Test-Aankoop krijgt geen inzage in rapporten over ziekenhuisinfecties

De Raad van State oordeelt dat Test-Aankoop niet het recht heeft om rapporten over ziekenhuisinfecties per ziekenhuis in te kijken. De openbaarmaking van deze rapporten per ziekenhuis, kan volgens de Raad van State een gevaar zijn voor de volksgezondheid.

Drie jaar lang heeft de verbruikersunie Test-Aankoop gevochten om inzage te krijgen in de meest recente rapporten over de surveillance van nosocomiale septicemieën in ziekenhuizen. Telkens kreeg Test-Aankoop nul op het rekwest. Nu heeft ook de Raad van State geoordeeld dat Test-Aankoop aan het kortste einde trekt, zo schrijft het vakblad de Specialisten.

Het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid en de FOD Volksgezondheid coördineren de nationale surveillance van ziekenhuisinfecties. De globale resultaten daarvan worden wel publiek gemaakt, maar niet geïndividualiseerd op ziekenhuisniveau.

Consumentenorganisatie Test-Aankoop probeerde in 2009 inzage te krijgen in de resultaten per ziekenhuis. In mei 2009 vroeg het schriftelijk aan het WIV om een kopie te ontvangen van de rapporten met de gegevens per ziekenhuis van de verschillende componenten van de surveillances (nosocomiale septicemieën in het hele ziekenhuis, nosocomiale pneumonieën en bacteriëmiën op intensieve zorg, van postoperatieve wondinfecties, van MRSA, van MREA en van C. Difficile).

Hitlijst van ziekenhuizen

Test-Aankoop baseerde zich daarbij op de wet op openbaarheid van bestuur. Het Instituut weigerde om wetenschappelijke en juridische redenen en stelde dat het zeer moeilijk zou zijn om een correcte vergelijking van ziekenhuizen te maken. Een ‘hitlijst’ geeft zeker geen correcte informatie. Bovendien was er een contract van vertrouwelijkheid en anonimiteit met de ziekenhuizen.

Test-Aankoop nam de weigering niet en ging in juli 2009 in beroep bij de Federale Beroepscommissie voor de Toegang tot Milieu-informatie. Drie maand later laat de beroepscommissie weten dat het verzoek om toegang tot de gevraagde rapporten niet gegrond is. Test-Aankoop krijgt dus ook in beroep ongelijk maar gaat verder en schermt met artikel 32 van de Grondwet. Dat artikel geeft eenieder het recht om elk bestuursdocument te raadplegen en er een afschrift van te krijgen.

Openbaarheid van bestuur

Er zijn wel wettelijke uitzonderingen. Test-Aankoop stelde dat er geen enkele wettelijke bepaling voorhanden is die een beslissing tot afwijzing van het verzoek tot inzage kan verantwoorden. Het belang van de volksgezondheid is een valide argument voor de toegang tot de betreffende documenten. Openbaarheid van bestuur is een grondrecht, zo argumenteerde Test-Aankoop, en het belang van de volksgezondheid is wel degelijk een argument voor de toegang tot betreffende documenten.

Bovendien geldt het argument van de bescherming van de persoonlijke levenssfeer niet want die heeft betrekking op natuurlijke personen en niet op ziekenhuizen.

Ook de Federale Beroepscommissie legde de Test-Aankoopargumenten naast zich neer. Men argumenteerde, aldus het artikel in de Specialisten, dat openbaarheid van de gegevens ertoe zou kunnen leiden dat ziekenhuizen patiënten met bepaalde infecties zouden weigeren of zouden gaan onderrapporteren.

Risico voor volksgezondheid

Nonsens, repliceerde Test-Aankoop dan weer. Dat gaat in tegen elk economisch en ethisch principe waaronder ziekenhuizen in België werken. De Federale Beroepscommissie mag de wettelijk gegarandeerde openbaarheid van bestuur niet opnieuw in vraag stellen door te beweren dat de openbaarmaking negatieve gevolgen kan hebben.

De Raad van State heeft zich nu, als laatste instantie die ten voordele van de vraag van Test-Aankoop zou kunnen tussenkomen, in een gemotiveerd arrest uitgesproken. De Raad stelt dat de overheid een belangenafweging moet maken tussen de openbaarmaking en het mogelijk risico voor de gezondheid. Bij de beoordeling van deze belangenafweging, baseert de Raad van State zich op wat de Federale Beroepscommissie heeft besloten.

Aangezien de Federale Beroepscommissie heeft geoordeeld dat de schade die door de openbaarmaking zou worden aangebracht zwaarder weegt dan het publiek belang dat met de openbaarmaking is gediend, volgt ze die dan ook. Test-Aankoop heeft immers niet kunnen aantonen dat de zienswijze van de Beroepscommissie onjuist of kennelijk onredelijk is.

Om kort te zijn: De Raad van State verwerpt het beroep van Test-Aankoop en stelt dat het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid de toegang tot de gegevens in detail mag weigeren.

“Hopen op grotere transparantie”

“Dit arrest van de Raad van State is duidelijk en het is jammer”, reageert Martine Van Hecke van Test-Aankoop. “Als consumentenorganisatie moesten wij bij de RvS aantonen dat de redenen die de Federale Beroepscommissie aanhaalt manifest onredelijk zijn. Dat is strijden met ongelijke wapens.

Wij vinden dat de Beroepscommissie de zaak erg eenzijdig op zijn nadelen en niet op de voordelen heeft bekeken. De Beroepscommissie stelt wel dat er nood is aan openbaarheid – en we kunnen alleen maar blij zijn dat de Beroepscommissie de nood aan openbaarheid erkent – maar de Commissie stelt dat op dit moment slechte kwaliteit van de gegevens de publicatie ervan tegenhoudt. Ze vindt dus dat de gegevens wel goed genoeg zijn voor de ziekenhuizen, wel goed genoeg voor de overheid, maar niet goed genoeg om vrij te geven.

“Wij blijven natuurlijk bij ons standpunt en positief is ook dat we door dit allemaal aan te kaarten, de overheid een bereidheid toont om te werken aan een betere rapportering en een grotere transparantie.” “Test-Aankoop pleit sinds 2009 voor een systeem van publieke rapportering zoals in Frankrijk. Indien deze doelstelling bereikt wordt, beschouwen we onze actie als geslaagd.”

Désirée De Poot