‘Wie hier liegt over zijn naam of zijn geboorteplaats om de kans op een goedgekeurde asielaanvraag te vergoten, moet voor de rest van zijn leven vrezen voor vervolging’, schrijft Bieke Verlinden (SP.A). ‘Deze nieuwe maatregel van deze regering kan verwoestende gevolgen hebben voor kinderen van asielzoekers.’
Dat vorige week onder impuls van staatsecretaris Theo Francken in alle luwte enkele nieuwe asiel- en migratiemaatregelen goedgekeurd werden is zowat iedereen ontgaan. En dat is verwonderlijk, zeker als je weet dat één van die nieuwe maatregelen het schrappen van de verjaringstermijn voor migratiefraude inhoudt: een beslissing die verwoestende gevolgen met zich kan meebrengen, niet in het minst voor kinderen.
Laat het duidelijk zijn: migratiefraude is een ernstige zaak. Het is voor iedereen immers van het grootste belang dat de situatie van asielzoekers op een correcte manier beoordeeld kan worden, op basis van juiste informatie. Wanneer blijkt dat er fraude in het spel is, moet er – net zoals bij andere misdrijven – meteen tegen opgetreden worden.
‘In tegenstelling tot fraudeurs kunnen vluchtelingen niet rekenen op een of andere vorm van amnestie’
En net zoals voor de meeste misdrijven was er ook aan migratiefraude een redelijke verjaringstermijn verbonden. Verjaringstermijnen vermijden dat na onredelijke periodes nog steeds rechtsvorderingen zouden kunnen worden ingesteld. Hun doel? Rechtszekerheid. Die redelijke termijn wordt dus afgeschaft voor migratiefraude: wie liegt over zijn naam of zijn geboorteplaats om de kans op een goedgekeurde asielaanvraag te vergoten, moet voor de rest van zijn leven vrezen voor vervolging.
Rechtszekerheid en amnestie
De nieuwe maatregel is nochtans een beslissing van dezelfde regering die de mond vol heeft van ‘rechtszekerheid’ wanneer het gaat over dossiers als Uplace. Het zijn ook dezelfde beleidsmakers die gretig met het principe schermen om geen geld terug te eisen van multinationals wanneer Europa daarom vraagt. Is het in die context ook niet stuitend dat diezelfde regering maar niet van ophouden weet als het gaat over het organiseren van rondjes fiscale amnestie, om de ‘vergissingen’ die in het verleden zijn gemaakt met de mantel der liefde te bedekken? Alsof fiscale fraudeurs in moeilijke omstandigheden haast niet anders konden dan fouten te maken in de wirwar die de belastingbrief is.
‘Is een verkeerde geboortedatum opgeven een misdrijf waarvoor je mensen terugstuurt naar een land dat ze ontvlucht zijn?’
Wanneer vluchtelingen hun leven riskeren om het elders opnieuw op te bouwen en daarbij iets zeggen dat niet overeenstemt met de werklelijkheid, moeten ze evenwel niet rekenen op een of andere vorm van amnestie. En dat terwijl zij worden geconfronteerd met écht moeilijke omstandigheden en onvoorstelbare ervaringen. Dat hun verhaal niet altijd precies klopt, dat niet alle herinneringen en details altijd even helder zijn en dat ze soms zelfs het onverwoordbare hebben meegemaakt, maakt de kans op vergissingen groot. Wat is in die context de grens tussen een vergissing, een leugen en een daad van hoop? Is een verkeerde geboortedatum opgeven een misdrijf waarvoor je mensen terugstuurt naar een land dat ze ontvlucht zijn? De gevluchte Roden Al Galidi verwoordde zijn situatie in zijn boek Hoe ik talent voor het leven kreeg als volgt: “Een nette leugen is beter dan een rommelige waarheid.”
De schrik erin houden
Wat is nu de motivatie achter die beslissing om migratiefraude permanent sanctioneerbaar te maken? Wil men alle nieuwe Belgen vanaf nu blijvend controleren? Of is het deze regering er niet om te doen écht toe te zien op de nieuwe maatregel en dient ze vooral als afschrikmiddel? Als onderdeel van een stoer beleid. Misschien hoopt men gewoon dat er af en toe eens iemand na meer dan tien jaar toevallig tegen de lamp loopt. Zou het dan niet meer dan een symbolische maatregel, een soort stok achter de deur zijn? Om de schrik erin te houden? Ook na pakweg 30 jaar?
‘Men installeert een sfeer van permanent wantrouwen en niet-aflatende twijfel die alle nieuwe Belgen – of ze nu eerlijk zijn geweest of niet – levenslang blijft viseren.’
Het bewijst alleszins dat deze rechtse regering geen kans onbenut laat om het ‘wij tegen zij’ verhaal aan te wakkeren en zoveel mogelijk in de verf te zetten. Hoe moeten we deze nieuwe bepaling anders interpreteren dan een manier om een bepaalde groep mensen blijvend verdacht te maken? Men installeert een sfeer van permanent wantrouwen en niet-aflatende twijfel die alle nieuwe Belgen – of ze nu eerlijk zijn geweest of niet – levenslang blijft viseren.
En als blijkt dat iemand na 25 jaar dan toch een verkeerde geboortedatum heeft opgegeven tijdens zijn asielprocedure, wat bereik je er dan precies mee om iemand die zijn leven hier heeft opgebouwd, hier gestudeerd heeft, hier werkt, hier belastingen betaalt en hier kinderen heeft het verblijfsrecht af te nemen en het medisch dossier te laten schrappen? Wat is daar de maatschappelijke of economische (sic) meerwaarde van? Mensen – en al zeker hun onschuldige kinderen – wis je toch niet zomaar uit?
Ook kinderen worden gestraft
Want dat de gevolgen van het afschaffen van de verjaringstermijn buitenproportioneel en onmenselijk kunnen zijn, blijkt vooral uit het feit dat ook kinderen er slachtoffer van kunnen worden. Ook zij worden met één pennentrek geschrapt, ook zij moeten maar opkrassen. Zelfs als ze hier dus al heel hun leven hebben doorgebracht, hier school gelopen hebben, hier werken. Is het rechtvaardig dat ook zij de gevolgen moeten dragen van iets waar zij zelf niet verantwoordelijk voor zijn? Hoe onmenselijk kan je je als beleid opstellen door ook hun leven hier af te nemen? Zeker als je weet dat het tot niets dient.
Investeren, niet stigmatiseren
Dat je mensen op het einde van een asielprocedure weigert op basis van hun dossier? Helemaal mee akkoord. Dan weten mensen tenminste waar ze aan toe zijn. Maar om zij die een verblijfsvergunning kregen levenslang op te kunnen jagen met de boodschap dat ze die ook elk moment weer kunnen verliezen? Nee, dat is kiezen voor een angstbeleid dat stigmatiserend werkt en wantrouwen installeert.
‘Want hoe verwacht je dat mensen zich integreren in een samenleving waarvan ze nooit een volwaardig deel mogen uitmaken?’
De overheid zet beter in op een performant systeem dat genoeg mensen en middelen voorziet om elke asielaanvraag op een correcte manier te behandelen. Dat betekent: beslissingen op basis van voldoende informatie waarbij malafide praktijken aangepakt worden. Maar dat betekent ook: op een menselijke manier te werk gaan, waarbij mensen en kinderen niet levenslang opgejaagd wild blijven.
Het is een constante aan het worden in het beleid van deze regeringen: men investeert niet in bijkomende middelen, maar in achterdocht. Want hoe verwacht je dat mensen zich integreren in een samenleving waarvan ze nooit een volwaardig deel mogen uitmaken? Waarbij de overheid voor altijd met een stok achter de deur klaar staat om hun leven hier te ontnemen? En laat voor één keer het argument achterwege dat wie niets te vrezen heeft, geen schrik moet hebben. Een vals argument als dit doet overigens helemaal niets af van het stigmatiserende effect dat door deze maatregel versterkt wordt. En het gaat al helemaal niet op voor de kinderen wiens leven erdoor verwoest kan worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier