‘Niet minder dan de erfenis van Mahatma Gandhi staat op het spel in India’

Narendra Modi bestuurt India door mensen tegen elkaar op te zetten. Het verzet tegen zijn identitaire politiek groeit.

Narendra Modi en zijn Bharatiya Janata Party (BJP) behaalden vorig jaar bij verkiezingen voor de tweede keer op rij een volstrekte meerderheid in het parlement. Door het kiessysteem en de verdeeldheid van de oppositie hadden de hindoenationalisten daarvoor niet meer dan 37 procent van de stemmen nodig. Het werd sindsdien niet meer rustig in India. Vooral de 200 miljoen Indiase moslims vragen zich af hoelang het land nog de grootste democratie van de wereld mag worden genoemd. Het lijkt er namelijk steeds meer op dat de BJP bezig is om de multireligieuze en tolerante staat om te bouwen tot een fanatieke hindoenatie.

India haalde zijn kracht als seculiere staat lang uit de bijna onmogelijke verscheidenheid van zijn bevolking, met al zijn etnieën, talen, godsdiensten en kasten. Maar nu de BJP het voor het zeggen heeft, wordt het hindoenationalisme steeds minder in de weg gelegd. Modi maakte in 2002 nationaal overigens naam na een slachtpartij onder moslims in Gujarat, de deelstaat waarvan hij toen de politieke leider was. Vorig jaar trok hij de autonomie van de deelstaat Kasjmir in, waar veel moslims wonen en die nog altijd fel tussen India en Pakistan wordt betwist. Modi wekt sowieso de indruk dat moslims een soort vijfde colonne zijn in dienst van aartsvijand Pakistan. Als milities van fanatieke hindoes moslims aanvallen, wordt daar nog nauwelijks tegen opgetreden.

De druppel die de emmer laat overlopen, is een wet die illegale immigratie wil tegengaan. Alle 1,3 miljard inwoners van het land worden opgenomen in een register, waarvoor ze moeten aantonen dat ze in het land geboren zijn. Wie dat niet kan, wordt stateloos en dreigt in een kamp terecht te komen. De maatregel treft vooral arme moslims, die vaak niet over de juiste documenten beschikken. Tegelijk maakt een wet het voor mensen uit alle geloofsgroepen van het subcontinent ook gemakkelijker om Indiër te worden – behalve voor moslims.

De maatregel dreigt voor onrust en bloedvergieten te zullen zorgen. Modi gaat er blijkbaar van uit dat hij met de spanningen tussen gelovigen kan spelen, al naargelang het hem electoraal uitkomt. Voor veel Indiërs, en niet alleen moslims, gaat de ingebouwde discriminatie nu te ver. Verscheidene deelstaatpolitici zeiden al dat ze de nieuwe wet niet zullen toepassen. Modi zelf houdt vol dat hij verkeerd wordt begrepen, maar eigenlijk staat niet minder dan de erfenis van Mahatma Gandhi op het spel. De nieuwe wet kreeg alvast gedaan wat de georganiseerde oppositie tevoren niet kon: ze heeft het verzet tegen de intolerante politiek verenigd.