En wat nu, na Tournée Minérale? Verval je weer in oude gewoontes? Of kies je voor een andere relatie met alcohol? Twee experts geven advies.
Of je Tournée Minérale de voorbije maand succesvol bent doorgekomen of niet, je hebt in het beste geval even stilgestaan bij je alcoholverbruik en waarom je drinkt.
Misschien heb je beseft dat je niet altijd alcohol nodig hebt om plezier te maken, en geeft dat een gevoel van voldoening. Of je hebt ingezien welk effect het heeft op je lichaam, en hoe zwaar alcohol en de machtige alcoholindustrie onze samenleving in hun greep hebben.
Alcogene samenleving
België behoort tot de landen met het hoogste alcoholverbruik ter wereld, met een gemiddelde van 12 liter pure alcohol per jaar per persoon.
Als je in de huidige cultuur minder wilt drinken, is het alsof je besluit te stoppen met gokken terwijl je in een hotel in Las Vegas woont.
Heb je de afgelopen maand beter geslapen? Had je meer energie? Of ben je zelfs afgevallen? En waren de interacties met familie en vrienden kwalitatiever? Dan kun je overwegen om jezelf nog een maand extra of zelfs het hele jaar droog te leggen. Je lichaam en geest zullen je eeuwig dankbaar zijn.
Omdat drank overal, altijd en gemakkelijk beschikbaar is, spreken wetenschappers van een alcogene samenleving. ‘Als je in de huidige cultuur minder wilt drinken, is het alsof je besluit te stoppen met gokken terwijl je in een hotel in Las Vegas woont’, zegt David Nutt, hoogleraar neuropsychofarmacologie aan het Imperial College in Londen.
Maar de meeste experts benadrukken dat het niet de bedoeling is om mensen voorgoed hun glaasje plezier te ontzeggen, wel dat ze slimme keuzes maken gebaseerd op feiten. ‘Het belangrijkste is dat je weet waar je mee bezig bent. Je neemt ook geen medicatie, vitaminesupplementen of een illegale drug zonder erbij na te denken’, aldus Nutt.
Omdat alcohol in se een gif is en vandaag nooit meer op de markt zou mogen komen, adviseert Nutt alsnog om zo weinig mogelijk te drinken, maar wel de maximale voordelen uit het weinige drinken te halen om zo min mogelijk schade op te lopen. Nutt: ‘Je moet beslissen welke risico’s je wilt accepteren en die afwegen tegen het plezier dat drinken je oplevert. De risico’s hangen af van je leeftijd, sekse en genetica, maar vooral van hoeveel je drinkt en hoe vaak. Bepaal welke dosis je het meeste plezier oplevert in combinatie met een in jouw ogen aanvaardbaar risico. Er is geen vuistregel die op iedereen van toepassing is. Het is aan jou.’
Het probleem is natuurlijk dat drank uitnodigt tot meer. Als je van drinken houdt, zal het altijd verleidelijk blijven om te veel te drinken. Voor iemand die een slechte gewoonte rond alcohol ontwikkeld heeft, is het na dat ene glas meestal een verloren zaak. Leer jezelf daarom nieuw gedrag aan. En maak een eind aan die gewoonte. Hoe? Door een maand of langer eens helemaal niet te drinken.
Nutt: ‘Alcohol drinken moet boven alles een bewuste handeling worden. Je moet het zien als iets wat specialer is dan eten. Maak van drinken een positief, actief genot in plaats van een reflex en gewoonte, of iets wat je altijd hebt gedaan, of zelfmedicatie tegen stress of angst.’
De risico’s van het goede leven
Ook de Nederlandse arts Sigrid Sijthoff, oprichter en hoofd van de verslavingszorginstelling Kick Your Habits, meent dat alcohol in een ideale wereld verboden zou moeten zijn.
Lees verder onder de foto.
‘Het staat buiten kijf dat alcohol slecht is voor onze gezondheid. Maar moeten we wel ons hele leven opofferen aan het gezondheidsideaal? Als gezondheid ons doel is en het leven het middel om dat te bereiken, dan is er iets mis. Dan haal je doel en middel door elkaar. Gezondheid moet ten dienste staan van het leven en niet omgekeerd. Gezondheid is belangrijk, maar tegelijk niet meer dan een voorwaarde voor een goed leven. Voor dat goede leven is het ook noodzakelijk om soms risico’s te nemen, om buiten de gebaande paden te treden.’
Het is zaak om de balans te houden in een wereld waar alcohol alomtegenwoordig is. Het sleutelwoord daarbij is: matigen. Vooral mensen bij wie alcohol een te prominente rol in hun leven heeft gekregen, hebben baat bij veel minder drinken.
Sijthoff: ‘We zouden in de gezondheidszorg meer oog moeten hebben voor uit de hand gelopen gewoontes. Ik kan in mijn praktijk en in mijn omgeving constateren wat minder drinken oplevert. De verschillen tussen overmatig en gematigd drinken zijn zo veel groter dan iedereen van tevoren denkt. Ik heb zowel professioneel als persoonlijk ervaren dat weinig ingrepen in ons dagelijks leven zo veel opleveren als een verandering van onze alcoholgewoontes.’
Dolgedraaide samenleving
‘Als je je erin geoefend hebt om het glas bier te laten staan, dan is het niet onwaarschijnlijk dat je ook minder makkelijk zwicht voor de verlokkingen van online shoppen.’
Maar het gaat nog verder dan dat. Volgens Sijthoff staat alcoholgebruik zelfs aan de basis van het steeds verder doldraaien van onze consumptiemaatschappij. ‘We worden almaar impulsiever, we zijn niet van sociale media weg te slaan en we kopen ons suf. Alcohol zorgt ervoor dat we op een bepaalde manier ons verstand verliezen, we zijn niet goed meer in staat tot nuchter nadenken, en worden een makkelijke prooi voor allerhande verleidingen die vanuit de maatschappij op ons afkomen.’
Lees verder onder de foto.
Het aardige neveneffect van minder drinken, is dat je vanzelf op andere gebieden van het leven wat begrensder wordt, stelt Sijthoff nog. ‘Als je je erin geoefend hebt om het glas bier te laten staan, dan is het niet onwaarschijnlijk dat je ook minder makkelijk zwicht voor de verlokkingen van online shoppen, de piepjes van je smartphone of de zoetigheden in de koelkast. Voor onze hersenen is er in essentie niet zo veel verschil tussen de verschillende afhankelijkheden.’
Alcohol en politici
Maar moet alle verandering wel vanuit onszelf komen? Moeten we zomaar blijven aanvaarden dat alcohol onlosmakelijk deel uitmaakt van de samenleving? Sijthoff vindt van niet. ‘Soms hebben we ook een vader en moeder nodig, zoals de overheid, die een belangrijke rol te spelen heeft en die op bepaalde plekken de verkoop van alcohol aan banden kan leggen.’
David Nutt is het daarmee eens. Hij is ervan overtuigd er maatregelen bestaan die de voordelen van alcohol maximaliseren en de gezondheidsrisico’s minimaliseren. ‘Drank zou veel duurder moeten zijn en happy hours moeten worden verboden, net als alle alcoholreclames en -sponsoring. De verkoop van sterkere alcohol in de supermarkt moet stoppen. En op etiketten moet staan dat alcohol schadelijk is, zoals op sigarettenpakjes. Kinderen moeten al op de basisschool worden ingelicht over de gevaren van alcohol. En onderzoek naar alternatieven voor alcohol die minder gevaarlijk, minder bedwelmend en minder verslavend zijn dan ethanol, moet worden aangespoord.’
‘Experts op het gebied van alcohol en gezondheid roepen regeringen al veertig jaar op om de cijfers ernstig te nemen en schadelijk beleid bij te stellen. Maar we worden niet gehoord, regeringen van alle gezindten houden te veel van drank’, meent Nutt, die nog een bijkomende maatregel voorstelt om een verstandig alcoholbeleid te stimuleren. ‘Reduceer het alcoholgebruik onder politici. Ze zijn mogelijk minder objectief bij het ontwerpen van de wetgeving rond de negatieve effecten van alcohol. Laat hen alleen stemmen na een geslaagde blaastest.’
Tips: hoe word je een drinker die meestal niet drinkt?
Creëer een nieuwe, goede gewoonte. Las een alcoholpauze in van enkele dagen per week. Als je jezelf zo een tijdje controle hebt aangeleerd en dat goed geoefend hebt, ontstaat er een nieuwe balans: geen alcohol en af en toe wel alcohol drinken, wisselen elkaar vanzelf en op een natuurlijke manier af. Je hoeft er geen energie meer in te steken, het is een goede gewoonte geworden om meestal niet te drinken en af en toe wel.
Leg jezelf limieten op. Spreek met jezelf vooraf af hoeveel je deze week wilt drinken of hoeveel consumpties je tijdens een avondje uit neemt. Voor veeldrinkers kan dat al heel wat uitmaken. Maar wees daarin niet al te streng voor jezelf. Als het je niet lukt om je die avond te beperken tot die twee glazen, dan zal je dat een gevoel van falen en schaamte bezorgen.
Eet in plaats van te drinken. Ons brein maakt geen onderscheid tussen drinkhonger en eethonger.
Drink alleen nog maar in goed gezelschap. Je drinkt alleen nog maar alcohol om je plezier te vergroten en niet meer om stress of verdriet te verdrinken.
Begin de dag met het idee ‘Vandaag drink ik niet. Daarna zien we wel’. Houd ook in het achterhoofd dat je misschien liever ’s nachts niet wakker wordt met een droge mond en hartkloppingen en de ochtend daarna met barstende hoofdpijn. Meestal helpt dat beeld al om ervoor te zorgen dat je niet begint met drinken.
Drankje? De nieuwste inzichten over alcohol en gezondheid – David Nutt – 21,95 euro – Nieuwezijds & EPO distributie . Meer info
Proost! Voor wie niet wil stoppen met drinken, Sigrid Sijthoff. ISBN 9789038807638. 20 euro. Uitgeverij Nijgh & Van Ditmar. Meer info
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier