Het kortste vers in het Nederlands is ooit opgetekend bij een dronkemanswedstrijd ten huize Vondel. Een opgewonden disgenoot kwakte een klomp boter op zijn buurman en zei: ‘Vet smet.’ Waarop die zijn glas stuksloeg op zijn tafelgenoot. ‘Ik tik.’ En Vondel de gast met saus overgoot. ‘U nu.’
Dat verhaal van onvermijdelijke afglijding naar de onderste lagen der samenleving is de samenvatting van de ‘culinaire thriller’ Ik vertrouw je. Zelden is een roman op een beter ogenblik uitgebracht én vertaald als deze Italiaanse maffiathriller van de uiterst linkse militant Massimo Carlotto en dj Frisko, de punkjournalist Francesco Abate.
Nog maar net is een schandaal losgebarsten over giftige mozzarellakaas, of er volgt al fraude op grote schaal met Italiaanse wijnen, tot Brunelli toe. En wat beschrijft Ik vertrouw je? Uitgerekend de knoeimechanismen die van elke markt een goudmijn maken voor wie zonder geweten is. ‘Ik had een deal gesloten met een kerel uit Salento,’ zegt de omhoog gekropen dealer-grootgrutter Gigi Vianello, ‘die een product kon aanbieden tegen heel lage kosten, ondanks de glazen fles en de echte kurk, maar daar zat slechts tien procent echte wijn in, de rest was water, suiker en kunstmest.’
Om hogerop te raken volstaat het niet de drab te versmaden, een lief te dumpen, een schoonvader te verraden, een verdeelhuis uit te bouwen. Je moet er ook je hoofd bij houden, en vooral geen kindhongerige maagden zwanger maken. Want dat is tegelijk de sleutel tot succes en de brede weg naar de hel, zoals Vianello mag ondervinden. Hij wordt rijk, heel rijk. En machtig, heel machtig. Maar hij beheerst het machtsspel niet waar vastgoedzwendel, gesjoemel met besmette voedingswaren, herijking van afgekeurde goederen, familierelaties, logelidmaatschap en politiek opbod tegelijk het patent op hebben. En dat zal hem zuur opbreken, zo zuur als de ondrinkbare foezel die hij anderen aansmeert. Er is altijd baas boven baas, zeker als ook de Russische maffia voet aan wal tracht te krijgen. Ik vertrouw je is een cynisch relaas van overlevingskunst – overleven in een wereld van misdaadhaaien, die persoonlijke eer boven logica stellen. Het enige houvast voor Vianello is de kunst gezondheid te laten voorgaan op hogeborstzetterij, additieven en regelrechte kankervergiftiging.
Alleen de boze overleeft, oreren Abete en Carlotto. Omdat hij weet wie en hoe te betalen. Maar wie dit boek gelezen heeft, eet nooit meer gerust. En beseft dat Shakespeare erop zat: ‘Frailty, thy name is woman’.
FRANCESCO ABATE & MASSIMO CARLOTTO, IK VERTROUW JE. LEBOWSKI, AMSTERDAM, 207 BLZ., 18,95 EURO.
Lukas De Vos
