Het kerstcadeau van Maggie De Block: Riziv-nummers

Wil je een beslissing verbergen, maak ze dan bekend tijdens de vakantie. Zo deed de regering-Michel aan de vooravond van Kerst een pakje Riziv-nummers cadeau aan PS-minister Jean-Claude Marcourt. V-Kamerleden Veerle Wouters en Hendrik Vuye hebben hun bedenkingen bij dit kerstgeschenk.

Kerst 2016. Koen Geens (CD&V) zingt kerstliederen in de gevangenis van Wortel, Jan Jambon (N-VA) brengt een kerstbezoek aan de politie van Molenbeek en Steven Vandeput (N-VA) bezoekt militairen op straat. Spontaan gedrag van medemenselijkheid … weliswaar met camera’s in het kielzog van de minister. Enig acteertalent is onze ministers niet vreemd.

Het meest verrassende pakje onder de kerstboom komt van Maggie De Block (Open Vld). We nemen er even het persbericht bij van de ministerraad van 23 december. Minister De Block verklaart ‘dat alle Franstalige geneeskundestudenten die momenteel in hun laatste jaar zitten en hun diploma behalen, hun Riziv-nummer kunnen bekomen zodat ze hun stage kunnen aanvangen. Het overtal Franstalige studenten moet naar de toekomst toe wel worden weggewerkt’.

Een beslissing van Maggie De Block, met instemming van de ministerraad en dus ook van CD&V en N-VA. Nochtans hebben beide partijen altijd heel hard gecommuniceerd: geen Riziv-nummers meer zolang er geen toelatingsproef geneeskunde bestaat in de Franse Gemeenschap. En die toelatingsproef, die bestaat nog altijd niet …

Op Twitter ontspint zich intussen een vreemd achterhoedegevecht. Op 23 december tweet Maggie De Block in het Nederlands en het Frans: ‘Universitair attest voor alle studenten geneeskunde die dit academiejaar slagen. Beslissing ministerraad @CharlesMichel’. De eerste om deze tweets te retweeten is eerste minister Charles Michel. N-VA-Kamerlid Valerie Van Peel tweet daarentegen over De Block: ‘ze moet nog voorbij ons. Er is nog geen enkel definitief akkoord binnen de regering’. Men zou voor minder over een kibbelkabinet spreken.

Het verhaal achter de beslissing

De federale overheid legt jaarlijks een contingent vast voor artsen en tandartsen, dit zijn de intussen beruchte Riziv-nummers. Bedoeling is om overconsumptie in de gezondheidszorg tegen te gaan. Het federale contingent wordt verdeeld over de Vlaamse en de Franse Gemeenschap, volgens de verdeelsleutel 60/40.

Sedert 1997 organiseert de Vlaamse Gemeenschap een toelatingsexamen. Dit beperkt het aantal studenten voor de opleiding arts of tandarts. Zo stemt men het aantal afgestudeerden af op het aantal beschikbare Riziv-nummers. De webstek van de Vlaamse overheid leert dat sedert 1997 ongeveer 43.000 kandidaten aan het examen hebben deelgenomen. Gemiddeld slaagt 39%.

Hoe zit het in de Franse Gemeenschap? Nog steeds is er geen toelatingsproef. Een eerste poging wordt aan flarden geschoten door de Raad van State in 2008. Een tweede poging wordt in juli van dit jaar een halt toegeroepen door de Raad van State. Nog steeds geldt dus ‘vrijheid-blijheid’ in de Franse Gemeenschap. Hoe lost men daar dan het probleem op van de overtollige artsen? Heel eenvoudig, men lost het niet op. Men doet gewoon een voorafname op toekomstige Riziv-nummers. In het Frans klinkt deze holdup heel onschuldig: ‘le système de lissage’.

De braafste van de klas betaalt het gelag

Sinds 1997 hebben duizenden Vlaamse studenten de studies geneeskunde niet mogen aanvangen. Tegengehouden door de toelatingsproef. Dit terwijl de Franse Gemeenschap helemaal geen toelatingsproef kent, maar gewoon toekomstige Riziv-nummers blijft opsouperen.

De toelatingsproef wordt in Vlaanderen breed gedragen, zeker in medische kringen. Maar toch, waarom voelen Vlamingen zich geroepen om de federale sociale zekerheid te redden, wanneer Franstaligen gewoon verder doen alsof er geen vuiltje aan de lucht is? Waarom heeft de Vlaamse regering niet gewoon gewacht met het invoeren van een toelatingsproef tot de Franstaligen ook zo’n proef instellen? Dit heeft toch iets van zelfkastijding? De Vlaamse Gemeenschap had een sluitend samenwerkingsakkoord moeten eisen tussen de federale overheid en beide gemeenschappen. Allemaal tegelijk in het bad. De Vlamingen zijn weer eens te braaf geweest.

In 2015 heeft minister van hoger onderwijs Jean-Claude Marcourt (PS) dan toch een filter ingevoerd in de Franse Gemeenschap: een selectieproef na het eerste jaar. Een merkwaardig systeem. Men kan geslaagd zijn in het eerste jaar, maar toch niet voldoende hoog geplaatst in de selectieproef om toegelaten te worden tot het tweede jaar. Studenten in dat geval omschrijft men als ‘reçus-collés’. De Raad van State schiet deze zomer de selectieproef aan flarden. Gevolg: er is opnieuw geen filter meer en alle ‘reçus-collés’ hebben toegang tot het tweede jaar.

De stok achter de deur … die een kerstgeschenk werd

Nadat Marcourt zijn besluit over de selectieproef naar de prullenmand is verwezen door de Raad van State, gaat hij het nog eens proberen. Deze keer bij decreet. Eind november heeft de regering van de Franse Gemeenschap een ontwerptekst goedgekeurd. Deze gaat nu voor advies naar de Raad van State, vervolgens opnieuw naar de regering om tenslotte te worden ingediend bij het Parlement van de Franse Gemeenschap. Er is dus nog een lang ‘parcours du combattant’ te gaan. Bovendien zal dit decreet ongetwijfeld worden aangevochten bij het Grondwettelijk Hof.

Ditmaal houdt de federale regering een stok achter de deur. Komt er geen toelatingsproef in de Franse Gemeenschap, dan krijgen de Franstalige studenten geen Riziv-nummer meer. En de volgende lichting studeert af in juli 2017. PS-minister Marcourt staat dus onder tijdsdruk.

Tot Maggie De Block een pakje onder de kerstboom legt. De regering-Michel beslist in alle stilte – niet toevallig op de ministerraad de dag voor Kerst – dat de studenten die in juli 2017 afstuderen een Riziv-nummer krijgen. Exit de stok achter de deur. De deadline voor Marcourt verschuift nu naar juli 2018, wanneer de volgende generatie afstudeert en op zoek moet naar een Riziv-nummer.

Wie geeft er zomaar gratuit zijn beste drukkingsmiddel uit handen? Waarom doet men dit op 23 december, terwijl de studenten pas afstuderen in juli 2017? Er was dus helemaal geen haast. Men had gerust kunnen wachten tot het decreet-Marcourt gestemd is.

Vertrouwen, dat moet men verdienen en niet voortdurend beschamen

Misschien is dit een teken van vertrouwen aan de Franse Gemeenschap en aan Jean-Claude Marcourt, nu er toch een decreet in aantocht is. Wat naïef! Want zo gaat het sedert 1997. Jaar na jaar is er een toegangsexamen in Vlaanderen, jaar na jaar wordt het vooruitgeschoven in de Franse Gemeenschap. En Marcourt zelf, die verdient alleen wantrouwen. Hij is al sedert 2004 minister. Hij weet dus dat hij voor elk besluit van de Franse Gemeenschapsregering voorafgaand advies moet vragen aan de Raad van State. Doet men dat niet, dan is het besluit onwettig. Wel, voor zijn besluit van 2015 heeft hij geen advies gevraagd. Is dit toeval? Neen, de minister heeft hier doelbewust de selectieproef getorpedeerd. Geen wonder dat de Raad van State zijn besluit naar de prullenmand verwijst.

Wat jammer dat de regering-Michel vertrouwen geeft aan wie het niet verdient. En vooral, wat dom van de Vlaamse partijen om in die val te trappen. Marcourt heeft weer eens tijd gewonnen en zo gaat het al sedert 1997.