Julie Cafmeyer met ‘Bad Woman’ op Theater Aan Zee: ‘Ik geloof niet in de lijdende kunstenaar’

Julie Cafmeyer maakt sinds 2015 theater over haar (liefdes)leven. Daar gaat ze in Bad Woman, dat in première gaat tijdens Theater Aan Zee, pront mee verder.

Deelt u opnieuw taart uit zoals vorig jaar in Is this porn? No, this is love?

Julie Cafmeyer: Nee, maar ik zoek wel interactie. Ik nodig enkele toeschouwers uit om lezersbrieven voor te lezen die ik als reactie op bepaalde columns in De Morgen kreeg. Maar we zitten niet in een kring zoals in De Therapie (2015) of Bombastische liefdesverklaring (2017). Toen ik begon als performer, stond ik eens in het voorprogramma bij stand-upcomedy. Een comedypubliek beloert je als een bende aasgieren. Brr! Dus zat ik tijdens mijn eerste stukken in een kring, verstopt tussen mijn publiek. Tot ik stand-upcomedian Amy Schumer bezig zag. Zij staat er in volle glorie, met haar niet-perfecte lijf. Dat wilde ik ook.

Bad Woman heette eerst Confessions of a White Girl. Waarom is de titel veranderd?

Cafmeyer: Wel, ik reisde veel dankzij een Nederlandse ontwikkelingsbeurs en sprak met vrouwen in Wit-Rusland, Myanmar en Rwanda. In Rwanda las ik Your Silence Will Not Protect You (2017), de postume verzamelbundel van Audre Lorde. Net op dat moment werd er in Burundi een meisje opgepakt omdat ze een lezing wilde geven over feminisme. Voor haar was Lordes advies dus onzin. Ik las ook Betty Friedans The Feminine Mystique (1963). Friedan klaagde aan dat een vrouw gedoemd is tot een passief leven in de keuken. Zwarte feministen stelden dat veel vrouwen niet eens een keuken hébben. Die verschillen tussen zwarte en witte feministen wilde ik duiden en overbruggen.

Jezelf ‘bedrijven’ met kunst, literatuur, reizen. Dat zijn gidsen.

Maar?

Cafmeyer: ‘Ben je hier klaar voor?’ vroeg mijn klankbord. ‘Moet je niet eerst uitvissen wie jij bent, de vrouw die voor “Bad woman!” werd uitgescholden door een Birmese gids omdat haar enige zorg een gammele fiets is en niet het zogen van een kind?’ Mijn klankbord had een punt. Dus veranderde ik de titel en raak ik die verschillen alleen impliciet aan. Als je feminisme onderzoekt, is het boeiend om te beginnen bij jezelf, het leven van je moeder, je grootmoeder. Daarom vertel ik over hun levens, de keuzes die zij hadden en die ze maakten. Dit stuk is een zoektocht naar wat vrouwelijkheid is. Waarom krijg je het label ‘bad woman’ als je niet het script volgt dat de maatschappij je opdringt?

Welke vrouwen inspireren u?

Cafmeyer: Tracey Emin, een vrijgevochten artieste die haar vrouwelijkheid als uitgangspunt neemt. En Solange Knowles. Tijdens het Primavera Sound-festival in Barcelona vertelde ze dat er veel misliep maar, voegde ze eraan toe, ‘at least I’m performing the way I want.’ En ken je de serie Fleabag over het woelige leven van een jonge vrouw? Heel grappig en herkenbaar.

Is God ook een klankbord?

Cafmeyer: Je verwijst naar een column die ik voor het Radio 1-programma Nieuwe feiten schreef en waarin ik vertel hoe het me raakt dat mijn moeder me huilend belde om te zeggen dat het uit was met haar lief. Ik stelde me voor dat ze ’s nachts buiten stond, naar boven keek en vroeg: ‘God, help me.’ Ik geloof niet in een god, maar het leven is geen supermarkt waar je alles zomaar in je karretje kunt droppen, hè? Soms lukt iets niet. Dan kun je antwoorden zoeken. Jezelf ‘bedrijven’ met kunst, literatuur, reizen. Dat zijn gidsen. In die zin kun je als kunstenaar levenslust doorgeven. Ik geloof niet in de lijdende kunstenaar, de performer die afziet. Theater moet deugd doen.