Huurdiscriminatie: ‘Praktijktesten zijn geen wonderoplossing’

Nu onderzoek nogmaals aantoont dat huurders met een vreemde naam worden gediscrimineerd, weerklinkt ook de roep om praktijktesten opnieuw.

4 op de 10 Antwerpenaren met een vreemde naam die informeren naar een huurwoning krijgen geen antwoord. Dat blijkt uit onderzoek van het platform Praktijktesten Nu en de Vrije Universiteit Brussel (VUB) dat maandag verscheen. Het heropent de discussie over praktijktesten, waarbij de overheid zelf zou nagaan of makelaarskantoren discrimineren.

Vlaams minister van Wonen en Gelijke Kansen Liesbeth Homans (N-VA), die geen voorstander is van praktijktesten, reageerde afkeurend op het onderzoek: ‘Racisme en discriminatie bestaan wel degelijk, maar 40 procent van de verhuurders in Antwerpen in die hoek zetten is werkelijk grotesk! Verhuurders willen elke maand de huur ontvangen. Logisch, toch? Kiezen voor een huurder met een stabiel inkomen is racisme noch discriminatie.’

Ik heb geen enkele band met de PVDA.

Professor sociologie Pieter-Paul Verhaeghe, die het onderzoek aan de VUB hielp uitvoeren, is het niet helemaal oneens met de minister. ‘Het klopt dat slechts een kleine minderheid van de verhuurders echt racist is. Het gaat om zo’n 10 procent’, zegt hij. ‘Een groter deel van de verhuurders en de makelaarskantoren maakt op basis van een vreemde naam een afweging. Ze kunnen niet iedereen op bezoek laten komen, en dus negeren ze mensen van wie ze denken dat ze geen stabiel inkomen zullen hebben. Dat is misschien enigszins begrijpelijk, maar zo’n afweging maken op basis van een vreemde naam is strafbaar. Een derde groep doet dat trouwens ook, maar dan zonder zich daarvan bewust te zijn. De laatste twee groepen kun je sensibiliseren met praktijktesten.’

Ook Monica De Coninck, SP.A-parlementslid en oud-voorzitter van het Antwerpse OCMW, is daarom voor praktijktesten gewonnen. ‘Maar een wonderoplossing zijn ze niet’, zegt ze. ‘Ze weerspiegelen de vooroordelen die bestaan. Om daar een einde aan te maken, heb je een echte mentaliteitswijziging nodig. Dat sommige politici zich altijd negatief uitlaten over mensen met een migratieachtergrond helpt dan natuurlijk niet.’

Als mensen geweigerd worden vanwege het risico dat ze de huur niet zullen kunnen betalen, is dat misschien een groter probleem dan racisme. In een reactie op Radio 1 verwees N-VA’er Fons Duchateau, de huidige voorzitter van het OCMW in Antwerpen, daarnaar: ‘Een “Jan Peeters” zonder inkomen wordt ook gediscrimineerd wanneer hij geen inkomen heeft.’

‘Het ene maakt het andere niet minder erg’, reageert Verhaeghe. ‘Maar mensen met een laag inkomen moeten inderdaad beter worden geholpen. Het woonbeleid is vandaag gericht op kopers, met een woonbonus en andere voordelen. Het zou goed zijn om meer te focussen op de huurders, bijvoorbeeld door hen te helpen met een maatregel als huursubsidies.’

Dat sommige politici zich altijd negatief uitlaten over mensen met een migratieachtergrond helpt dan natuurlijk niet.

Ook Monica De Coninck zocht als OCMW-voorzitter oplossingen voor dat probleem. ‘Een vreemde naam hebben én een leefloon krijgen is inderdaad helemaal dodelijk. Wij stuurden daarom iemand mee met klanten van het OCMW die iets zochten op de huurmarkt’, zegt ze. ‘Onze maatschappelijk assistent besprak met de verhuurders de risico’s waarvoor zij vreesden. Het OCMW stond daarmee deels garant voor de betrokken huurders. Vandaag is het duidelijk dat er ook gewoon meer sociale woningen moeten komen voor mensen met een laag inkomen.’

Nadat het onderzoek van Pieter-Paul Verhaeghe in de media was gekomen, werd hem politieke partijdigheid verweten. ‘De onderzoeker heeft banden met de linkse partij PVDA’, liet Fons Duchateau zich ontvallen. Verhaeghe spreekt dat tegen: ‘Ik heb geen enkele band met de PVDA. Het platform Praktijktesten Nu heeft mij gevraagd om objectief onderzoek te doen naar huurdiscriminatie in Antwerpen. Wij hadden daar geen middelen voor, dus de data zijn verzameld door hun medewerkers en vrijwilligers. Ik heb als onderzoeker wel over de kwaliteit van de dataverzameling gewaakt. Met het versturen van mails via Immoweb kun je ook niet echt foefelen. Dit onderzoek is een goed voorbeeld van citizen science of burgerwetenschap.’