Vaccinoloog Pierre Van Damme: ‘Vaccineer ook jongens tegen HPV’

Omdat de meeste Belgen kiezen voor vaccinatie, hebben we de mazelen onder controle, zegt professor vaccinologie Pierre Van Damme (UAntwerpen). ‘Landen met burgers die strijden voor meer individuele vrijheid tellen nu hun mazelenslachtoffers.’

Ik heb mijn moeder verloren nadat ze ziek was geworden na een griepvaccinatie. Heeft de wetenschap criteria om vóór de vaccinatie te bepalen hoeveel antistoffen iemand nodig heeft? (Lut Mertens, Oud-Turnhout)

Pierre Van Damme: Het griepvaccin is een geïnactiveerd vaccin: het kan geen griep veroorzaken. Wat wel kan, is dat het uw moeder niet afdoende beschermd heeft. Zo’n vaccin helpt ons lichaam en het afweersysteem om zich tegen een mogelijke griep te beschermen. Soms werkt het, soms niet. In het geval van levend-afgezwakte vaccins – dus geen griepvaccins – zal de arts inderdaad op basis van afweertests bij een patiënt beslissen of ze gegeven mogen worden. Dat is bijvoorbeeld gangbaar bij aidspatiënten.

Kunt u mij aantonen dat de hulpstoffen in vaccins niet meer schade dan voordeel opleveren? (Michel Debruyckere, Gent)

Van Damme: Hulpstoffen of adjuvantia worden al van in de jaren vijftig gebruikt in vaccins. De meeste hebben daardoor een goed gedocumenteerd veiligheidsprofiel. Hulpstoffen zijn trouwens heel zinvol: ze zorgen voor een beter en breder antwoord van ons afweersysteem, vaak zelfs met minder antigenen in het vaccin.

Vaccins, met of zonder hulpstoffen, komen ook niet van de ene dag op de andere op de markt. Na preklinische testen doorloopt een kandidaat-vaccin verschillende onderzoeksfasen met tests op mensen. Pas na gemiddeld 10 tot 15 jaar onderzoek kunnen ze op de markt komen.

Vaccinaties verplichten, en de burger niet de keuze laten of er een naald in zijn lichaam gaat: is dat geen fundamentele schending van mensenrechten? (Gertie Daerden, Riemst)

Van Damme: In België is alleen poliovaccinatie verplicht. De andere zuigelingen- en kindervaccins zijn sterk aanbevolen. Het resultaat is dat we momenteel een zeer goede vaccinatiegraad hebben: pas wanneer 95 procent van de kinderen gevaccineerd is, kun je een ziekte als de mazelen onder controle houden.

Landen waar burgers meer kiezen voor hun individuele vrijheid, tellen nu hun mazelenslachtoffers: in de eerste helft van 2018 waren er meer dan 40.000 gevallen in Europa, waaronder 37 sterfgevallen, meestal mensen die vooraf kerngezond waren.

We hebben allemaal rechten en plichten, maar als je de samenleving in gevaar dreigt te brengen, moet je die individuele vrijheid opzij kunnen zetten en kiezen voor het algemeen belang.

Kunnen we ouders die vaccinaties weigeren een attest laten tekenen, waardoor ze de verantwoordelijkheid en medische kosten later op zich moeten nemen? (Saskia Mercelis, Boom)

Van Damme: Ouders weigeren vaccinaties om verschillende redenen, je kunt ze niet over één kam scheren. Ouders van vandaag zijn veel kritischer dan twintig jaar geleden en zijn terecht bezorgd. Uit gesprekken komt vaak naar voren dat ze verkeerd zijn ingelicht of zich baseren op verhalen van dubieuze websites. Goede communicatie en adequate antwoorden helpen hen al een heel eind verder. Als ze blijven weigeren om hun kind te laten vaccineren, is het zeker belangrijk om hen die beslissing te laten ondertekenen, zodat ze de volle verantwoordelijkheid dragen van hun keuze. Verder zou ik niet gaan.