JA
In twee weken tijd heeft de Antwerpse politie twee agressieve mannen gedood. Los van deze concrete voorvallen is er volgens u een systematisch probleem. Welk?
Als er doden vallen, haalt politiegeweld de media, maar ik stel vast dat er ook andere buitensporigheden gebeuren. Momenteel behandel ik bijvoorbeeld een zaak waarbij mijn cliënt na een wilde achtervolging overmeesterd op de grond lag, en de politie daarna alsnog zijn knie brak met een trap. Er zijn gevallen bekend waarbij de politie zich wél wist te beheersen, maar algemeen genomen lijken agenten in levensgevaarlijke situaties vaak onvoldoende kalm te kunnen blijven. Bestand worden tegen de stress van een situatie zou in de politieopleiding minstens even belangrijk moeten zijn als schiettraining, want het geweld neemt hand over hand toe.
Cijfers voor 2008 volgen later deze maand, maar uit documenten van het Comité P blijkt dat er in de periode 2004-2007 van 100 klachten maar 15 gegrond werden verklaard. Ontsnapt de politie vaak onterecht de dans?
Veel burgers durven geen klacht in te dienen tegen de politie. Wie het wel doet, wordt vaak geconfronteerd met agenten die elkaar indekken. De indruk dat het parket de politie al te vaak in bescherming neemt, kan bestaan. Het Openbaar Ministerie heeft minstens de reflex om vermeend buitensporig politiegeweld niet meteen te vervolgen. Dat komt doordat zulke zaken het vertrouwen in het systeem ondergraven, maar vooral doordat politiegeweld vaak erg moeilijk te bewijzen valt. Meestal zijn er geen getuigen, en staat het woord van het slachtoffer tegen dat van de politie. Wie zich als burger geschaad voelt, raad ik aan om altijd ook een klacht in te dienen bij de onderzoeksrechter. Die moet dan aanvullend onderzoek doen, à charge en à decharge. Daarna beslist de raadkamer of er een proces komt of niet.
Zijn agenten wel voldoende opgeleid om in zulke stresssituaties hun kalmte te bewaren?
De politieopleiding, zeker het luik geweldbeheersing, is doordrongen van het proportionaliteitsbeginsel. Politiegeweld moet altijd evenredig zijn met het geweld waaraan agenten worden blootgesteld. Zijn wij te agressief? Ik denk het niet. Ik ken de juiste omstandigheden niet, maar ik stel vast dat het parket over de recente incidenten in Antwerpen oordeelt dat er in beide gevallen sprake was van wettige zelfverdediging. Zowel bij de dood van de overvaller die een apotheek binnenviel, als bij de man die met een slagersmes stond te zwaaien.
Volgens een instructeur leren agenten niet te schieten op armen of benen, hoewel dat doden zou kunnen vermijden. Waarom niet?
Daar heb ik geen antwoord op. Beslissen om te schieten gebeurt altijd in een fractie van een seconde. Dan krijg je een enorme adrenalinestoot en heb je geen tijd om naar een been te mikken. Eén fabel wil ik hier zeker de wereld uit helpen, namelijk het idee dat het parket politiegeweld probeert te vergoelijken. Dat is absoluut onwaar. In Brussel of Tongeren mogen zelfs agenten die nog maar scheef wijzen het al gaan uitleggen bij de procureur.
Omdat het Comité P wijd bekend is, dienen mondige burgers vandaag te vaak en te snel een klacht in. Criminelen doen dat zelfs doelbewust om politiemensen te destabiliseren. Maar gegronde klachten leiden in de meeste gevallen ook tot een veroordeling. Daaraan worden dan de nodige tucht- en strafrechtelijke gevolgen gegeven.
Wat wel een probleem is, is dat in stressgevoelige, stedelijke gebieden vaak heel jonge agenten zonder oudere collega’s op pad zijn. Door hun gebrek aan ervaring is het risico groter dat zij te snel naar hun pistool grijpen. Men zou bij de plaatsing van agenten meer rekening moeten houden met anciënniteit en ervaring.
NEE
In twee weken tijd heeft de Antwerpse politie twee agressieve mannen gedood. Los van deze concrete voorvallen is er volgens u een systematisch probleem. Welk?
Als er doden vallen, haalt politiegeweld de media, maar ik stel vast dat er ook andere buitensporigheden gebeuren. Momenteel behandel ik bijvoorbeeld een zaak waarbij mijn cliënt na een wilde achtervolging overmeesterd op de grond lag, en de politie daarna alsnog zijn knie brak met een trap. Er zijn gevallen bekend waarbij de politie zich wél wist te beheersen, maar algemeen genomen lijken agenten in levensgevaarlijke situaties vaak onvoldoende kalm te kunnen blijven. Bestand worden tegen de stress van een situatie zou in de politieopleiding minstens even belangrijk moeten zijn als schiettraining, want het geweld neemt hand over hand toe.
Cijfers voor 2008 volgen later deze maand, maar uit documenten van het Comité P blijkt dat er in de periode 2004-2007 van 100 klachten maar 15 gegrond werden verklaard. Ontsnapt de politie vaak onterecht de dans?
Veel burgers durven geen klacht in te dienen tegen de politie. Wie het wel doet, wordt vaak geconfronteerd met agenten die elkaar indekken. De indruk dat het parket de politie al te vaak in bescherming neemt, kan bestaan. Het Openbaar Ministerie heeft minstens de reflex om vermeend buitensporig politiegeweld niet meteen te vervolgen. Dat komt doordat zulke zaken het vertrouwen in het systeem ondergraven, maar vooral doordat politiegeweld vaak erg moeilijk te bewijzen valt. Meestal zijn er geen getuigen, en staat het woord van het slachtoffer tegen dat van de politie. Wie zich als burger geschaad voelt, raad ik aan om altijd ook een klacht in te dienen bij de onderzoeksrechter. Die moet dan aanvullend onderzoek doen, à charge en à decharge. Daarna beslist de raadkamer of er een proces komt of niet.
Zijn agenten wel voldoende opgeleid om in zulke stresssituaties hun kalmte te bewaren?
De politieopleiding, zeker het luik geweldbeheersing, is doordrongen van het proportionaliteitsbeginsel. Politiegeweld moet altijd evenredig zijn met het geweld waaraan agenten worden blootgesteld. Zijn wij te agressief? Ik denk het niet. Ik ken de juiste omstandigheden niet, maar ik stel vast dat het parket over de recente incidenten in Antwerpen oordeelt dat er in beide gevallen sprake was van wettige zelfverdediging. Zowel bij de dood van de overvaller die een apotheek binnenviel, als bij de man die met een slagersmes stond te zwaaien.
Volgens een instructeur leren agenten niet te schieten op armen of benen, hoewel dat doden zou kunnen vermijden. Waarom niet?
Daar heb ik geen antwoord op. Beslissen om te schieten gebeurt altijd in een fractie van een seconde. Dan krijg je een enorme adrenalinestoot en heb je geen tijd om naar een been te mikken. Eén fabel wil ik hier zeker de wereld uit helpen, namelijk het idee dat het parket politiegeweld probeert te vergoelijken. Dat is absoluut onwaar. In Brussel of Tongeren mogen zelfs agenten die nog maar scheef wijzen het al gaan uitleggen bij de procureur.
Omdat het Comité P wijd bekend is, dienen mondige burgers vandaag te vaak en te snel een klacht in. Criminelen doen dat zelfs doelbewust om politiemensen te destabiliseren. Maar gegronde klachten leiden in de meeste gevallen ook tot een veroordeling. Daaraan worden dan de nodige tucht- en strafrechtelijke gevolgen gegeven.
Wat wel een probleem is, is dat in stressgevoelige, stedelijke gebieden vaak heel jonge agenten zonder oudere collega’s op pad zijn. Door hun gebrek aan ervaring is het risico groter dat zij te snel naar hun pistool grijpen. Men zou bij de plaatsing van agenten meer rekening moeten houden met anciënniteit en ervaring.
opgetekend door jan jagers
‘Het Openbaar Ministerie heeft minstens de reflex om vermeend buitensporig politiegeweld niet meteen te vervolgen.’
‘Omdat het Comité P wijd bekend is, dienen mondige burgers vandaag te vaak en te snel klacht in.’
