De Nederlander Frans Timmermans, aftredend vicevoorzitter van de Europese Commissie, is de socialistische topkandidaat om na 26 mei de nieuwe voorzitter te worden.
‘Dit is de Europese Commissie van de laatste kans’, zei huidig Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker in 2014. Heeft de Commissie die kans gegrepen?
Frans Timmermans: We hebben ons vooral op crisismanagement moeten toeleggen. We hadden de begrotingscrisis nog maar net achter de rug toen de migratiecrisis uitbrak. De Commissie heeft daarin, binnen de marges van het mogelijke, aanzienlijke resultaten geboekt. Het aantal migranten is de afgelopen jaren drastisch afgenomen.
Verder staat de Europese economie weer op de rails en is de werkgelegenheid toegenomen. Op het vlak van energie en klimaat hebben we al stappen gezet, maar moeten we de komende vijf jaar nog veel ambitieuzer optreden.
Hoe wilt u dat doen?
Timmermans: We moeten de afspraken van het klimaatakkoord van Parijs in effectief beleid omzetten. Een belasting op CO2 en kerosine is onvermijdelijk. Nu betalen we allemaal belastingen op de brandstof van onze auto’s en het openbaar vervoer, maar worden vliegtuigmaatschappijen daarvan vrijgesteld: dat is niet meer van deze tijd.
Europa moet ook een pak socialer worden. In sommige landen zijn er nog altijd jongeren die voor 2 euro per uur moeten werken. Elke lidstaat moet een minimumloon krijgen dat niet lager mag liggen dan 60 procent van het mediaanloon van dat land. Bovendien wil ik dat er in de Europese Unie een minimale vennootschapsbelasting van 18 procent komt.
Het toeval wil dat uw thuisland bekend staat als een belastingparadijs voor multinationals.
Timmermans: Zulke belastingvoordelen zijn niet meer houdbaar, en dat zien ze in Nederland hoe langer hoe meer in. De bedrijven waarover het gaat zijn intussen te groot geworden. Ze kunnen landen tegen elkaar uitspelen, zodat ze simpelweg géén belastingen meer hoeven te betalen. In Ierland zijn er multinationals die amper 0,05 procent hoeven af te dragen. Hoe leg je dat uit aan iemand die een kleine onderneming heeft en een normaal tarief moet betalen? Dat is onacceptabel.
Kan de EU wel voldoende optreden tegen lidstaten die de regels aan hun laars lappen?
Timmermans: Ik weet niet of dat het probleem is. Bij een aantal EU-landen is er gewoon te weinig politieke wil om andere lidstaten tot de orde te roepen. Ik heb de afgelopen jaren zo veel regeringen gehoord die mij gelijk gaven als het over Polen of Hongarije ging maar die, als het erop aankwam, niet de daad bij het woord voegden. Zolang die houding niet verandert, mag je zo veel procedures in gang zetten als je wilt – het zal niets uithalen.
Is het niet net dat gebrek aan eensgezindheid waarop Europa de afgelopen jaren vaak is gebotst?
Timmermans: Ik denk het wel. Vooral het gebrek aan solidariteit in de vluchtelingencrisis heeft diepe sporen nagelaten. Sommige regeringen en partijen hebben de migratiecrisis politiek uitgebuit. Daardoor is het wantrouwen drastisch toegenomen.
