Terwijl de overdaad aan suikers vandaag tot allerlei gezondheidsproblemen als obesitas, hart- en vaatziektes, diabetes type 2 en tandbederf leidt, worden groenten en fruit steeds zoeter. Wat doet dat met onze suikerspiegel?
Vroeger waren groenten en fruit vezeliger, kleiner en geconcentreerder in voedingsstoffen, en dus mogelijk iets voedzamer dan de soorten die we vandaag in de supermarkt vinden, weet diëtist Tijl Bertels. Maar dat verschil blijkt moeilijk te achterhalen en wellicht verwaarloosbaar. ‘Honderd jaar geleden beschikten we niet over de methoden van vandaag om de voedingswaarde van een product te bepalen.’
De boodschap is en blijft duidelijk: groenten en fruit zijn bommetjes vol gezonde voedingsstoffen en we eten er allemaal veel te weinig van. Uit de meest recente voedselconsumptiepeiling van gezondheidsinstituut Sciensano blijkt dat 90 procent van de Belgen niet aan de dagelijks aanbevolen hoeveelheid groenten en fruit komt.
Sommige voedingsdeskundigen raden aan om de inname van fruit te beperken omdat ‘te veel’ door de aanwezige vruchtensuiker hetzelfde nadeel zou hebben als andere suikerrijke voeding. Dat zou zeker het geval zijn voor smoothies en sappen, waarbij je soms meer vruchtensuiker binnenkrijgt dan je denkt. Bertels nuanceert dat pleidooi.
‘Het is niet de bedoeling dat mensen door zulk advies hun fruit laten staan en in de plaats twee suikerwafels eten. Ook mensen met diabetes type 2 kunnen met een gerust hart alle groenten- en fruitvarianten eten, zelfs koolhydraatrijke groenten. We raden personen met diabetes wel aan om een bakje aardbeien of druiven niet in één keer op te eten, maar te verspreiden door de dag en eventueel te combineren met andere producten. Ook zetmeelrijke groenten zoals aardappelen beperk je best tot een kleine portie.’
Tot slot missen we door de toegenomen zoetheid van groenten een deel van de natuurlijke gezondheidsbevorderende factoren van bitters. Bitterstoffen of glucosinolaten zijn deel van het natuurlijke afweersysteem van de plant tegen insecten, schimmels of sterke uv-straling. Een kleine dagelijkse hoeveelheid van die gifstoffen versterkt onze afweer. Bitters ondersteunen bovendien de lever, wekken de eetlust op, stimuleren de productie van spijsverteringssappen en gaan indigestie tegen. Drankjes als Aperol en Campari worden niet voor niets als aperitief gedronken.
Toch is het verlies van bittersmaken volgens Bertels geen aanslag op onze gezondheid. ‘In bijna alle groenten zitten nog altijd bitterstoffen, varieer dus zoveel mogelijk met plantaardige producten. Als foodie hunker ik soms naar de complexe smaken van vroeger, maar om alle rassen opnieuw te veredelen richting bitterheid is geen goed idee. Het gevaar bestaat erin dat mensen dan nog minder groenten zouden eten dan nu.’