Het Vlaams Economisch Verbond start een actie ?Innoverend Ondernemen?. Maar zijn congres legde nadruk op staatshervorming.
DE VLAAMSE ONDERNEMERS klauwen naar de Belgische economische en monetaire unie, met eisen tot gedeeltelijke federalisering van de sociale zekerheid en decentralisering van de loonvorming. Het congres van het Vlaams Economisch Verbond in Antwerpen over ?Innoverend ondernemen? is er in feite een over de noodzaak van een verdere staatshervorming geworden. Althans, daarop lag het zwaartepunt in de toespraken van VEV-voorzitter Johan De Muynck ( Groep Van Roey, bouw) en van Karel Vinck.
De geprezen ondernemer Vinck, die een Belgische reputatie geniet genoot nu wel , manifesteerde zich als het zwaargewicht van het congres van de Vlaamse werkgevers. ?Vlaanderen en Wallonië hebben een verschillende dynamiek. De ideologische keuzes die Wallonië maakt, ondermijnen de mogelijkheden om op eenzelfde golflengte te komen. Er is dringende nood aan een gesprek over de ruimte die elk gewest krijgt om een eigen welvaartspolitiek te voeren,? zei hij. Geen twijfel mogelijk, de topman van de Union Minière, bestuurder van de Generale Maatschappij van België en voorzitter van de machtige nationale werkgeversvereniging Fabrimetal veroorzaakt kommer en zorg bij de Belgische haute finance en bij de federale werkgeversverenigingen, het Verbond van Belgische Ondernemingen (VBO) voorop.
Het Vlaams Economisch Verbond (VEV) zit weer volop op zijn vertrouwde terrein. Volgende maand viert de vereniging, die in 1926 door Lieven Gevaert is opgericht, haar zeventigste verjaardag. Ze doet dat met een nieuw vijfjarig actieprogramma, over de staatshervorming, natuurlijk. Het is nu eenmaal de rol van het VEV ?de Vlaamse economie en het Vlaams ondernemingsbelang te verdedigen op alle domeinen die door de staatshervorming aan de gewesten en gemeenschappen zijn toegewezen?.
Dat verdere staatshervorming het VEV zelf aandikt, is mooi meegenomen. Maar daar gaat het eigenlijk niet om. Op het congres onderstreepte voorzitter De Muynck dat ?de ondernemers rechtstreeks belang hebben bij een efficiënte staatsordening. De huidige structuur is vatbaar voor tal van verbeteringen.? Zo zou meer fiscale autonomie de economie aanzwengelen en is federalisering van de kinderbijslagen en de gezondheidszorg een goeie hervorming van de sociale zekerheid. En passant wist de voorzitter dat het autonome geweststatuut voor Brussel ten dode is opgeschreven, want Brussel kan zijn financiële en economische problemen niet alleen aan. Het heeft de hulp van Vlaanderen nodig.
LOONSTOP.
In eenzelfde elan bepleitte het VEV de decentralisering van de loonvorming. Niet dat er meteen Vlaamse en Waalse lonen ontstaan, maar als de onderhandelingen op ondernemingsniveau gebeuren, komt dat er wel van. Johan De Muynck klaagde er terecht over : ?De loonvorming verloopt nu te veel volgens wettelijke en collectieve afspraken ; de loonindexering en de collectieve arbeidsovereenkomsten putten de marge voor loonstijgingen volledig uit. Dit staat haaks op de nood aan een flexibele, prestatiegerichte verloning en aan een dynamisch personeelsbeleid.? Het is inderdaad juist dat, met de loonstop voor 1995 en 1996 en de loonmatiging straks in 1997 en 1998, de werkgevers het instrument van financiële motivering van hun werknemers uit handen is geslagen zij het op hun eigen vraag. Niet dat de ondernemingen dit schadelijk vinden voor de legers arbeiders en bedienden, maar ze ervaren de loonblokkering wel als hinderlijk voor hun kaderleden en gespecialiseerde technici.
In een Vlaanderen met een grotere fiscale autonomie en meer bevoegdheden in de sociale zekerheid, zou de fiscale en parafiscale druk ongetwijfeld omlaag kunnen. Vlaams economieminister Eric Van Rompuy (CVP) heeft trouwens geld voor een verlaging van de vennoootschapsbelasting, maar kan het wegens Waals verzet niet aanwenden. Lagere belastingdruk en zachtere sociale kosten op de lonen zijn volgens De Muynck noodzakelijke voorwaarden om de zin voor initiatief en risico, het ondernemerschap dus, opnieuw aan te moedigen. ?Dit is zelfs essentiëler dan de loonmatiging.?
Eigenlijk startte het Vlaams Economisch Verbond met zijn congres een nieuw meerjarenprogramma op : Innoverend Ondernemen. Naar het voorbeeld en de gelijkenis van de actie Derde Industriële Revolutie in Vlaanderen (Dirv) uit het begin van de jaren tachtig, die de werkgeversvereniging met zijn technologiegroepen, de lucht- en ruimtevaartgroep Flag bijvoorbeeld, sterk maakte en vooral de toenmalige voorzitter van de Vlaamse executieve Gaston Geens (CVP) groot. In de economisch sombere jaren tachtig gaf de Dirv-beweging de bedrijven in Vlaanderen nieuwe moed.
Innoverend ondernemen als een Dirv-bis dus. Maar het moet zijn dat vernieuwend ondernemen minder aanslaat bij de ondernemers. Het beroemde Dirv-congres van het verbond telde 1.302 aanwezigen, voor het innovatiecongres daagden slechts een zeshonderdtal werkgevers op. Een VEV-enquête leert dat ondernemers veel over innovatie praten, maar er weinig aan doen. Bij slechts 1,5 procent van de Vlaamse bedrijfsleiders is het aantrekken van risicokapitaal een hoge prioriteit, 70 procent heeft vooral oog voor het opdrijven van de productiviteit en 73 procent poogt zijn marktpositie te verbeteren met bestaande producten op bestaande markten. ?Het gaat niet om een oefening in het culpabiliseren van onze Vlaamse ondernemingen,? waarschuwde De Muynck. Maar het noodzaakt hem en zijn VEV de ondernemers tot verscherpte ondernemingszin op te roepen. Het moet de bedrijfsleiders duidelijk zijn dat innoveren een noodzaak is ten gunste van concurrentiekracht en economische groei, en bij afgeleide ook van de werkgelegenheid. ?Vlaanderen moet een ondernemende regio worden.?
Innoverend ondernemen gaat een stuk verder dan de technologische vernieuwing van de Derde Industriële Revolutie. De noodzakelijke vernieuwing is globaal, ze ligt op alle terreinen : in de keuze van producten en klanten, in de organisatie van het bedrijf en zijn management, in de vorm van netwerken. Voorzitter De Muynck waarschuwde zijn leden : ?Bijsturing volstaat niet meer tegenover de snelle veranderingen van de globalisering van de markten, de opkomst van de nieuwe tijgerlanden, de revoluties in de wereld van communicatie en informatica, de opkomst van de kennismaatschappij. Er is nu hardere en andere concurrentie.?
ZOLDERKAMERTJE.
Het Vlaams Economisch Verbond hoopt dat de andere maatschappelijke organisaties aan de innoverende actie deelnemen en dat de overheid innoverend ondernemingsschap zal aanwakkeren. Voorlopig klinkt ja en neen. Vlaams minister-president Luc Van den Brande (CVP) riep dit voorjaar tijdens Flanders Technology International al de sociale partners en de wetenschappelijke kringen op een innovatiepact te sluiten. Zijn bekommernis is werkgelegenheid en hij verwacht dat productvernieuwing die kan ondersteunen en zelfs uitbreiden. De sociale partners hadden er geen enkel probleem mee om hem te steunen. Van den Brande, die nooit om een decreet verlegen zit, heeft zelfs al krachtlijnen klaar voor een innovatiedecreet. De vertegenwoordigers van de werkgevers en van de werknemers, zo gelooft hij, zouden hun akkoorden niet alleen beperken tot loon en arbeidsduur, maar ook afspraken kunnen maken over innovatie en andere kwalitatieve factoren die de concurrentiekracht van de ondernemingen bepalen.
Het zint de vakbonden niet dat De Muynck en de zijnen Vlaanderens nieuwe innovatiebeweging willen recupereren ?ze zijn in snelheid gepakt,? aldus De Muynck. Zelfs de KMO-werkgevers van het NCMV vrezen dat het VEV, net zoals met de Dirv indertijd, nu met de innovatieactie wegloopt. ACV en ABVV willen een en ander eens grondig doorpraten in het Vlaams Economisch en Sociaal Overlegcomité.
Zij kwamen dan ook niet naar het feest op de vooravond van het VEV-congres. De Muynck overhandigde toen aan Van den Brande het logo van Innoverend Ondernemen vijf knikkers die naar de toekomst rollen als symbool voor de dynamische, snel veranderende omgeving waarin ondernemingen leven en werken. Het leek wel een slechte start voor Dirv-bis. Daar waar de handshake van de Derde Industriële Revolutie aan een proppensvol Brussels Congressenpaleis werd voorgesteld, ging het knikkersfeest door op een zolderkamertje van Van den Brandes kabinet.
Intussen werkt het Vlaams Economisch Verbond voort aan de campagne rond het Strategisch Plan Vlaanderen, al blijkt het ?breed maatschappelijk debat? vooral bij de al overtuigden in eigen ondernemingskring aan te slaan. Overigens, nog meer dan de vakbonden vindt voorzitter Johan De Muynck het onderwijs een probleem. In scholen en instituten leeft een ondernemingsonvriendelijke ondertoon. Het strategisch plan, gesteund op vele honderden bladzijden cijferwerk, omvat een onderzoek naar het functioneren van de samenleving en de toekomst ervan. En een discussie over de samenleving mondt voor het Vlaams Economisch Verbond steeds uit in een discussie over de staatshervorming.
Guido Despiegelaere
Het VEV komt eraan met een Dirv-bis. Een enquête leert dat ondernemers veel over innoveren praten maar weinig aan vernieuwing doen.
Karel Vinck slaat gensters in verband met een nieuwe staatshervorming. Er is dringend nood aan een gesprek over de ruimte die elk gewest krijgt om een welvaartspolitiek te voeren.
