Exact vijf jaar geleden werd Hongarije getroffen door de grootste milieuramp in haar geschiedenis: een giftige overstroming van rode modder waarbij tien mensen omkwamen en 150 anderen gewond raakten.
Het Europees Parlement stemt komende week – met nu al zeker een brede meerderheid – een resolutie die vreselijke milieurampen zoals die in Hongarije moet voorkomen. Het parlement wil dat zowel de Commissie als de lidstaten actie ondernemen.
Laat ons eerst eens terugkeren naar de feiten: 4 oktober 2010 is een gitzwarte dag in de geschiedenis van Hongarije. Als gevolg van een wandbreuk in een afvalbassin van een aluminiumbedrijf spoelt bijna een miljoen kubieke meter giftige rode modder weg. Rode modder is afval dat voortkomt uit de industriële productie van aluminium. Hele dorpen overstromen, tien mensen komen om het leven, bijna 150 anderen raken gewond. De modder bereikt zelfs de bekende Donau-rivier.
Lakse (Sovjet-)mentaliteit
Hoe is dat kunnen gebeuren? De vingers wijzen in de richting van het bedrijf en de Hongaarse autoriteiten. Een lakse (Sovjet-)mentaliteit. Slecht beheer. Een afvalreservoir dat dringend aan vernieuwing toe was. Te weinig toezicht. Al heeft ook de Europese Commissie modder aan de handen, meent Bart Staes, europarlementslid voor Groen. “De Commissie heeft de uitdrukkelijke opdracht toe te zien of lidstaten de Europese wetgeving overnemen. In het geval van Hongarije is dat niet strikt genoeg gebeurd. Hongarije was al zes jaar lid van de Unie, maar sprong veel te laks om met de implementatie van de milieuwetgeving.” Dat brengt ons meteen bij de eerste les die Europa uit de ramp moet trekken. “Wetgeving hebben is één zaak, erop toezien dat die uitgevoerd wordt een tweede”, aldus Staes.
De resolutie die deze week door het Parlement wordt gestemd, bevat meer dan dertig aanbevelingen. Zo wil het Parlement strengere milieu-inspecties en kijkt daarvoor zowel in de richting van de Commissie als de lidstaten. De lidstaten moeten hun nationale inspectiediensten versterken en van voldoende middelen voorzien zodat ze industriële sites strenger kunnen controleren. Dat moet meteen ook de economische actoren tot zelfcontrole aansporen. Een derde punt betreft het ingewikkelde concept van milieuaansprakelijkheid. “Die milieuramp heeft ons geleerd dat deze richtlijn niet goed in elkaar zit”, aldus Staes. Het Parlement vraagt de Commissie ten laatste eind dit jaar een rapport voor te leggen hoe die aansprakelijkheidsrichtlijn verbeterd kan worden.
Flinke stap vooruit
Volgens Bart Staes zou Europa een flinke stap vooruit zetten als het de aanbevelingen van het Parlement uitvoert. “Maar ik durf niet zeggen dat er geen gelijkaardige rampen meer gaan voorkomen. Het verbaast mij dat bijvoorbeeld ook in Gardanne in Frankrijk een site bestaat waar rode modder als afvalstof verwerkt wordt. Ik hoop dat de resolutie voor de Franse overheid een stevige waarschuwing betekent.” (De Zondag/Paul Cobbaert)
