartijen op een open doorgang of een weerspiegeling van de lucht of het groen.’
De ramen in onze huizen worden almaar groter, wat esthetisch aangenaam is voor ons, maar rampzalig voor vogels
Binnenverlichting speelt daarbij een grote rol en lichten die ‘s nachts blijven branden versterken het effect van openheid. En wanneer ramen aan weerszijden van een woning elkaar spiegelen, denken vogels dat ze er gewoon door kunnen vliegen.
Uv-markeerstiften
Wat kun je doen? Meer dan je denkt. Vogelbescherming Vlaanderen stelt onder andere de zogenaamde Birdpen voor als oplossing. ‘Dat is een stift waarmee je uv-markeringen op ramen aanbrengt. Die zijn onzichtbaar voor mensen, maar wel zichtbaar voor vogels’, legt Heene uit. ‘Het doorbreekt het beeld van een open doorgang.’
Die uv-markeringen moeten wel volgens een specifiek patroon worden aangebracht: met openingen van maximaal 5 op 10 centimeter, zodat zelfs kleine vogels niet denken dat ze ertussen passen. ‘En vooral: altijd aan de buitenkant van het raam, anders werkt het niet.’
Drie duivenstickers in de hoek van een raam doen niets. Het moet over het hele raam verspreid zijn.
Vuile ramen
Stickers met silhouetten van vogels zijn minder effectief dan vaak gedacht. ‘Drie duivenstickers in de hoek van een raam doen niets’, zegt Heene. ‘Het moet over het hele raam verspreid zijn.’
Naast de Birdpen bestaan er ook andere maatregelen: vogelvriendelijke ramen met uv-coating, hangplanten buiten het raam, of zelfs gewoon vuil glas. ‘Zolang de reflectie van de lucht of de bomen doorbroken wordt, zijn vogels minder geneigd om ertegen te vliegen’, aldus Heene. ‘Laat je ramen dus gerust wat vuiler worden’, luidt het bij Vogelbescherming Vlaanderen.
Opvangcentra
Als een vogel tegen je raam vliegt en nog leeft, is snel en juist handelen cruciaal. ‘Zet het dier in een donkere, rustige doos, zonder eten of drinken, en laat het een tweetal uur bekomen’, adviseert Heene. ‘Herstelt de vogel, dan kun je hem vrijlaten. Blijft hij versuft, breng hem dan naar een erkend opvangcentrum.’
Om raamslachtoffers structureel te verminderen, zet Vogelbescherming Vlaanderen in op sensibilisering én samenwerking. Via groepsaankopen worden producten zoals de Birdpen toegankelijker gemaakt, en bedrijven worden actief betrokken bij natuurinclusieve oplossingen. ‘Alleen met gedeelde verantwoordelijkheid kunnen we onze leefomgeving veiliger maken voor wilde dieren’, besluit Heene.
Vogels tellen in je tuin: hoe begin je eraan? (video)