Met Union-Anderlecht beginnen de play-offs: ‘Saaie matchen bestaan in België niet’

Het voetbalsprookje van Sint-Gillis eindigt met een landstitel, meent verdediger Christian Burgess. Gesprek over met goud belegde steaks, de onschuld van Union en zijn proefschrift over de vooroorlogse wapenwedloop.

‘Weet je wat wij vaak meemaken? Dat fans van andere clubs, zelfs van titelconcurrenten, zeggen dat ze hopen dat Union Sint-Gillis kampioen speelt. Een underdog die de favorieten verslaat, David tegen Goliath: iedereen wordt warm van dit verhaal’, vertelt Christian Burgess. De Engelsman is de rots in de uiterst solide verdediging van Union, dat als koploper aan de kampioenenplay-offs begint. Het sprookje van Union is al mooi geweest: niemand had de promovendus als titelkandidaat gezien. Ook de spelers van Union niet, bekent Burgess. ‘Maar nu we daar staan, geloven we erin. Waarom zouden we het opgeven? Dit sprookje krijgt een happy end.’

Christian Burgess bewandelde een ongebruikelijk pad naar het profvoetbal. Zijn carrière leek voorbij nog voor ze begonnen was. ‘Ik zat op de jeugdacademies van Arsenal en West Ham, maar werd weggestuurd wegens niet goed genoeg’, zegt de 30-jarige Brit. ‘Zoiets horen als tiener deukt je zelfvertrouwen. Ik zette profvoetbal uit mijn hoofd en ging geschiedenis studeren. Ze vroegen me voor het universiteitsteam. Daar merkten scouts van Middlesbrough me op, destijds een tweedeklasser. Maar ik heb voor Middlesbrough slechts één wedstrijd gespeeld. Ik werd uitgeleend aan teams uit de lagere reeksen van het Engelse voetbal. In 2020 kreeg ik, compleet onverwachts, telefoon uit België. Of ik interesse had in Union Sint-Gillis. Ik had nog nooit van de club gehoord.’

Wat trok u over de streep?

Christian Burgess: Ik vond het een avontuur. Op mijn 28e kreeg ik de kans om uit mijn comfortzone te treden, een nieuwe cultuur te ontdekken en een nieuwe taal. Wat een geluk. Sportief gezien was het een sprong in het duister, maar de mensen van Union wisten het mooi te verpakken. ‘We willen een slapende reus uit het Belgische voetbal laten herleven’, zeiden ze. Ik dacht: we wagen het erop.

Union leek een club met meer verleden dan toekomst. De laatste van hun elf titels dateert uit 1935. Dit is het eerste seizoen in de hoogste klasse in 49 jaar.

Burgess: Als geschiedenisliefhebber heb ik dat natuurlijk allemaal uitgeplozen. Maar het niveau kon ik niet inschatten. In de Engelse League One en League Two (de derde en vierde klasse, nvdr) kon ik best mee, maar wat is dat waard in België? Ga ik er dan op achteruit, of was het te hoog gegrepen voor mij?

Bij Union spraken ze van vlug promoveren en binnen afzienbare tijd Europees voetbal spelen. Ik geloofde daarin omdat de club eigendom is van Tony Bloom. Hij leidt ook Brighton, in Engeland bekend als een uitstekend gerunde club. Maar dat we in ons eerste seizoen in 1A al mee zouden strijden om de titel had niemand verwacht.

U behoort dit seizoen bij de beste verdedigers van de Belgische competitie. Kras dat u bijna met voetballen was gestopt.

Burgess: Van voetbal zeggen ze dat het de perfecte meritocratie is: de besten belanden vanzelf aan de top. Maar dat klopt niet. Voetbal is een spel van meningen. Zeker in het begin van je carrière moet je op de juiste mensen stoten, die in je geloven. Velen hadden het kunnen maken als prof maar kregen de kans niet.

Ik ken jongens die eronderdoor zijn gegaan omdat ze afgewezen werden in het voetbal. Ik had gelukkig nog een andere passie. Wat mij aantrekt in geschiedenis, is dat het je helpt begrijpen waarom de dingen zijn zoals ze zijn. Het geopolitieke, vooral dan hoe landen zijn ontstaan, fascineert mij. In Groot-Brittannië bestuderen we veel de koloniale periode, met een iets te grote nadruk op de positieve aspecten.

Andere studenten klaagden over hoe saai en zinloos hun lessen waren, maar daar kon ik me niks bij voorstellen. Waarom doe je die studie dan? Kotgenoten van me studeerden economie. Die waren altijd aan het foeteren, maar ze verdienen nu zakken geld in de Londense City. Misschien waren zij aan het eind van het verhaal toch nog de slimsten.

U maakte een proefschrift over de wapenwedloop tussen Engeland en Duitsland aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog. Ziet u parallellen met vandaag? Zelfs België investeert in zijn leger.

Burgess: Behalve dat er veel dezelfde landen in het spel zijn, zijn er meer verschillen dan gelijkenissen met de jaren 1900 en 1910. Gelukkig maar. Wel leven we net als toen in een wankele tijd. Er wordt in ernst gesproken over inzetten van kernwapens. We beseffen opnieuw hoe fragiel vrede is. Een aangename verrassing is hoe verenigd Europa zich opstelt. Dat zorgt er hopelijk voor dat het conflict zich niet uitbreidt.

Over naar voetbal, de belangrijkste der bijzaken. Het verhaal van Union Sint-Gillis doet denken aan dat van Leicester City in 2016: underdogs die verrassen met scherp countervoetbal, gecoacht door een aimabele Italiaan. Eindigt het, net als bij Leicester, met een titel?

Burgess: Ik hoop het van harte. Maar noemde je Felice Mazzu nu ‘aimabel’? Jij hebt zijn trainingen niet meegemaakt!

Voelen jullie druk? Union staat al het hele seizoen aan kop: dat wil je niet afgeven.

Burgess: Die vraag krijg ik vaak, maar ik vind ze moeilijk te beantwoorden. Druk beleef ik op een andere manier dan de meeste mensen. Ik zet druk op mezelf als individu, om te presteren. Dat gevoel wordt niet sterker naarmate er meer op het spel staat, of door wat de buitenwereld vindt. Sinds we herfstkampioen werden, leeft bij de pers het idee dat Union het vroeg of laat moeilijk zal krijgen. Tot nu toe is dat niet gebeurd, en ik zie geen enkele aanwijzing dat het zal gebeuren: meer kan ik er niet over zeggen.

De Belgische play-offs zullen intens zijn, vol in de spotlichten. Maar het mooie aan onze ploeg is onze onschuld. We trekken die uitdaging onbevangen tegemoet. Het gevoel is eerder ‘wat zou het mooi zijn als dit lukt’ dan ‘o nee, laten we het nu toch niet verknallen’. We hebben veel vertrouwen opgedaan begin februari. Toen troffen we in twee weken tijd Genk, Club Brugge, Anderlecht en Antwerp. We behaalden 10 op 12, en dat gelijkspel op Club had eigenlijk ook een overwinning moeten zijn.

Club Brugge is in opkomst. Zij hebben hun laatste tien competitiematchen gewonnen.

Burgess: Zij zullen vertrouwen hebben, ja. Onze eigen vorm is niet zoveel slechter. Oké, we lieten aan het eind van de reguliere competitie punten liggen, maar dat was tegen kleinere teams die vol voor de verdediging kozen, om op een diefje te winnen. Dat soort matchen zullen we in de play-offs niet spelen.

Kent u een Engels stadion dat opkan tegen het prachtige Dudenpark met zijn geklasseerde art-decogevel?

Burgess: Wanneer de zon door de bomen priemt en het supportersgezang over de weidse tribunes rolt, lijkt het wel een Romeins amfitheater. Zoals het Dudenpark is er geen tweede. Voetbalfans met interesse in architectuur raad ik aan een kijkje te nemen in ons clubhuis met zijn glas-in-loodramen.

Het is doodjammer dat we er volgend seizoen niet Europees mogen spelen (het stadion voldoet niet aan de UEFA-standaarden. Union wijkt uit naar het stadion van Leuven en het Koning Boudewijnstadion, nvdr). Kun je je indenken dat Lionel Messi of Cristiano Ronaldo op bezoek komen in het charmante Dudenpark? Die gasten weten niet wat ze meemaken.

Aan de Engelse Daily Mail zei u: ‘Het Belgisch voetbal is een beetje zot. Zo open!’ Dat is niet het beeld dat wij van onze eigen competitie hebben, integendeel.

Burgess: Op Seraing kwamen we 2-0 achter en wonnen we nog met 2-4, ondanks een rode kaart. In andere competities gebeurt zoiets eens om de zoveel jaar, hier bijna wekelijks. Iedereen wil aanvallen, wedstrijden kennen een gek scoreverloop. In Engeland is het haast een misdaad om een doelpunt te slikken. Hier niet, als je maar een goal meer scoort dan de ander. Saaie matchen bestaan in België niet. Een 0-0 komt bijna niet voor.

Union scoorde het meest en incasseerde het kleinste aantal tegendoelpunten.

Burgess: Niet raar dat we bovenaan staan! ( lacht) Wanneer we bij Union de nul houden, weten we dat de overwinning ons haast niet kan ontsnappen, met onze vuurkracht vooraan. Onze grote sterkte is dat dit team al bijna twee jaar samenspeelt, wat in het voetbal uitzonderlijk is. Het tactische plan van Felice Mazzu kennen we van a tot z, en de spelers vinden elkaar intussen blindelings. Wanneer ik een lange bal verstuur, weet ik dat Dante Vanzeir ter plekke zal zijn nog voor hij begint te rennen. Onze spits Deniz Undav duikt soms in de verdediging op. Niet omdat de verdedigers het moeilijk hebben, maar omdat hij voelt dat we het moeilijk zullen kríjgen. Het is bijna magie.

Onze defensieve statistieken zijn voor mij meer dan zomaar wat cijfertjes. Ik neem ze persoonlijk. Een tegendoelpunt doet pijn, zelfs als we de match winnen.

Assistent-coach Karel Geraerts zei in Extra Time dat u vuur brengt op het trainingsveld, onder meer door tegen de coach te vloeken. Felice Mazzu kan daarmee lachen?

Burgess: Typisch voor Britten is dat wij leven om te klagen: ik loop zelfs te kankeren wanneer ik me opperbest amuseer. Elkaar voortdurend jennen, op het randje van het vijandige, is mijn manier om de groep vooruit te stuwen. Soms dreigen onze trainingen wat gezapig te worden. Als jongens door hun dag slenteren, alles op het gemakje, dan spring ik uit mijn vel. Ik ben uiterst competitief, dat ook nog. Vandaag heb ik een stom trainingspartijtje verloren. Ik heb gesakkerd tegen de coach dat het een aard had. Hij kon ermee lachen, gelukkig.

Wij voetballers leiden een luxeleven. De werkdag is kort en er worden ons heus geen loodzware inspanningen gevraagd. Maar die paar uur dat er gewerkt moet worden, vind ik dat je er 100 procent voor moet gaan. Ik geniet ervan om mijn ploeggenoten daar af en toe aan te herinneren, al kan ik me indenken dat ze zich doodergeren.

U doet vrijwilligerswerk bij Care4Calais. Wat wil die organisatie bereiken?

Burgess: Wij brengen hulp aan de vluchtelingenkampen in Calais en Duinkerken. We delen tenten uit, kleren, slaapzakken en voedselpakketten. We kijken verder dan de pure praktische noden en proberen de vluchtelingen weer waardigheid en menselijkheid te laten ervaren. Er komt bijvoorbeeld een kapper mee, of we organiseren een ontspanningsnamiddag.

Care4Calais is een Britse vereniging, die het wanbeheer van onze eigen regering probeert recht te trekken. In een ideale wereld zou de Britse overheid een veilige, legale manier voorzien om asiel aan te vragen, maar de tory’s wonnen de verkiezingen door hun hardvochtige standpunten over immigratie, dus dat zit er niet aan te komen. Wat mij stoort, is dat die mensen worden neergezet als gelukzoekers. Ik heb met hen gesproken: zonder uitzondering zijn ze op de vlucht voor oorlog en vervolging. Ze zouden heus liever thuis in Jemen, Eritrea of Soedan blijven als het daar veilig was. Die mensen willen een vredig bestaan en een toekomst voor hun kinderen. Onze regeringen dwingen hen om hun leven te riskeren.

Zien jullie in Calais de impact van de oorlog in Oekraïne?

Burgess: In de eerste dagen van de oorlog kwamen er in korte tijd veel Oekraïners aan, maar de Franse overheid heeft hen snel in aparte accommodaties ondergebracht. Fantastisch voor hen, maar zo zou het voor alle vluchtelingen moeten zijn. Waar zit het verschil? Dat ze blank zijn?

Union Sint-Gillis steunt Care4Calais. Aan het eind van het seizoen krijg ik de oude voetbalkleren: die spullen zijn nog perfect, alleen kloppen de sponsors niet meer. Op nieuwjaarsdag zag ik in Calais een vluchteling met een supportersjas van Union. Het vroor de stenen uit de grond. Ik heb de wereld niet veranderd door die jas, maar voor die ene man betekende het wel veel.

Voetbal heeft de reputatie een oppervlakkige wereld te zijn, maar er zijn wel meer voetballers bezig met goede doelen. Onze doelman Anthony Moris en verdediger Guillaume François hebben een hulpactie opgezet na de overstromingen van vorige zomer. Ismaël Kandouss neemt in de zomer onze oude voetbalschoenen mee naar Marokko, waar mensen die geen geld hebben voor sportmateriaal er dolgelukkig mee zijn. Het is maar normaal dat je dat soort dingen doet. Voetballers hebben tijd, geld en een mediaplatform waarmee ze wantoestanden onder de aandacht kunnen brengen. Je inzetten voor een betere wereld is niet te veel gevraagd.

Er is die kant van het verhaal, en er zijn de voetballers die met goud belegde steaks gaan eten in Dubai.

Burgess: Veel geld hebben nodigt uit tot een materialistische manier van leven. Dat geldt niet alleen voor voetballers, natuurlijk. Het klatergoud van Dubai is niet mijn meug, maar ieder is vrij om zijn keuzes te maken.

Wat vindt u van de Wereldbeker in Qatar?

Burgess: Dat we daar niet heen moeten gaan. FIFA-officials kregen smeergeld bij de toewijzing van de Wereldbeker. Dat het toernooi na bewezen corruptie nog steeds doorgaat in Qatar vind ik onbegrijpelijk. En nu we weten hoe migrant-bouwvakkers er als slaven worden behandeld, is het ronduit immoreel. Bij de bouw van de WK-stadions kwamen duizenden arbeiders om het leven. Dat is zo’n wrang contrast met het voetbalfeest dat men daar gaat houden. Maar geld heeft alle bezwaren overtroefd.

Het probleem is dat het er op talloze plekken in de wereld niet aan toegaat zoals wij met onze westerse waarden zouden willen. Een morele houding slaat snel om in hypocrisie. De volgende Wereldbeker vindt plaats in de Verenigde Staten. Ongetwijfeld zullen er mensen zeggen: zijn we de bommen vergeten die Amerika in Afghanistan en Syrië dropte? Hetzelfde bezwaar gaat op voor het Verenigd Koninkrijk. Ik wil ook niet beweren dat ik zelf immuun ben voor hypocrisie. Ik vind dat de Wereldbeker niet op zijn plaats is in Qatar, maar denk je dat ik mijn selectie weiger als ik door een godswonder opgeroepen word voor Engeland?

Wat gebeurt er met Union na dit seizoen? Terug naar af omdat de spelersgroep uiteenvalt?

Burgess: Er zal veel interesse zijn voor de spelers van Union, dat kan niet anders. Dante Vanzeir en Siebe Van der Heyden werden geselecteerd voor de Rode Duivels. Ook Casper Nielsen en Teddy Teuma spelen een geweldig seizoen. Ik hoor dat er elke week tientallen scouts in de tribune zitten. Deniz Undav heeft al een transfer naar Brighton beet, en Kaoru Mitoma en Kacper Kozlowski zijn gehuurd. De club heeft ongetwijfeld waardige vervangers op het oog, maar of we opnieuw zo’n ongelooflijk seizoen zullen meemaken? Misschien is dit een jaar van één uit duizend. Ik ben blij dat ik dit mee mag maken.