Tussen ziekenhuis en thuis: 6 vragen over zorgverblijven

© CM
Carine Stevens Freelancejournalist

Wie moet herstellen na een operatie of een ernstige ziekte vindt steeds vaker de weg naar een zorgverblijf.

Buiten is het een oase van rust en groen, binnen gonst het van de bedrijvigheid. De hal van het zorgverblijf Ter Duinen doet denken aan een gezellig dorpsplein waar passanten elkaar kruisen en stilstaan voor een praatje. Twee vrouwen overleggen of ze al dan niet een koffie zullen gaan drinken in de cafetaria. Een man schuifelt naar buiten voor een wandelingetje, leunend op zijn wandelstok. Hij knikt naar een andere man die op een bankje zit, in afwachting van zijn kinebehandeling. De receptioniste maakt tijd voor een gast die iets komt vragen, maar die vooral nood lijkt te hebben aan een babbel. Het beeld van het dorpsplein klopt helemaal, vindt Jurgen Ollevier, manager zorg van Ter Duinen. ‘We hebben in totaal zowat 350 bedden voor evenveel gasten. Tel daarbij de zowat 170 personeelsleden en je beseft dat het hier een dorp op zich is.’

Vakantiegevoel

Ter Duinen in Nieuwpoort is wellicht een van de bekendste zorgverblijven in ons land. Het draagt de CM-signatuur: leden van het christelijk ziekenfonds hebben recht op verhoogde of extra tegemoetkomingen. ‘Maar we zijn er voor iedereen, ook voor leden van andere ziekenfondsen’, benadrukt Jurgen Ollevier. Een zorgverblijf, soms ook hersteloord genoemd, is een plaats waar je terechtkunt als je na een ziekenhuisopname nog niet in staat bent thuis de draad weer op te nemen. Ook als je na een ernstige ziekte of zware behandeling op krachten wilt komen, kan een zorgverblijf een uitkomst bieden. ‘Daarnaast staat Ter Duinen open voor iedereen die van een zorgeloze vakantie wil genieten’, vult Ollevier aan. ‘We zijn de vaste stek voor groepsvakanties van Samana (het vroegere Ziekenzorg, red.) en Altéo, zijn Waalse tegenhanger. Die organisaties komen hier het hele jaar door met hun eigen vrijwilligers op vakantie. Ook individuele vakantiegangers zijn welkom. Het gaat vaak om mensen die niet meer zo fit en zelfredzaam zijn en voor wie een verblijf bij ons een gevoel van veiligheid garandeert: wij beschikken over een oproepsysteem waardoor ze de klok rond een beroep kunnen doen op ons zorgteam.’

Een derde pijler, na de herstelverblijven en de vakanties, is de mogelijkheid tot kort verblijf. ‘Als je er als mantelzorger een paar weken tussenuit wilt om de batterijen op te laden, is de persoon voor wie je zorgt hier in de beste handen én heeft hij of zij ook een vakantiegevoel. Geen wonder dat de zomermaanden meestal al een jaar vooraf zijn volgeboekt.’

6 vragen over zorgverblijven

Voor wie?

Een zorgverblijf richt zich vooral tot mensen die na een operatie, ernstige ziekte of ongeval nog niet zelfstandig in hun thuismilieu kunnen functioneren. Er wordt onder andere werk gemaakt van zelfzorg en zelfredzaamheid. Vaak wordt ook ondersteuning geboden aan mantelzorgers en/of kan die meekomen naar het zorgverblijf.

Het verschil met een revalidatiecentrum?

Een revalidatiecentrum is een ziekenhuis(afdeling), doorgaans met een specialisatie – denk aan motorische revalidatie, neurologische ziekten of respiratoire klachten. Een zorgverblijf is geen ziekenhuis; de focus ligt niet op behandelen maar op herstellen. Het werken aan een betere gezondheidstoestand en een terugkeer naar huis wordt gekoppeld aan mentaal op adem komen in een mooie en rustige omgeving.

Welke zorg wordt er geboden?

In een zorgverblijf werkt doorgaans een multidisciplinair team, bestaande uit artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, kinesitherapeuten, maatschappelijk werkers… Tijdens je verblijf krijg je de zorgondersteuning (verzorging, medicatie, kine…) die je nodig hebt.

Hoelang kun je er blijven?

Een zorgverblijf start meestal met een periode van 14 dagen. Indien nodig kan het verblijf verlengd worden tot maximaal 60 dagen.

Hoeveel kost het?

De tarieven worden bepaald door diverse factoren: het lidmaatschap van het ziekenfonds waarmee het zorgverblijf een overeenkomst sloot, het recht op verhoogde tegemoetkoming, de eventuele aansluiting bij een hospitalisatieverzekering. Kijk op de website van het zorgverblijf voor info en tarieven.

Waar vind je een zorgverblijf?

Op de site van het Agentschap Zorg en Gezondheid vind je een lijst van erkende zorgverblijven. Een erkenning door Zorg en Gezondheid is een kwaliteitsgarantie voor zorg, dienstverlening en infrastructuur. Kijk op www.zorg-en-gezondheid.be/adressen-van-centra-voor-herstelverblijf.

Of vraag meer info of een doorverwijzing aan je arts.

Tussenstation

De belangrijkste pijler is en blijft het herstelverblijf. ‘Van alle bedden zijn er 235 bestemd voor mensen die moeten herstellen na een ingreep of ziekte’, beaamt Ollevier. ‘In pakweg 2 op de 3 gevallen is de aanleiding van orthopedische aard, vanwege een heupoperatie, een knie- of schouderprothese, een rib- of beenfractuur. Stel dat je als zestiger of zeventiger een nieuwe heup krijgt of een voetoperatie ondergaat voor hallux valgus: ook al ben je voor de rest nog zo kwiek, je belandt ineens in een situatie dat je hulp nodig hebt bij dagelijkse activiteiten zoals boodschappen doen, je wassen en aankleden, naar het toilet gaan.’

Steeds meer mensen komen daarom rechtstreeks van het ziekenhuis naar een zorgverblijf als Ter Duinen. Ollevier onderscheidt een aantal maatschappelijke factoren die dat in de hand werken. ‘De wereld ziet er vandaag anders uit dan toen ik hier meer dan 30 jaar geleden begon. Toen werkten minder mensen buitenshuis en was er overdag vaker iemand thuis om de zorg mee op te nemen als een patiënt uit het ziekenhuis kwam. Vergeet ook niet dat de ligduur in het ziekenhuis steeds korter wordt. Na een operatie word je vaak al naar huis gestuurd op een moment dat je nog veel hulp nodig hebt. En eenmaal thuis begint het herstel pas goed. Hoe geraak je 4 keer per week bij de kinesist als er niemand is die je kan brengen en halen? In zulke situaties kunnen wij in beeld komen als tussenstation tussen het ziekenhuis en thuis.’

Alleen of met twee

Ook de toenemende vergrijzing maakt dat we vaker in een zorgverblijf terechtkomen. Naarmate we langer leven, neemt de kans toe dat we op een dag extra zorg nodig hebben – of een nieuwe heup of nieuwe knieën – of te maken krijgen met ziekte. ‘De laatste jaren is de gemiddelde leeftijd van onze klanten inderdaad fors gestegen’, weet Ollevier. ‘Op dit moment ligt die tussen 75 en 80 jaar. Ook zien we alsmaar meer mensen met chronische ziekten zoals diabetes, cardiovasculaire problemen en longaandoeningen. Vooral na een strenge winter komen ze graag naar hier om weer op krachten te komen.’

Ollevier wijst er ook op dat onze maatschappij steeds meer alleenstaanden telt. ‘Het is logisch dat zij sneller de stap zetten naar een hersteloord als ze extra zorg nodig hebben.’ Maar ook koppels zijn welkom in Ter Duinen. ‘Elke herstellende kan een gezonde begeleider meebrengen. Een bejaard koppel kan hier bijvoorbeeld samen recupereren na een moeilijke periode waarin een van beiden in het ziekenhuis heeft gelegen. Terwijl de een werkt aan zijn herstel, kan de ander het treintje nemen naar de zeedijk, achteroverleunen met de krant en de voetjes weer onder tafel schuiven als het etenstijd is. Zo kan ook de mantelzorger genieten en tot rust komen.’

Zelfstandigheid

In zorgverblijf Ter Duinen staan een heleboel zorgverstrekkers paraat: artsen, verpleegkundigen, verzorgenden, diëtisten, ergotherapeuten, een sociale dienst, een psycholoog. En omdat 2 op de 3 herstellenden er belanden met orthopedische letsels, is er een uitgebreid team van kinesitherapeuten. In de kineruimte is het gezellig druk. Een handvol mensen oefent op de toestellen, terwijl de kinesisten instructies geven. Kinesist Jan De Meyer wijst op het belangrijkste doel van de kinebehandelingen: ervoor zorgen dat de mensen hun zelfstandigheid zoveel mogelijk terugwinnen. ‘Ze komen naar hier om mobieler en zelfredzamer te worden, om beter ‘uit de voeten te kunnen’. Daar werken we samen aan. In principe wordt een klant zoveel mogelijk door dezelfde kinesist behandeld: dat is niet alleen goed voor de vertrouwensband, maar ook om de vorderingen op de voet te volgen. Een kinesessie start individueel, in een cabine, en eindigt met oefeningen aan de toestellen, samen met andere klanten. Dat is een sterke motivator: ze slaan een babbeltje, ondersteunen elkaar, helpen elkaar om door te zetten.’

Wat opvalt: iedereen spreekt hier over ‘gasten’ en ‘klanten’, niet over ‘patiënten’. ‘Een bewuste woordkeuze’, stelt Ollevier. ‘Dit is geen ziekenhuis. De mensen zijn aangekleed, ze komen naar het restaurant om te eten, ze gaan en staan waar ze willen. Er is een cafetaria, een shop, een kapsalon, zelfs een wellness waar ze een massage of pedicure kunnen boeken. Ook bezoekers kunnen vrij binnen en buiten wandelen, er zijn geen bezoekuren. Ter Duinen ligt op een fietsroute. Er staat een bordje dat fietsers uitnodigt om af te stappen en iets te komen drinken. We willen geen eiland zijn, maar een open huis.’

Gezonde lucht

De deur van de cafetaria gaat open en er waait een vrolijk deuntje door de gang. Een zanger-muzikant verzorgt vanmiddag de animatie; het publiek klapt in de handen en zingt mee met een bekende schlager. Als daarna een rustiger nummer wordt ingezet, waagt een ouder koppel zich aan een dansje. ‘Fijn om te zien hoe de mensen zich amuseren’, knikt Hanne De Meyer, die de thuiszorgwinkel runt, pal naast de cafetaria. ‘De winkel is 3 dagen per week open’, vertelt ze. ‘Mensen kunnen er terecht voor allerlei hulpmiddelen, van steunkousen over diabetesmateriaal of een looprekje tot stevige schoenen voor de kine. Het is ook handig dat ze hier alvast kunnen kopen of bestellen wat ze nodig hebben voor thuis, zodat ze na hun thuiskomst niet meteen op zoek moeten naar een oplossing.’

Of het goed toeven is in zorgverblijf Ter Duinen? Josianne De Backer uit Kampenhout, in haar rolstoel op weg naar de kine, wil graag even vertellen hoezeer ze het hier naar haar zin heeft. ‘Ik heb een volledige knieprothese gekregen en ben rechtstreeks van het ziekenhuis naar hier gekomen. Nog geen seconde spijt van gehad: alles is hier voorhanden en de zorgondersteuning is uitstekend. Ik ga ook met sprongen vooruit, dankzij de dagelijkse kine. En dan is er natuurlijk de omgeving: de immense tuin, de zee op een boogscheut, de gezonde lucht. Geef toe: meer heeft een mens niet nodig voor een vlot herstel.’

Tussen ziekenhuis en thuis: 6 vragen over zorgverblijven
Wat opvalt: iedereen spreekt hier over 'gasten' en 'klanten', niet over 'patiënten'. 'Een bewuste woordkeuze', stelt Ollevier. 'Dit is geen ziekenhuis. De mensen zijn aangekleed, ze komen naar het restaurant om te eten, ze gaan en staan waar ze willen.
Wat opvalt: iedereen spreekt hier over ‘gasten’ en ‘klanten’, niet over ‘patiënten’. ‘Een bewuste woordkeuze’, stelt Ollevier. ‘Dit is geen ziekenhuis. De mensen zijn aangekleed, ze komen naar het restaurant om te eten, ze gaan en staan waar ze willen.© GETTY

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content