Fred Erdman over de strijd tegen extreem-rechts.
Terwijl de sterren van het Europees socialisme in Milaan voor de televisie pronkten, kon SP-voorzitter Fred Erdman ongestoord aan de zijlijn toekijken en over de Vlaamse uitzondering nadenken. “Er is hier nauwelijks een woord over extreem-rechts gevallen. Voor de zusterpartijen is het veel minder een probleem dan voor de SP. Zo onlogisch is dat niet: Vlaanderen zit zowat met het hoogste percentage stemmen van uiterst-rechts. Bijgevolg rijst de vraag of we, zoals in Frankrijk, het kiessysteem niet moeten veranderen, zodat de extremisten worden geneutraliseerd. Hoewel het Front National zowat vijftien procent haalde, is het niet in het Franse parlement vertegenwoordigd. Als je een wettelijk arsenaal wil uitwerken om de essentie van de democratie te verdedigen, kun je moeilijk over het kiessysteem zwijgen.
Het is onze plicht om naar de meest efficiënte middelen te zoeken om de democratie te beschermen. Misschien is het niet haalbaar om de kiesdistricten anders in te delen, een kiesdrempel in te voeren of het Brits systeem waar de winnaar alles binnenhaalt, door te voeren. We hebben ons veel te lang met het idee gesust dat de gruwel van de holocaust een voldoende barrière tegen extreem-rechts vormde. Ten onrechte meenden we dat de samenleving er voor altijd immuun tegen was en dat ze de genocide nooit zou vergeten. Waarom beginnen slachtoffers van het fascisme, die zo lang zwegen, nu wel te praten? Omdat ze vrezen dat de herinnering verdwijnt en de horror opnieuw kan beginnen. Ze merken dat de hypotheek op extreem-rechts is gelicht en dat hetzelfde gedachtegoed, zij het in andere formuleringen, weer succes kent.
Tijdens het Octopus-overleg hebben zowat alle democratische partijen de handen in elkaar geslagen. Terecht, want het ging over de fundamenten van de samenleving. Waarom zouden we dan geen gezamenlijke verdedigingswal tegen extreem-rechts opwerpen? Er is immers reden tot grote verontrusting. Als je de uiterst-rechtse stemmen uit de jaren dertig, Duitsland en Italië uitgezonderd, met de huidige scores in Vlaanderen vergelijkt, zijn we wel verplicht om alarm te slaan. De democratische krachten hebben zich immers op het gebeuren miskeken. Ze meenden allemaal dat het zou overwaaien. Het bleek een vergissing. De opmars van extreem-rechts is niet alleen het gevolg van de economische crisis van de jaren tachtig en het negativisme tegenover de politiek. Het gaat om een blijvende kanker, het is de tegenhanger van alles waar wij democraten in geloven.
Het is tijd dat we ophouden met stuntelen en samen een efficiënt antwoord op hun dreiging formuleren. Tijdens de kiesstrijd kunnen we de verschillen tussen de sociaal-democratische en de neoliberale aanpak dik in de verf zetten, toch zullen we ons samen tegen extreem-rechts moeten weren. Daar ligt de echte dreiging en met hen bevinden we ons bijna op voet van oorlog. Waarom zijn ze zo ongerust over een lijst die er bij de Staatsveiligheid zou bestaan? Ze vrezen natuurlijk dat de netwerken worden blootgelegd en dat de band tussen extreem-rechts en de criminele organisaties aan het licht komt. Herinner u het parlementair onderzoek over de Gladio-affaire.
P.G.
