Amper een jaar na zijn oprichting ligt Le Matin in de touwen. Een verkoop van nauwelijks achtduizend exemplaren lijkt de krant noodlottig te zullen worden. Misschien valt vrijdag al het doek.
Eigenlijk is de geschiedenis van Le Matin een Franstalige kopie van de geschiedenis van De Morgen, maar dan geconcentreerd in één jaar. Niet alleen pikte Le Matin zijn naam bij het Vlaamse voorbeeld. Ook de voorgeschiedenis is identiek – De Morgen ontstond op de puinen van de socialistische bladen Vooruit (Gent) en de Volksgazet (Antwerpen), Le Matin uit de restanten van het mogelijk nog rodere La Wallonie en Le Peuple.
De redactie van Le Matin had ook dezelfde ambitie als De Morgen – een progressieve, onafhankelijke krant maken – maar staat voor dezelfde gordiaanse knoop als Paul Goossens een kleine twintig jaar geleden: hoe jezelf als onafhankelijk profileren als je je kapitaal deels moet halen uit socialistische vakbondskassen? Hoe je verkoop uitbouwen als het nieuwe product de oude lezers niet meer behaagt en die massaal hun abonnement opzeggen?
José Verdin, gedelegeerd bestuurder van Le Matin, ziet de parallel met het Vlaamse voorbeeld ook wel, maar maakt er zich met een kwinkslag van af: “Als ik de tien jaar dat De Morgen heeft geploeterd kan reduceren tot één, neem ik er deze crisis graag bij.” Want dat het water tot aan de lippen staat, wordt niet ontkend, al verdedigt Verdin zijn blad met alle mogelijke argumenten: het pluralisme dat gefnuikt wordt als het enige “linkse” blad verdwijnt, de loftuitingen van sympathisanten over de kwaliteit van het product, de wetenschap dat Le Matin toch vijftigduizend lezers telt.
Maar zakelijk-financieel ziet de toekomst er hoe dan ook somber uit. Voor de verplichte fusie verkochten Le Peuple en La Wallonie samen 12.000 exemplaren. Volgens het businessplan moest Le Matin einde 1998 naar 16.000 klimmen, om in 2000 break-even te draaien op 20.000 exemplaren. Vandaag verkoopt Le Matin 8000 kranten, of een verlies van een derde van het al compleet geërodeerde lezersbestand van Le Peuple en La Wallonie. Verdin: “Maar voor het eerst is de verkoop aan het stijgen. Het enige wat we nu nodig hebben, is vertrouwen, en dat moet zich uiten in nieuwe investeringen.”
En daar hapert het. BLC-Média, de uitgever van Le Matin, startte in maart 1998 met een kapitaal van 100 miljoen frank. De helft kwam van de eigenaars van Le Peuple en La Wallonie (de métallo’s van Luik en Charleroi), een kwart van de gewestelijke investeringsmaatschappij SRIW, een kwart van een privé-partner, de groep Vers L’Avenir.
Al in maart ’99 heeft BLC-Média een kapitaalsverhoging nodig. Vers L’Avenir past, alleen het ABVV brengt soelaas. De Luikse centrale van ABVV-metaal hoest 65 miljoen op, de Algemene Centrale van het ABVV stopt 5 miljoen toe. Nu is er opnieuw extra geld nodig. De socialistische vakbond houdt ditmaal de hand op de knip en kijkt naar die ene privé-partner: Mediabel, de door de Vlaamse Uitgevers Maatschappij (VUM) gedomineerde holding waarin Vers L’Avenir intussen opging.
Met argusogen leest José Verdin dus de uitleg van VUM-directeur Mark Appel in De Morgen: “Het zou vervelend zijn indien er geen oplossing gevonden zou worden, maar de verantwoordelijkheid ligt in de eerste plaats bij de traditionele aandeelhouder (dus het ABVV), daarna pas bij Mediabel.” José Verdin: “Die uitleg van mijnheer Appel verontrust me zeer. Ten eerste hebben de vakbondscentrales, als enige partners, hun verantwoordelijkheid al opgenomen bij de eerste kapitaalsverhoging. Ten tweede ben je niet consequent als je jezelf verkoopt als ‘onafhankelijk’ maar de vakbonden wel laat betalen. Dat houdt geen steek.” En daarom, zo hoopt Verdin, zou het niet slecht zijn dat er “andere partners in de media, die ooit interesse betoonden”, nu opnieuw belangstelling voor Le Matin zouden krijgen. Dat kan alleen gaan over Le Soir, de Brusselse kwaliteitskrant met vele en goede entrees bij de Parti Socialiste, de groep die destijds Le Matin had willen uitgeven maar uiteindelijk de vlag moest strijken voor de (conservatieve) concurrent Vers L’Avenir. ” Donc, c’est la guerre“, brieste Le Soir-hoofdredacteur Guy Duplat destijds bij de start van de jonge concurrent. En net nu Le Soir die oorlog bijna gewonnen heeft, dringt Le Matin dus aan op vredesgesprekken. Of dat realistisch is, wordt wellicht vrijdag duidelijk, dan komt de raad van bestuur van BLC Média/ Le Matin samen. Goed geïnformeerde waarnemers vrezen van niet.
Walter Pauli
