Verminderde reukzin als voorbode van nakend overlijden

© iStock
Wided Bouchrika
Wided Bouchrika Freelancejournaliste

Bij oudere volwassenen is een verminderde reukzin een sterke voorspeller voor een mogelijk overlijden binnen de vijf jaar. Dat blijkt uit onderzoek van de Universiteit van Chicago.

Het minder goed of niet langer kunnen identificeren van geuren, kan wijzen op een nakend overlijden. Zo blijkt uit een studie van de Universiteit van Chicago gepubliceerd in het magazine Plos One.

Bij het onderzoek overleed 39 procent van de proefpersonen die niet geslaagd waren in een eenvoudige geurtest binnen een periode van vijf jaar. Van wie een matige vermindering van de reukzin had, overleed 19 procent binnen diezelfde periode, tegenover 10 procent van wie een gezonde reukzin had.

Signaal dat iets fout ging in het lichaam

De wetenschappers stelden dat een olfactorische disfunctie sterfte beter kon voorspellen dan een diagnose van hartfalen, kanker of longaandoeningen. Enkel ernstige leverschade was een betere voorspeller voor het overlijden van de proefpersonen. Bij wie al tot de hoge risicogroep behoorde, verdubbelde een slechte reukzin de waarschijnlijkheid van een overlijden binnen een korte periode.

Het verlies of de aftakeling van de reukzin kan volgens de onderzoekers effectief dienen als een ‘vroeg signaal’ dat iets heel erg fout is gegaan in het lichaam. ‘De verminderde reukzin leidt niet direct tot de dood, maar het is een voorbode’, zegt de hoofdauteur van het onderzoek Jayant Pinto in de publicatie. ‘Onze bevindingen kunnen de basis vormen voor een klinische test. Een goedkope en snelle manier om na te gaan welke patiënten het meeste risico lopen.’

Reukzin neemt af met leeftijd

De studie werd in twee delen gevoerd over meer dan vijf jaar en daarbij werden ongeveer 3.000 volwassenen tussen 57 en 85 jaar oud onderzocht.

In het eerste deel, dat in 2005 en 2006 werd uitgevoerd, werd bij de proefpersonen nagegaan in welke mate ze vijf alledaagse geuren konden onderscheiden. De deelnemers moesten elke geur identificeren aan de hand van vier opties. De vijf geuren, volgens toenemende moeilijkheidsgraad, waren: pepermunt, vis, appelsien, roos en leer.

Daarbij bleek bijna 78 procent een normale reukzin te hebben, 45,5 procent kon alle geuren correct identificeren en 29 procent kon dat voor vier van de vijf geuren. Bijna 20 procent kon slechts twee of drie geuren onderscheiden en de laatste groep met 3,5 procent kon slechts een geur (2,4 procent) of geen enkele (1,1 procent) bepalen.

Zoals verwacht, zo menen de onderzoekers, verminderde de score op de geurtest met de leeftijd: 64 procent van de 57-jarigen kon alle geuren onderscheiden, bij de 85-jarigen was dat nog maar 25 procent.

Milde afname ook groter risico

In het tweede deel van de studie, tijdens 2010 en 2011, gingen de wetenschappers na welke deelnemers nog in leven waren. Tijdens die vijf jaar tussen de eerste en de tweede testperiode, waren 430 van de 3.005 proefpersonen overleden (12,5 procent).

Als de onderzoekers daarbij rekening hielden met demografische variabelen zoals leeftijd, gender, socio-economische status, algemene gezondheid en ras, bleek dat diegenen met een aanzienlijk mindere reukzin tijdens de tests vijf jaar eerder, ook aanzienlijk meer risico liepen om te overlijden in die periode. Zelfs een milde afname van de reukzin werd geassocieerd met een hoger risico.

Onderschat zintuig

Volgens Pinto kan het verlies van de reukzin met de leeftijd een grote impact hebben op de levenswijze en gezondheid. ‘Geuren bepalen hoe ons eten smaakt. Veel mensen met een slechte reukzin, genieten niet meer van een maaltijd. Ze maken slechte keuzes op vlak van voeding en eten minder. Ze kunnen niet meer uitmaken of iets overtijd is of kunnen geen geuren detecteren die op gevaar wijzen, zoals een gaslek of rook. Ook op vlak van persoonlijke hygiëne kan het problematisch worden.’

‘Van al onze zintuigen’, aldus Pinto, ‘is de reukzin de meest onderschatte en minst gewaardeerde. Tot we het kwijt zijn.’

Minder goed regenereren

De wetenschappers zijn er echter nog niet volledig uit op welke manier de reukzin invloed heeft op de levensduur. Een mogelijke hypothese is dat, de olfactorische zenuw , die direct is blootgesteld aan de omgeving, als een geleider werkt die het centrale zenuwstelsel zo ook blootstelt aan vervuiling, pathogenen en andere schadelijke stoffen.

Ook merken de onderzoekers op dat het olfactorische systeem stamcellen heeft die zichzelf kunnen herstellen. Een verminderde reukzin kan er dus op wijzen dat het lichaam minder goed in staat is om belangrijke componenten te regenereren die met de leeftijd aftakelen, wat het risico op overlijden in het algemeen verhoogt.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content