Vrijdag visdag. Hoe lang nog?

© Thinkstock

Het advies luidt om 2 keer per week vis te eten, waarvan minstens 1 keer vette vis. Helaas, veel vissen zijn vervuild.

Vis is gezond. Het is goed voor hart en bloedvaten, vooral vanwege de vele onverzadigde vetzuren, waaronder omega3. Het advies luidt om 2 keer per week vis te eten, waarvan minstens 1 keer vette vis. Helaas, veel vissen zijn vervuild. Twee jaar na de kernramp in Fukushima vangen ze aan de Westkust van de Verenigde Staten nog steeds radioactief besmette exemplaren. Om nog te zwijgen van de vervuiling met zware metalen en dioxines. Overigens waarschuwen milieuorganisaties en wetenschappers steeds luider voor overbevissing. Volgens het World Wide Fund zou er binnen enkele decennia zelfs geen vis meer zijn als we zo blijven doorvissen of als iedereen echt 2 keer per week vis eet.

Gezondheid

Vis wordt aanbevolen omdat vissen een goede vetzuursamenstelling hebben. Vis is rijk aan onverzadigde vetzuren en vette vis specifiek aan de omega-3-vetzuren. Vette vis (zalm en haring) bevat gemiddeld wel meer dan 10% vet, dat is ongeveer evenveel vet als halfvet vlees. Magere vissoorten (kabeljauw en katvis) bevatten minder dan 2% vet. Vis is ook rijk aan eiwitten met een hoge biologische waarde, vitamine A en D (magere en vette vissoorten), B 12, mineralen zoals jodium, selenium en zink.

We krijgen de raad om 1 tot 2 maal per week vis te eten: 1 keer magere en 1 keer vette vis. 100 gram vis per keer is voldoende. Meer dan 2 keer per week is geen aanrader omwille van de mogelijke aanwezige additieven of contaminanten in vis. Varieer in de soorten vis die je eet, eet al eens magere, vette soorten, van diverse oorsprong.

Vervuiling

Er zitten helaas risico’s aan het vis eten. Door milieuvervuiling kunnen er schadelijke stoffen in voorkomen: zware metalen (waaronder kwik), dioxines, PCB’s, ea. Er zijn ook veel onderlinge verschillen. Zo zijn vette vissen meer vervuild dan magere, omdat de schadelijke stoffen in het vet opgeslagen zitten. Sommige soorten, roofvissen, die andere vissen eten, zijn meer vervuild dan vissen die enkel plankton en plantaardig voedsel eten. En de vis uit Atlantische wateren blijkt sterker vervuild dan die uit de Stille Oceaan.

Kweekvis is overigens geen oplossing, want die is ook niet zuiver op de graat. Toch niet als de kweekvissen gevoerd worden met vismeel en visolie, wat dan weer vervaardigd wordt uit bijvangst, dit zijn vissen die per ongeluk gevangen worden maar niet geschikt zijn voor consumptie. Er zijn wel regels opgesteld om de vervuiling van visvoer binnen de perken te houden. Met het oog op de vervuiling, moeten we dus niet overdrijven met vis, zeker niet met vette vis, al schijnen 2 porties per week nog wel veilig. Grosso modo zijn de gezondheidsvoordelen van vis, ook van vette vis, nog steeds groter dan de nadelen als gevolg van de vervuiling.

DuurzaamheidAfgezien van het visje dat u misschien zelf al eens vangt, is vis voor consumptie afkomstig van visvangst of van viskweek. Visvangst kan leiden tot overbevissing, aantasting van de ecosystemen, bijvangst en gebeurt bij een groot energieverbruik (denk aan het slepen van vistuig en transport per schip of per vliegtuig). Viskweek is geen ideaal alternatief: denk maar aan het vervuilde visvoer, eventuele antibiotica, mestproductie, water- en energieverbruik.

Dan is er ook nog het ontsnappen van kweekvissen, zoals zalm, die in de natuur de oorspronkelijke soort verdringt of genetisch bevuilt. Over vissenwelzijn is nog niet zo veel gekend, maar toch moeten we ook daarbij stilstaan. Vissen ervaren pijn maar hebben geen bewustzijn. Kweekvissen kunnen bijvoorbeeld op elkaar gepakt zitten in overvolle bassins, en dan krijg je gestresste en later ongezonde en zieke vissen. Gevangen vissen worden soms levend gegut, ze sterven aan dek of gaan levend naar het vriesruim. Het zijn ronduit dieronvriendelijke dodingsmethoden. Men onderzoekt nieuwe methoden om vissen humaan te doden, zoals onderkoeling, maar op grote schaal zijn deze minder makkelijk toe te passen.

Overbevissing

Zowat 80% van de wateren wordt overbevist. Enkele vissoorten zijn ondertussen met uitsterven bedreigd. De Raad van Europese visserijministers heeft een beheersprogramma uitgewerkt, dat voortaan aandacht zal hebben voor ecosystemen, bijvangst, quota ed. (voor details: http://ec.europa.eu/fisheries/reform/), maar of dat voldoende zal zijn om de problemen op te lossen, moet nog blijven. Er wordt ook illegaal gevist en die vissen verdwijnen bijvoorbeeld in diepvriesvis. Gelukkig zijn er meer en meer biologische bedrijven en allerlei initiatieven voor duurzame visserij en viskweek (o.a. labels) en kijkt de publieke opinie kritisch mee naar de vissector.

Conclusie

Vis blijft wel een belangrijke bron van omega3-vetzuren, vooral vette vis. Overdrijven is niet gezond: 1 of 2 keer per week is ruim voldoende. Net als vlees, zorgt de productie van vis immers voor overbelastingsverschijnselen van onze planeet. En, als de omgeving zieker wordt, worden wij dat op de duur ook. Rekening houdend met onze planeet, de toekomstige generaties, en onze gezondheid, lijkt het raadzaam om over te schakelen naar meer plantaardig voedsel en de consumptie van dierlijke proteïnen te beperken. Of, wie weet, vormen insecten straks een alternatief voor als nieuwe bron van dierlijke proteïnen.

Wetenschapscafé Leuven, een initiatief van de Universiteit en de Hogeschool, organiseerde op 13 mei een boeiend debat over vis, vervuiling, overbevissing en omega3-vetzuren. Met diëtiste Erika Vanhauwaert, toxicoloog Jan Tytgat en mariene bioloog Filip Volckaert.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content