In Amerika is het gebeurd, een stad die failliet gaat. Na Detroit staat nu ook Chicago op de rand van de afgrond. In Nederland is Delft het grote zorgenkind. Is dat ook in Vlaanderen denkbaar, nu de budgettaire crisis blijft uitdijen?
Herwig Reynaert is professor lokale politiek aan de Gentse universiteit. Hij is stellig. ‘Een faillissement is bij ons heel moeilijk denkbaar. Ik zie zelfs niet in hoe dat zou kunnen gebeuren. Dat heeft met twee zaken te maken. Eén: een meerderheid kan het zich politiek gezien niet permitteren op droog zaad te komen zitten. Maar vooral: Vlaanderen houdt heel nauw toezicht. Elke gemeente moet een meerjarenplan van zes jaar indienen. Als de boekhouding niet zou kloppen, en bijvoorbeeld de uitgaven exploderen, dan zou Vlaanderen die begroting gewoon schorsen. Je ziet wel dat door de toenemende kosten, zoals de pensioenlasten, heel wat gemeenten investeringsprojecten uitstellen en in het slechtstegeval zelfs schrappen.’
Geen water meer
In de Verenigde Staten is dat ondenkbare wel gebeurd. De stad Detroit, ooit het walhalla van de auto-industrie, vroeg twee jaar geleden het faillissement aan. De stad kon haar gigantische schuldenberg van tientallen miljarden dollars niet langer aflossen. De rechtbank stemde toe: het faillissement moest de stad beschermen tegen haar schuldeisers.
Dat had echter grote gevolgen. De bevolkingsvlucht was daar één van. De blijvers, of toch duizenden onder hen, kwamen zelfs even zonder water te zitten. Zich wassen werd onmogelijk, net als het toilet doorspoelen.
Het stadsbestuur werd aan de kant geschoven, de gouverneur van de staat Michigan stelde de befaamde advocaat Kevyn Orr aan als crisismanager. Die slaagde erin Detroit uit het slop te halen. Eén jaar en vele diep snijdende maatregelen later konde stad een nieuwe doorstart nemen.
Maar Detroit is niet de enige stad. Vandaag staat Chicago op de rand van het bankroet. En in Nederland flirt de gemeente Delft met het faillissement. De bouw van een duur station is er één oorzaak van de financiële ellende.
Geen failliet mogelijk
‘Nee, een blauwdruk op papier voorwat er moet gebeuren mocht er eenVlaamse gemeente failliet gaan, hebben wij niet’, vertelt Kim Vandenbroucke, woordvoerder van Vlaams minister van Binnenlands Bestuur Liesbeth Homans (N-VA). ‘Want eigenlijk kan een gemeente in Vlaanderen niet failliet gaan. Vlaanderen is veeleisend geworden. De gemeenten moeten elk jaar opnieuw bewijzen dat ze financieel gezond zijn. Als ze dat niet kunnen, dan keurt Vlaanderen hun begroting niet goed. En sinds de recente invoering van de beleids- en beheerscyclus verplichten we hen niet alleen tot een budgettair evenwicht op jaarbasis, maar ook tot het opstellen van een zesjarenplan met een structureel evenwicht dat aangeeft dat zij ook op lange termijn hun schulden kunnen afbetalen.”
(De Zondag/ Paul Cobbaert)
