Gezond leven en medicijnen slikken is anno 2013 meer een plicht dan een recht. Dat zegt Ignaas Devisch, professor ethiek en medische filosofie aan de UGent. ‘Het aantal patiënten dat medicijnen moet slikken omdat ze anders niet zouden kunnen blijven functioneren, is onrustwekkend hoog.’
In Ziek van gezondheid, een nieuw boek dat is samengesteld door medisch filosoof Ignaas Devisch, wordt onderzocht of doorgedreven gezondheidszorg mensen soms ziek maakt. Erg hoopvol klinkt het allemaal niet. Dankzij de medische vooruitgang mogen we dan veel meer mogelijkheden hebben dan vroeger, dat betekent nog niet dat ook onze keuzevrijheid exponentieel is toegenomen. Integendeel. Als er een pil voor je kwaal bestaat, wordt er van je verwacht dat je die ook inneemt. Tegen griep laat je je vaccineren, lentemoeheid verdrijf je met een oppeppende kuur en koorts onderdruk je met een bruistablet. ‘Het aantal patiënten – of misschien zouden we ze beter consumenten noemen – dat medicijnen moet slikken omdat ze anders niet zouden kunnen blijven functioneren, is onrustwekkend hoog’, zegt Ignaas Devisch. ‘Blijkbaar wil iedereen koste wat het kost door blijven gaan, of toch de schijn ophouden.’ Gevolg: steeds meer mensen vragen de dokter om een paardenmiddel tegen hun keelontsteking of bronchitis, terwijl ze beter gewoon een paar dagen in bed zouden blijven.
Anno 2013 is ziek zijn een teken van zwakte geworden. ‘Zo zit deze tijd nu eenmaal in elkaar. Op elk moment moet je stralen, er fit en jong uitzien en gezond zijn. Omdat dat op den duur niet vol te houden is, wordt de drang om medicijnen te nemen vanzelf erg groot’, besluit Devisch. En altijd weer zit daar een economische component aan vast: ziekte kost de samenleving handenvol geld en dus zorgt een verantwoordelijke burger ervoor dat hij niet ziek wordt, of het toch zeker niet lang blijft. Daardoor is gezond leven of het slikken van geneesmiddelen haast meer een plicht dan een recht geworden.
Niet alleen als je ziek bent trouwens. Ook als je op de een of andere manier niet aan de norm beantwoordt, is de druk wel eens groot om daar iets aan te doen. ‘Vroeger moest je aanvaarden wie je was. Je was wat je in de spiegel zag en daar viel niet veel aan te doen’, legt Ignaas Devisch uit. ‘Maar nu zijn er steeds meer mogelijkheden om de kloof tussen jezelf en je ideaalbeeld te overbruggen. Je kunt een pil nemen om je opgewekter te voelen, je kunt aan je gezicht laten werken, of zelfs van geslacht veranderen Op zich hoeft daar niets mis mee te zijn. Ik vrees alleen dat we nog niet goed weten hoe we het best met al die mogelijkheden om kunnen gaan.’
Als er moet worden bespaard, zou de overheid volgens de filosoof dus beter iets doen aan de overconsumptie van geneesmiddelen en behandelingen door mensen die eigenlijk niet ziek zijn. ‘Heel veel kerngezonde mensen laten zich tegenwoordig screenen om er zeker van te zijn dat ze bepaalde ziektes niet hebben’, zegt hij. ‘Vaak zijn dat hogeropgeleiden die zeer goed hun weg door de gezondheidszorg kennen. Ook zij zetten het systeem onder druk en voeren de kostprijs ervan op.’ (APE)
Het volledige artikel leest u deze week in Knack
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier